مهمترین تفاوت EFQM و ISO 9001 ، مدل EFQM غیر تجویزی می باشد اما استاندارد ایزو 9001 ، تجویزی می باشد مدل تعالی سازمانی بر اساس بهترین تجارب 14 شرکت اروپایی تدوین شده و خطوط راهنمایی برای حرکت در مسیر تعالی سازمان ها با رویکردی جامع رو به آینده می باشد . استاندارد ایزو 9001 ، توسط سازمان ایزو و کمیته تخصصی ISO/TC 176 تدوین شده و حداقل الزامات جهت بهبود کیفیت محصولات و برآورده سازی الزامات مشتری و افزایش سطح رضایتمندی مشتریان مشخص نموده است.
تفاوت EFQM و ISO 9001 بارها توسط متقاضیان استقرار این مدل‌ها یا استانداردها سؤال شده است در این مطلب به‌صورت خلاصه توسط مهندس پیام خرازیان تشریح شود .
بسیاری از کسانی که به‌تازگی با مدل تعالی سازمانی EFQM آشنا می‌شوند ، مدل تعالی EFQM را همانند استانداردهای مدیریتی نظیر ایزو 9001 می‌دانند.
این گروه این‌طور با به‌کارگیری واژه پیاده سازی EFQM ،تصور می‌کنند که جهت پیاده‌سازی EFQM در سازمان خود باید مستنداتی نظیر روش اجرایی ، فرم‌ها و … تهیه‌شده و سپس توسط یک شرکت گواهی دهنده خارجی ممیزی شده و گواهینامه EFQM دریافت نمایند.
البته برخی از افراد کلاهبردار یا شرکت‌های گواهی دهنده ایزو جعلی نیز از این بی‌آگاهی مدیران سازمان‌ها استفاده نموده و اقدام به فروش گواهینامه EFQM می‌نمایند.
بهترین رویکردهای انجام‌شده توسط سازمان‌های سرآمد اروپایی رو در قالب مدل تعالی سازمانی EFQM تشریح می‌شود این مدل استراتژی‌های تعریف‌شده رو پشتیبانی نموده و رویکردی جامع رو به آینده را برای سازمان ترسیم می‌نماید. با استفاده از مدل تعالی سازمانی EFQM سازمان می‌تواند اقدام به خودارزیابی تعالی نماید در فرآیند خودارزیابی تعالی ، نقاط قوت و فرصت‌های بهبود عملکرد سازمان مشخص نموده و اقدام به اولویت بندی جهت پروژه‌های بهبود نماید و سپس پروژه‌های بهبود اولویت دار اجرا می‌شود.
استقرار نظام خودارزیابی تعالی در سازمان می‌تواند شامل خروجی‌های زیر می‌باشد:
– گزارش خودارزیابی تعالی
– اظهارنامه تعالی
– گزارش ارزیابی مستقل
-حضور در فرآیند جایزه در سطوح تعالی ، در این سطوح گواهینامه EFQM / تندیس تعالی در صورت کسب حداقل امتیاز مشخص‌شده اخذ می‌گردد.
استاندارد بین‌المللی ایزو 9001 به‌عنوان یک استاندارد برای بهبود کیفیت محصولات /فرآیند و بهبود سطح رضایتمندی مشتری را در پی خواهد داشت . استانداردها ، حداقل بوده و به‌عنوان عوامل موفقیت کلیدی سازمان شناخته نمی‌شوند.
استاندارد ایزو 9001 شاخص‌های مهم مربوط به مردم ، جامعه را نادیده گرفته است گواهینامه ایزو 9001 ، یک تصویر از انطباق سازمان بر اساس الزامات استاندارد ایزو 9001 در یک نقطه از زمان ( در زمان ممیزی خارجی )است.و مدل تعالی EFQM ، فیلمی از تلاش و پیشرفت یک سازمان را در طولانی‌مدت بر اساس مدل تعالی EFQM در فرآیند خودارزیابی تعالی مقایسه می‌نماید.
