سالها پیش در سرویس مدرسه، قرار شد یکی از بچهها بدترین خاطرهی عمرش را تعریف کند. میگفت یک روز توی کامپیوتر فیلم «سوپر» میدیده که وسط فیلم به توالت میرود. وقتی برمیگردد، خواهرش در اتاق است و فیلم در حال پخش. از خواهر خواهش و تمنا میکند که به مادر چیزی نگوید. خواهر میرود و چند دقیقهی بعد با مادر برمیگردد. مادر سیلی محکمی به صورتش میزند و تمام سیدیهای اتاقش را خرد میکند. این، اولین و آخرین درس آموزش جنسی، بین مادر و فرزند بود.
در فرهنگ واژههای مصوب فرهنگستان، در توضیح «آموزش جنسی» (sex education) آمده است: «آموزشی که میتواند فرصتهایی ساختاریافته برای جوانان فراهم سازد تا نگرشها و ارزشهای خود را واکاوی کنند و برای انتخاب آگاهانه در زندگی جنسی مورد نیازشان، تصمیمگیری و کسب مهارت کنند.» چنین آموزشی چقدر شامل حال ما شده؟ و چقدر شامل حال نسلهای بعد از ما میشود؟
اَل ورناچیو، مربی شناختهشدهی جنسی، اوضاع امروز سکس را اینگونه توصیف میکند: «جامعهی آمریکا، از فرط سرکوب جنسی به مرز وسواس جنسی رسیده است.» […] «این ملت توسط کسانی بنا شده که سکس را سرشار از گناه میدیدند و این نگاه منفی به سکس، تا قرن بیستویکم با ما بوده. این نگاه، از ما جامعهای ساخته که وقتی نوبت به صحبت آزادانه پیرامون سکس میرسد، بهشدت مضطرب میشود.» او معتقد است که آموزش جنسی این روزها عمدتاً محدود به سکسپرهیزی است، که شامل ارائهی اطلاعات پایهای زیستشناسانه و تاکتیکهای مبتنی بر ترس میشود که خطرات سکس را برجسته میکنند. (۱) در سال ۲۰۱۱ باراک اوباما بودجهی آموزشهای سکسپرهیزی را قطع کرد. (۲)
آموزش جنسی در مدارس ایران وجود ندارد (۳) و اگر هم گاهی کسی درسی بدهد، احتمالاً درس سکسپرهیزی است. ناامید از مدرسه، امیدِ دیگر، خانواده است.
در یک تحقیق که بر روی گروهی از مادران ایرانی انجام شده، اکثر مادران با آموزش گسترده مسائل جنسی به دختران نوجوان مخالف بودند و دلیل اصلی آن را ترس از کنجکاوی و وسوسه شدن نوجوانان برای تجربه روابط جنسی عنوان کردند. (۴) در یک مطالعهی دیگر والدین بر این باور بودند که دادن اطلاعات جنسی به نوجوانان باعث افزایش فعالیت جنسی و ترویج بیبند و باری جنسی در آنها میشود. (۵)
حالا که آموزش جنسی از طرف مدرسه و خانواده لنگ مانده، کسانی این جای خالی را پر میکنند: دوستان. آنها نقش اصلی را در ارائهی اطلاعات جنسی ناقص یا اشتباه دارند (۶). علاوه بر این، سایتهای اینترنتی، برنامههای تصویری اروتیک و جوکهای جنسیتی هم بهعنوان منابع آموزش جنسی استفاده میشوند (۷)
نتیجهی تعلیم و تربیت جنسی ناقص، نیاز به پیشبینی ندارد؛ چون با چشم دیده میشود. از ایدهآلهای جنسی غیرواقعبینانهٔ متاثر از فیلمهای پورن گرفته تا احساس سرگشتگی در مورد هویت جنسی همه از پیامدهای نامبارک بستن چشمها بر واقعیتهای اجتماعی و طبیعی بشر است.
دیگر وقتش رسیده لکلکهای پیری که سالهاست بچهها را میآورند، بازنشسته شوند. گفتوگو پیرامون مسائل جنسی، بهسود همهی ماست.
ممنون که مطالعه کردید.
منابع:
(۱) For Goodness Sex: Changing the Way We Talk to Teens About Sexuality, Values, and Health, Al Vernacchio, Introduction
(۲) Obama Removes All Funding For ‘Abstinence-Only’ Sex Education, https://goo.gl/4MAZD7
(۳) Sexual and Reproductive Health Education in Iranian Schools
(۴) دیدگاهها و نظرات مادران درباره آموزش مسایل جنسی به دختران نوجوان خود: یک مطالعه کیفی
(۵) Assessing Iranian Adolescent Girls’ Needs for Sexual and Reproductive Health Information, p. 6
(۶) همان، ص ۲.
(۷) Developing and testing a sex education program for the female clients of health centers in Iran