یادگیری فرایندی پیچیده است كه افراد از دیدگاههای مختلف به بررسی آن پرداختهاند و هر یک جنبهای از یادگیری انسان را به تصویر کشیده است. در یک تقسیمبندی نظریههای یادگیری را به چهار نظریه رفتارگرایی، شناختگرایی، سازنده گرایی و ارتباط گرایی تقسیم کردهاند .
نظریه یادگیری رفتارگرایی :
همانطور كه از نام این نظریه برمیآید، تاکید اصلی بر رفتار قابل مشاهده است. این نظریه، ذهن را به عنوان یک “جعبه سیاه” در نظر میگیرد که در آن پاسخها به یک محرک خارجی با نادیده گرفتن فرآیندهای تفکر که در ذهن رخ میدهد، میتواند به طور کمّی مشاهده شود.
این نظریه بر مبنای مفهومی است که یادگیری یک عملکرد تغییر در رفتار آشکار است که نتیجه پاسخ فردی به یک محرک یا رویداد (مانند حل یک مسئله ریاضیات) است.
این نظریه بر تأثیر شرطی سازی مانند شرطی سازی کنشگر تاکید دارد که در آن تقویت یک رفتار محرک-پاسخ، فرد را برای پاسخ دهی شرطی میکند. تقویت، هر چیزی است كه سبب ایجاد پاسخ مطلوب میشود. به عنوان مثال، تحسین، پاداش یا نمره خوب. این نظریه بر یک الگوی رفتاری جدید متمرکز است که تا زمان خودکار شدن، تکرار میشود.
مکانیزمهای نظریه رفتارگرایی :
تنبیه ، پاداش ، تقویت مثبت ، تقویت منفی ، خاموشی .
شناختگرایی :
شناخت گرایی بر فرآیندهای ذهنی متمرکز است. تغییرات مشاهده شده در رفتار برای آگاهی در مورد آنچه که در ذهن دانش آموز اتفاق میافتد، مورد استفاده قرار میگیرد. شناختگرایی از نارضایتی منتج از مشکلات نظریه یادگیری رفتارگرایی برای توضیح جنبههای شناختی یادگیری ناشی شد.
نظریهپردازان شناختی معتقدند که بیشتر یادگیری شامل پیوندهایی است که از طریق مجاورت و تکرار ایجاد شدهاند. آنها همچنین اهمیت تقویت را تأیید میکنند، گرچه بر نقش معلم در ارائه بازخورد در مورد صحت پاسخها و به عنوان یک مشوق تأکید میکنند.
تحقیقات شناختگرا، اینکه چگونه مغز اطلاعات را دریافت، سازماندهی، ذخیره و بازیابی میکند، را بررسی میکنند.
مدل شناختی انسان از پردازش اطلاعات دارای سه مولفه است: حافظه حسی، حافظه فعال و حافظه بلندمدت. محرک بیرونی و اطلاعاتی که توسط چشمها (بصری) و گوشها (صوتی) قابل تشخیص هستند از طریق کانالهای حسی به حافظه فعال، جایی که اطلاعات در قالب طرحوارهای در حافظه بلند مدت پردازش، کدگذاری و ذخیره میشود جریان مییابد.
ارتباطگرایی :
ارتباط گرایی یک نظریه نوظهور برای درک یادگیری در عصر دیجیتال است. این یک نظریه نسبتاً جدید است، اما پیشینه تحقیقات در خصوص آن در 5 سال اخیر هم با طرفداران و هم منتقدان که به گفتمان کمک میکنند، به میزان قابل توجهی رشد یافته است.