موتور آسانسور را می توان به عنوان مهمترین بخش در سیستم انتقال و جابجایی کابین آسانسور دانست. در اکثر آسانسور ها از سیستم کششی استفاده می شود به این معنی که تمام نیروی محرکه مورد نیاز برای جابجایی و حرکت، فقط توسط موتور تولید نمی شود، بلکه بخشی از آن توسط وزنه هایی تامین می گردد. موتور آسانسور کششی خود به دو نوع زیر تقسیم می شود:
انتخاب، کیفیت و ساختار نوع موتور آسانسور مساله بسیار مهمی است به گونه ای که بر عملکرد آسانسور مستقیما تاثیر می گذارد. از این رو لازم است تا با شناخت انواع سیستم انتقال قدرت در آسانسور و بررسی و مقایسه ویژگی های هر یک، ضمن در نظر گرفتن صرفه اقتصادی، ظرفیت و مسائل مربوط به نگهداری تجهیزات بتوان این انتخاب را تا حدودی تسهیل کرد.
هر موتور گیربکس آسانسور از چهار قسمت اصلی تشکیل شده است:
در آسانسور هایی که از موتور گیربکس دار استفاده میکنند، قدرت الکتروموتور از طریق یک گیربکس و سیم بکسل متصل به کابین و همچنین وزنه های تعادل، به کابین منتقل شده و موقعیت آن را جابجا می کند. در واقع موتور، ماردون را می چرخاند و چرخش ماردون باعث چرخش چرخ دنده گیربکس و فلکه آن می گردد. فلکه و موتور آسانسور در قسمت بالای چاه به همراه تجهیزات دیگری قرار گرفته اند که به آن اصطلاحا موتور خانه گفته می شود. موتور گیربکسی آسانسور بر اساس نوع سیم پیچ موتور به دو دسته زیر تقسیم بندی می شوند:
موتور گیربکس تک سرعته آسانسور (VVVF): در موتور گیربکس تک سرعته با استفاده از یک درایو یا اینورتر می توان سرعت آسانسور را کنترل نمود. به این ترتیب در زمان استارت و استاپ (شروع تا پایان حرکت کابین بین طبقات) با شتاب گیری مثبت و منفی آرام، حرکت نرم خواهد بود و ضربه و لرزش شدیدی توسط کاربر احساس نمی شود. این موتور گیربکس ها که به 3VF نیز شناخته می شود دارای محبوبیت زیادی بوده و در بسیاری از ساختمان ها از آن استفاده می شوند.
موتور گیربکس دو سرعته آسانسور (AC2): موتور گیربکس دو سرعته در واقع نمونه طراحی شده قدیمی تری نسبت به حالت VVVF بوده و الکتروموتور آن دارای دو سیم پیچ دور کند و دور تند می باشد. با توجه به اینکه این تغییر دور می تواند باعث ایجاد شوک و یا حرکت ناگهانی در ابتدای حرکت شود، استفاده از این نوع موتور گیربکس بدون اینورتر توصیه نمی شود.
در سیستم گیرلس یا بدون چرخ دنده و گیربکس، شافت روتور مستقیما به فلکه متصل بوده و باعث چرخش آن می شود. به همین خاطر میزان اتلاف انرژی نسبت به موتور گیربکسی کمتر بوده و در نتیجه راندمان بالاتری دارد. این موتور ها از نوع سنکرون آهنربایی دائم می باشد و با وجود کم بودن زمان حرکت بین دو توقف برای شرایط پر ترافیک و یا نیاز به سرعت بالا مناسب است. در این موتور ها با استفاده از یک مقاومت متغیر، فرکانس دوران تغییر می کند و دور های مختلفی برای حرکت کابین آسانسور ایجاد می کند.
