پیشگفتار:
در سال‌های اخیر، حرف از استارتاپ و کارآفرینی بیشتر شده‌است. هر هفته خبرِ برگزاری یک استارتاپ ویکند یا رویداد کارآفرینی با موضوعات متنوع شنیده میشود. عده‌ای از جوانان خوش ذوق با ایده‌های جذاب خود در یک تجربه هیجان‌انگیز 54 ساعته گرد هم می‌آیند و با سه روز کارِ پیوسته یک کسب و کار را استارت می‌زنند. از دل این تجربه سه روزه یا کسب و کاری نو متولد میشود، یا گروه‌های دوستانه شکل می‌گیرند و این ارتباط منشأ همکاری‌های آتی میشود. از همه اینها مهم‌تر، کسب تجربه و آموزش‌هایی است که این برنامه آخر هفته در این زمانِ واقعا کوتاه با بهترین کیفیتِ ممکن برای شرکت‌کنندگان به ارمغان می‌آورد. آموزش‌هایی که نه مدارس ما و نه دانشگاه‌ها و مراکز آموزشِ رسمی در طول سال‌های متمادی به جوانان ما منتقل نمی‌کنند.
داستان ساینترو از کجا آغاز شد؟
اردیبهشت 96 بعد از شرکت در یک کارگاه آموزشی بوم مدل کسب و کار، با توجه به رشته تحصیلی خودم، ایده برگزاری رویدادی با محوریت علوم پایه به ذهنم خطور کرد. هر چه پیگیر شدم نمونه مشابهی نیافتم. هر چه بیشتر جستجو می‌کردم و چیزی نمی‌یافتم عزمم برای پیگیری و برگزاری این رویداد جزمتر می‌شد. با دوستان زیادی صحبت کردم و مرا تشویق به انجام این برنامه نمودند. با اساتید و متخصصان عزیزی ایده‌ام را مطرح کردم، برخی تشویق کردند، برخی موضوع را ساده پنداشتند و برخی قول همکاری دادند. در این میان عده‌ای آمدند و ماندند و عده‌ای رفیق نیمه راه شدند. ایده‌های زیادی در مورد نحوه برگزاری مطرح شد؛ نمایشگاه، سخنرانی، کارگاه، نشست، استارتاپ ویکند و ... قالب‌هایی بود که می‌شد به آنها فکر کرد.
برنامه‌ریزی‌ها بعد از گرفتن مشورت‌های متعدد از افراد مختلف انجام شد. و دعوتنامه‌هایی برای اساتید و متخصصان ارسال شد تا اینکه شهریورماه 96، اطلاعیه برگزاری اولین استارتاپ ویکند علم توسط تیم ترویج علم ساروس و با همکاری مسئولان باغ کتاب تهران دیدم. این برنامه، از هر رویداد دیگری، به ایده ما نزدیکتر بود. صرفا برای شنیدن ایده‌های علمی، رویداد را شرکت کردم. قصد داشتم فقط روز اول را باشم، اما فوق‌العاده تجربه هیجان‌انگیزی بود. کاملا درگیر رویداد شدم و هر سه روز را کامل تا باغ کتاب رفتم. شعار رویداد این بود: «ایده‌هایتان را عملی کنید.» با کمال تعجب، شاهد بودیم که درصد بسیار بالایی از ایده‌ها تا علمی شدن فاصله زیادی داشتند، با اینکه کاملا تاکید شده بود که محور رویداد «علم» است و یک چهارم امتیاز تیم‌ها به علمی بودن ایده بستگی دارد. به همین علت، با مشورت و همفکری بچه‌های تیم اجرایی و همینطور مدیر مسئول ساروس، این شعار برای ساینترو انتخاب شد:
«ایده‌هایتان را علمی کنید!»
در نهایت، تجربه‌های شرکت در این استارتاپ ویکند علم تهران و آشنایی با افراد جدیدی که در این حوزه حرف‌های زیادی برای گفتن داشتند، طرح ما را وارد مرحله جدیدی کرد و خروجی آن شد رویداد علوم پایه و کارآفرینی ساینترو که در دوم آذرماه 1396 در دانشگاه تربیت مدرس برگزار شد.
