پلتفرم، مارکت‌پلیس و تجارت الکترونیک: تفاوت‌ها و کاربردها
در دنیای کسب‌وکار دیجیتال، اصطلاحاتی مانند پلتفرم، مارکت‌پلیس و ای‌کامرس (تجارت الکترونیک) به وفور استفاده می‌شوند. هرچند این مفاهیم گاهی به جای یکدیگر به کار می‌روند، اما تفاوت‌های مهمی دارند که شناخت آن‌ها می‌تواند به درک بهتر سازوکارهای مختلف کمک کند. در این مقاله، به بررسی تفاوت‌ها، شباهت‌ها و کاربردهای این سه مفهوم می‌پردازیم.
۱. تعریف هر مفهوم
پلتفرم (Platform):
پلتفرم یک بستر یا چارچوب دیجیتال است که امکان تعامل میان کاربران مختلف را فراهم می‌کند. هدف اصلی پلتفرم‌ها ایجاد یک محیط برای تسهیل ارتباطات، توسعه خدمات و تعامل میان کاربران یا ارائه‌دهندگان خدمات است.
مثال‌ها:
اندروید و iOS برای توسعه‌دهندگان اپلیکیشن
اینستاگرام برای تولید محتوا
AWS برای ارائه خدمات ابری
مارکت‌پلیس (Marketplace):
مارکت‌پلیس نوع خاصی از پلتفرم است که به طور ویژه برای خرید و فروش محصولات یا خدمات طراحی شده است. در مارکت‌پلیس‌ها، نقش‌ها معمولاً به دو گروه خریدار و فروشنده تقسیم می‌شوند و سیستم مارکت‌پلیس به عنوان واسط عمل می‌کند.
مثال‌ها:
دیجی‌کالا (بازار خرید آنلاین محصولات)
آمازون (خرید و فروش محصولات و خدمات)
اسنپ (خدمات حمل و نقل)
تجارت الکترونیک (E-commerce):
ای‌کامرس به هر نوع تراکنش خرید و فروش محصولات یا خدمات به صورت آنلاین گفته می‌شود. این مفهوم به طور خاص بر فرآیند خرید و فروش متمرکز است و برخلاف مارکت‌پلیس یا پلتفرم، نیازی به وجود واسط ندارد.
مثال‌ها:
فروشگاه‌های آنلاین مستقل مانند دیجی‌استایل یا بانی‌مد
کسب‌وکارهای مستقیم به مصرف‌کننده (D2C)
۲. تفاوت‌ها
الف) هدف و عملکرد:
پلتفرم:
ایجاد یک محیط برای تعامل کاربران (مثل توسعه‌دهندگان یا تولیدکنندگان محتوا) و ارائه زیرساخت‌های لازم.
مارکت‌پلیس:
ایجاد یک بازار برای تسهیل خرید و فروش میان کاربران. مارکت‌پلیس‌ها بیشتر روی تراکنش‌های بین خریدار و فروشنده متمرکز هستند.
ای‌کامرس:
تمرکز بر ارائه محصولات یا خدمات توسط یک فروشنده مستقیم به مصرف‌کننده نهایی.
ب) نقش کاربران:
پلتفرم:
کاربران ممکن است توسعه‌دهنده، تولیدکننده محتوا یا مصرف‌کننده باشند.
مارکت‌پلیس:
کاربران به دو دسته اصلی خریدار و فروشنده تقسیم می‌شوند.
ای‌کامرس:
معمولاً یک فروشنده و چندین خریدار وجود دارد.
ج) مدل درآمدی:
پلتفرم:
درآمد از طریق تبلیغات، اشتراک، فروش داده‌ها یا درصدی از تراکنش‌ها.
مارکت‌پلیس:
درآمد از طریق کمیسیون فروش، هزینه اشتراک فروشندگان یا هزینه‌های مرتبط با خدمات خاص.
ای‌کامرس:
درآمد مستقیماً از فروش کالاها و خدمات حاصل می‌شود.
۳. شباهت‌ها
هر سه مفهوم در دنیای دیجیتال و آنلاین عمل می‌کنند.
همگی برای تسهیل خدمات یا فروش طراحی شده‌اند.
نقش مهمی در بهبود تجربه کاربران و کاهش هزینه‌های عملیاتی دارند.
۴. مثال‌های کاربردی
پلتفرم:
تصور کنید یک توسعه‌دهنده اپلیکیشن هستید. با استفاده از پلتفرمی مثل iOS، اپلیکیشن خود را توسعه داده و از طریق App Store منتشر می‌کنید. اپ استور بخشی از پلتفرم است که امکان فروش را برای شما فراهم می‌کند.
مارکت‌پلیس:
به عنوان یک فروشنده، محصول خود را در دیجی‌کالا قرار می‌دهید و این مارکت‌پلیس به شما کمک می‌کند تا خریداران بالقوه را پیدا کنید. دیجی‌کالا واسط میان شما و مشتری است.
ای‌کامرس:
اگر صاحب یک فروشگاه آنلاین هستید که فقط محصولات خودتان را می‌فروشد (مثلاً فروشگاه کفش یا لباس)، شما در دسته تجارت الکترونیک فعالیت می‌کنید.
و اما در مورد من
فرشادم! کسب وکار های من:
1. سبدگردانی بورس و کریپتو و طلا 📈 که برای این قضیه این کانال یوتیوب رو دارم:
یوتیوب اقتصادی اجتماعی فرشاد مصفا
2. دفتر وکالت و مشاوره حقوقی با 13 وکیل در چند شهر ایران و اینستاگرام ۶۱ هزار نفره ⚖️
{📲واتس اپ و تلگرام من 0912176325 }