خودارزیابی EFQM یا ایزو 9001 کدام‌یک ابتدا انجام شود ؟
سازمان‌ها تمایل به پیاده‌سازی ایزو 9001 و سپس در مرحله بعد تمایل جهت پیاده سازی EFQM دارند.
بهترین راه این است که هر دو به‌صورت موازی اجراشده ا ابتدا سیستم مدیریت کیفیت ایزو 9001 و سپس نظام خودارزیابی تعالی EFQM استقرار یابد .
با توجه به اینکه در تمامی رویکردهای مشخص‌شده بر اساس مدل تعالی سازمانی نیاز به تعیین و تعریف فرآیند می‌باشد با استقرار سیستم مدیریت کیفیت ایزو 9001 ، فرآیندهای سازمان شناسایی‌شده و این موضوع در اثربخشی فرآیند خودارزیابی تعالی سازمانی کمک خواهد نمود.
تفاوت EFQM و ISO 9001
استاندارد ایزو 9001 ، یک استاندارد تجویزی است الزاماتی دارد که سازمان‌های که این استاندارد را استقرار دادند باید الزامات مشخص‌شده در این استاندارد را رعایت نمایند.
مدل تعالی سازمانی EFQM ، یک مدل باز و غیر تجویزی است ، سازگاری با خطوط راهنمای تعیین‌شده توسط مدل EFQM، نیاز به آزادی و خلاقیت دارد این مدل یک چارچوب مدیریت کسب‌وکار جهت دستیابی به تولید ثروت پایدار است نقاط قوت شناسایی‌شده در فرآیند خودارزیابی ، بهبود مستمر ، پایش و اندازه‌گیری اهداف، رضایتمندی ذی‌نفعان و تأثیر بر جامعه و محیط‌زیست را در تمام معیارهای مدل برای رسیدن به تعالی سازمانی دارد.
نقطه تمرکز استاندارد ISO 9001:2015 ، رویکرد فرآیندی چرخه دمینگ و تفکر مبتنی بر ریسک می‌باشد در تمامی معیارهای توانمند ساز مدل تعالی سازمانی EFQM ، تدوین رویکردی‌هایی مبتنی بر فرآیند مدنظر می‌باشد .
در معیار 5 مدل تعالی سازمانی ، به استقرار سیستم‌های مدیریتی اشاره‌شده و نتایج مشتری و عملکرد فرآیندها در معیارهای نتایج مدل تعالی سازمانی ارائه می‌شود.
منطق ارزیابی در مدل تعالی سازمانی ، منطق رادار RADAR می‌باشد که با چرخه دمینگ در استانداردهای مدیریتی بسیار نزدیک می‌باشد.
به نظر برخی ، مدل تعالی سازمانی ساده به نظر می‌رسد،و مدل تعالی را در خصوص مدیریت کیفیت می‌دانند درصورتی‌که این مدل در خصوص کیفیت مدیریت می‌باشد برای اینکه بتوانیم کیفیت مدیریت را ارزیابی کنیم نیاز به تسهیلگر تعالی می‌باشد که دارای مجموعه‌ای از مهارت‌های مدیریتی و تجارب مختلف باشد .
برای استقرار نظام خودارزیابی تعالی در سازمان‌ها باید دوره‌های تعالی سازمانی توسط تیم تعالی طی شده باشد و تسهیلگر تعالی ،دانش بالایی نسبت به موضوعات مدیریتی داشته باشد مثلاً با موضوعاتی نظیر استانداردهای مدیریتی ،مدیریت استراتژیک ، منابع انسانی ، مباحث مالی و … آشنا باشد هر چه اطلاعات شخص تسهیلگری نسبت به موضوعات مدیریت و ابزارهای مدیریتی بیشتر باشد بهتر می‌تواند در فرآیند خودارزیابی تعالی تسهیلگری نماید.
منبع:سایت خرازیان
