جریمه رانندگی بدون گواهینامه موتور و خودرو فرقی با هم ندارد و در خلافی موتورسیکلت جای می گیرد. بر اساس قانون هر گاه فردی بخواهد هر نوع وسیله نقلیه موتوری را به حرکت در آورد، حتما باید گواهینامه مخصوص آن وسیله را از مراجع ذی صلاح دریافت کرده باشد. در غیر این صورت طبق قانون با او برخورد خواهد شد. توجه داشته باشید که هر وسیله نقلیه موتوری گواهینامه مخصوص به خود را دارد. بنابراین چنانچه فردی گواهینامه خودروهای سواری را دارد، نمی تواند با موتور هم رانندگی کند یا شخصی که گواهینامه موتورسیکلت دارد، تنها مجاز است که با موتور رانندگی کند و مجاز به رانندگی با کامیون یا خودروی سواری نیست. لذا صرف داشتن گواهینامه کافی نیست. افرادی که بدون داشتن گواهینامه اقدام به رانندگی با موتور می کنند، به دادسرای 32 پلیس راهور معرفی می شوند و جریمه شان با نظر مقام قضایی اعمال می شود.
جریمه رانندگی بدون گواهینامه موتور به صورت توقیف وسیله نقلیه و معرفی متخلف یا به تعبیر قانون مجرم به مراجع قضایی است. بر اساس قانون جریمه رانندگی بدون گواهینامه موتور یا به تعبیر کلی تر حکم موتور سواری و ماشین سواری بدون گواهینامه، طبق ماده 723 از قانون تعزیرات اسلامی برای بار اول تخلف، پرداخت جزای نقدی و یا حبس تعزیری تا 2 ماه یا هر دو مجازات است. چنانچه فرد متخلف برای بار دوم تخلف کند، این بار به 2 تا 6 ماه حبس محکوم می شود. البته هم اکنون، طبق مواد دیگری از قانون، این حبس تبدیل به جزای نقدی شده است. باید بدانید که هر سال میزان این جزای نقدی، در قانون بودجه تعیین می شود. یادآوری می کنیم که قانونگذار این مجازات را برای فردی که به واسطه حکم دادگاه از موتور سواری منع شده، ولی باز هم به موتور سواری ادامه می دهد نیز در نظر گرفته است.
چنانچه فردی در یک تصادف مقصر شناخته شود و بی مبالاتی یا بی احتیاطی یا عدم رعایت قانون یا عدم مهارت او علت تصادف باشد و تصادف باعث ایجاد صدمه بدنی شده باشد، دادگاه موظف است مجازات چنین شخصی را تشدید کند. بنابراین می توان گفت جریمه رانندگی بدون گواهینامه موتور برای فردی که تصادف کرده باشد و عدم مهارت او به دادگاه هم اثبات شده باشد، به طور حتم اعمال می شود. این جریمه می تواند 1 تا 5 سال محرومیت از رانندگی باشد. البته در صورتی که راننده بدون گواهینامه مقصر تصادفی شناخته شده باشد و خودرو بیمه نامه معتبر داشته باشد، بیمه گر موظف به پرداخت خسارت‌هایی است که به واسطه بیمه نامه تعهد کرده است. برای یادآوری زمان تمدید بیمه نامه خود، از اپلیکشن فرمون بهره مند شوید.
آمار نشان می دهد که تقریبا نیمی از رانندگان موتورسیکلت که هنگام رانندگی تصادف می کنند و جان خود را از دست می دهند، فاقد گواهی نامه موتورسیکلت هستند. زیرا معمولا برای فرار از موقعیت سردرگم می شوند و در نهایت در یک سانحه تصادف گرفتار می شوند. اینکه جان سالم از یک تصادف به در ببرند یا نبرند، بستگی به شدت تصادف دارد، اما بد نیست بدانید که در یک سانحه تصادف که موتور در آن دخیل باشد، 70 درصد احتمال آسیب‌های مغزی برای راکب موتور وجود دارد. طبق آمار 40 درصد اینگونه حوادث حتما مرگ و میری به دنبال دارد و اگر این طور نباشد حتما 50 درصد آنها با صدمه و آسیب به ستون فقرات، گردن و نخاع همراه خواهد بود. به طور کلی یک موتورسوار 30 درصد بیشتر از یک خودروسوار در معرض آسیب است. اگر فردی بدون داشتن گواهینامه اقدام به راندن موتور کند، نه تنها تمام این احتمالات شامل حالش می شود، بلکه گرفتاری‌های رانندگی بدون گواهینامه را نیز باید متحمل شود.
اساسا برای انجام هر کاری نیاز به جواز است. رانندگی کردن نیز یکی از کارهایی است که بدون جواز امکان پذیر نیست. رانندگی کردن به خودی خود خطرات زیادی دارد که هر راننده ای ناگزیر از پذیرش آن است. چنانچه فردی بدون داشتن گواهینامه اقدام به رانندگی کند، در کنار اینکه خطرات معمول رانندگی را باید بپذیرد، حتما باید آمادگی تحمل مجازات‌های رانندگی بدون گواهینامه را نیز داشته باشد.
می توان رانندگی بدون گواهینامه را به چهار حالت کلی تقسیم کرد. جریمه رانندگی بدون گواهینامه موتور در هر یک از این حالت‌ها، مطابق توضیحات بالا، اعمال می شود.
برای این دسته از افراد به طور کلی در سامانه پلیس راهور هیچ مشخصاتی ثبت و ذخیره نشده است. در نتیجه به هیچ وجه مجاز به راندن هیچ نوع وسیله نقلیه موتوری نیستند. جریمه نداشتن گواهینامه و رانندگی کردن برای این دسته از افراد طبق ماده 723 مجازات اسلامی اجرا می شود.
جریمه رانندگی بدون گواهینامه موتور برای کسانی که گواهینامه رانندگی برای راندن خودروهای سواری و ... را دارند، در جای خود ثابت باقی می ماند. به این معنی که صرف داشتن گواهینامه یک خودرو، اجازه راندن موتور به هیچ فردی داده نمی شود، مگر اینکه پس از طی مراحل مشخص، گواهینامه موتور نیز گرفته شود. در غیر این صورت برابر قانون و مقررات راهنمایی و رانندگی، مجازات‌های قانونی در انتظار شخص متخلف است. این مجازات ممکن است حبس یا جزای نقدی باشد. میزان جزای نقدی رانندگی بدون گواهینامه هر سال در قانون بودجه مشخص می شود.
چنانچه فردی بدون داشتن مجوزهای لازم، تصدی وسایل نقلیه موتوری از جمله جرثقیل، تله کابین و ... را بر عهده بگیرد، مشمول جریمه نداشتن گواهینامه خواهد شد. توجه کنید که در این توضیحات منظور از تصدی به حرکت درآوردن وسیله موتوری است که نقلیه نیست.
جریمه رانندگی بدون گواهینامه موتور برای کسی که گواهینامه دارد، اما به حکم دادگاه و توسط قانون و قانونگذار از رانندگی کردن منع شده است، دقیقا همانند کسی که گواهینامه ندارد، اعمال می شود.
هر عقل سلیمی تایید می کند که برای انجام هر کاری مجوزهای آن باید دریافت شود. بنابراین حتی اگر راندن هر نوع وسیله نقلیه ای، با اعمال جریمه ماشین یا غیره همراه نباشد، عقلانی نیست که بدون داشتن مهارت یا بدون داشتن مجوز به چنین کاری مبادرت شود.