جا دارد در اینجا از همه عزیزانی که در برگزاری این رویداد ما را یاری کردند تشکر و قدردانی نمایم؛ از مسئولین محترم پارک علم و فناوری مدرس به ویژه دکتر مسعود ابراهیمی که از ابتدای ارائه‌ی ایده این برنامه تا مطرح شدن و تصویب آن در جلسات پارک علم و فناوری مدرس و نیز پیگیری‌های موثر و دلسوزانه تا روز برگزاری رویداد همواره حامی و پشتیبان ما بودند، دکتر رسول ملک‌فر که با گرمی از طرح و اجرای آن استقبال کرده و به عنوان دبیر علمی ما را همراهی نمودند، آقای کاوه یزدی‌فرد، مدیر ارشد عملیات آواتک، که بعد از شنیدن ایده‌ی این برنامه تا روز برگزاری آن همواره با کمک‌ها و مشاوره‌های موثر خود ما را یاری نموده و برنامه‌ریزی و مدیریت یکی از نشست‌های رویداد را نیز تقبل نمودند، و از آقای اتابک آکسون، مدیر مسئول ماهنامه نجومی ساروس و برگزارکننده استارتاپ ویکند علم، که پیشنهاد ما را برای حضور در ساینترو به عنوان مجری پذیرفتند و به بهترین شکل ممکن اجرای این رویداد را برنامه‌ریزی کردند.
همچنین از همه دوستان خوب و عزیزم که به عنوان تیم اجرایی همراه و یاور ما بودند و برای برگزاری هر چه بهتر آن از هیچ تلاشی فروگذار نکردند، و همینطور از میهمانان و سخنرانان بسیار عزیزی که با حضور گرم خود باعث غنای محتوای رویداد شدند، بینهایت سپاسگزارم.
فاطمه خسروی
دبیر اجرایی رویداد
14 آذرماه 1396
تهران
فایل کامل این گزارش را می‌توانید از اینجا دانلود کنید.
نوآوری و ارائه ایده‌های جدید در هر زمینه و موضوعی از نیازهای اساسی کشور ما در این دوران است. نرخ بالای بیکاری در میان قشر تحصیلکرده و عدم وجود فرصتهای شغلیِ مناسب در سطح تحصیلاتِ اشخاص، به علاوه‌ی وجود استعدادها و ذهن‌های خلاق و ایده‌پرداز جوانان تحصیلکرده کشور نشان از این دارد که با هدایت افکار و آموزش‌های لازم میتوان از این توانایی‌های بالقوه در جهت ایجاد کسب و کارهای نوپا و کارآفرینی و ایجاد شغل برای تعداد وسیعی از افراد سود جست. بدین منظور، شاهد افزایش رویدادهای کارآفرینی در حوزه‌های مختلف در سال‌های اخیر هستیم. اما چیزی که تا کنون اتفاق نیفتاده و جای آن خالی بود، رویدادی با محوریت علوم‌پایه است، به نحوی که متخصصین و فارغ التحصیلان این حوزه، با استفاده از امکانات و توانایی‌های خود به ایجاد کسب و کارهای جدید و ایده‌پردازی و تجاری سازی ایده‌های خود بپردازند.
واژه‌های مختلفی از جمله همایش، کنفرانس، سمینار و غیره می‌توانست برای این برنامه به کار رود، اما چرا ما رویداد را انتخاب کردیم؟ کلمه رویداد در این سال‌ها معمولا برای استارتاپ ویکندها[1] و هر برنامه‌ای که به نوعی به کارآفرینی مربوط باشد، به کار می‌رود. از طرفی، واژه‌های همایش و کنفرانس در صورتی استفاده میشود که پذیرش مقاله وجود داشته باشد و چون ما فراخوان مقاله نداشتیم پس انتخاب این دو واژه هم منطقی به نظر نمی‌رسید. ساینترو خیلی بیشتر از صرفا یک سمینار ساده بود، پس سمینار هم گزینه مناسبی به نظر نمی‌رسید. واکنش‌ها را نسبت به طرح برنامه بررسی کردیم، رویداد برای بچه‌های علوم که اطلاع چندانی از رویدادهای کارآفرینی ندارند واژه غریبی به نظر می‌رسید و این باعث شد که فکر کنیم شاید با انتخاب عنوان «رویداد علوم‌پایه و کارآفرینی» بتوان این دو حوزه به ظاهر نامانوس را به هم نزدیکتر کرد.
تکنولوژی از دل علم بیرون می‌آید و کاربرد علوم‌پایه است که به آن مفهوم و معنا می‌دهد. شاید این کاربرد بعد از گذشت دهه‌ها از تحقیقات و پژوهش‌های پایه‌ای خودش را نشان دهد، اما برای رسیدن به همین خروجی‌های طولانی مدت باید هزاران عالم و دانشمند تلاش کنند و با آزمون و خطایی که شاید در طول عمر خودشان به نتیجه نرسد، از دل هزاران نظریه منطقی‌ترین آن را بیرون بکشند و نهایتا قابلیت تبدیل شدن به فناوری را پیدا کرده و راهی بازار گردد. شاید نتوان مستقیما از علم پایه وارد بازار شد، اما میتوان تحقیقات علمی را بر اساس و پایه نیاز روز انجام داد.
از این رو، با توجه به اهمیت علوم‌پایه در رشد علم و تکنولوژی و نیز کمبود توجه به جذب ایده‌ها و تشکیل استارتآپ‌ها با موضوعاتی در حوزه‌های علمی از قبیلِ شیمی، فیزیک، ریاضیات، آمار، زیست‌شناسی و غیره، درصدد برآمدیم که با برگزاری رویدادی در حوزه علوم‌پایه در جهت اطلاع رسانی، آموزش و ایجاد انگیزه در این زمینه گامی موثر برداریم.
کارآفرینی به عنوان یکی از محورهای اصلی رشد و توسعه دارای اهمیت است؛ چرا که موجب اشتغال و نیز افزایش سود و سرمایه سرمایه‌گذاران میشود. ارزش‌های تازه‌ای به وجود آورده و موجب دگرگونی ارزش‌ها و تحول ماهیت آنها میشود. با توجه به دگرگونی‌های شرایط بازار کار و فراهم شدن فرصتهای تازه، تصمیم‌های تازه‌ای گرفته شده و کارآفرینی موجب پر شدن شکاف‌ها و خلاهای بازار کار می‌گردد. با کارآفرینی میتوان از رکود اقتصادی گذر کرد و به جبران عقب‌ماندگی‌های اقتصادی و آسان شدن روند رشد و توسعه کشور پرداخت. عوامل و شرایط لازم را برای تولید کالاها، محصولات و بازاریابی آنها فراهم ساخت. موجب رقابت صنایع داخلی با یکدیگر و در نتیجه بهبود و بالا رفتن کیفیت کالاها و خدمات و نیز تقویت و تکامل صنایع داخلی گردید، و بدین ترتیب زمینه رقابت صنایع داخلی و خارجی را فراهم آورد که منجر به افزایش صادرات و دریافت ارز برای کشور خواهد شد. کارآفرینی موجب به وجود آمدن محصولات، خدمات، روش‌ها، سیاست‌ها، افکار و راهکارهای نو برای حل مشکلات جامعه میشود. یکی از این مشکلات به طور خاص، نرخ بیکاری در تعداد زیادی از افراد جامعه به ویژه دانشجویان و فارغ‌التحصیلان، حتی در مقاطع تحصیلات تکمیلی است، که کارآفرینی و توانمندسازی جوانان از طریق ارائه آموزش‌های لازم در جهت توسعه مهارت‌های کارآفرینی، می‌تواند یکی از راه‌های کاهش بیکاری در جامعه ما به طور کلی، و به ویژه در جامعه علمی کشور باشد.
در این راستا با ارائه طرح پیشنهادی خود به پارک علم و فناوری مدرس و جذب حمایت از مسئولان این نهاد و نیز اساتید دانشگاه تربیت مدرس تهران این رویداد را در دوم آذرماه 1396 در سالن جابربن حیان دانشگاه تربیت مدرس برگزار نمودیم.
بنابر باور نادرست عمومی، استارتآپ باید صرفا در حوزه IT و اینترنت باشد، و بسیاری از دانشجویان، فارغ‌التحصیلان و حتی اساتید کشور، آگاهی و انگیزه لازم برای قدم گذاشتن در حوزه کارآفرینی و استارتآپ را ندارند.
این رویداد قصد داشت با ارائه آموزش‌هایی در قالب سخنرانی با موضوع ایده‌یابی و ارزیابی ایده، ارائه ایده، و نوآوری در مدل کسب و کار، و نیز نشست‌های تخصصی با دو موضوع مهم «چالش‌های کارآفرینی در حوزه علوم‌پایه» و «معرفی شتابدهنده‌ها، پارک‌ها و مراکز رشد علم و فناوری» به مخاطبان خود، علم و انگیزه لازم را در افراد جهت ورود به این حوزه ایجاد کند. در این سخنرانیها، دانش مقدماتی جهت ورود به حوزه کارآفرینی ارائه شد. علاوه بر آن، نحوه ارائه ایده در قالب یک مسابقه کوتاه به مخاطب آموزش داده شد و نیز افراد و نمونه‌های موفق در زمینه راه‌اندازی کسب و کارهای علمی با ارائه سخنرانی معرفی گردیدند و مفهوم کارآفرینی در حوزه علوم‌پایه با این مثال‌های عملی به مخاطب منتقل گردید. همچنین، نمایشگاه جنبی پوستر شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپ‌هایی که در حوزه علم مشغول به فعالیت هستند، نمونه‌های بیشتری را به شرکت‌کنندگان معرفی کرد.
[1] واژه معادلی که برای استارتاپ ویکند میتوان پیشنهاد داد: «اردوی کارآفرینی»
