نیتروژن گازی بی اثر و واکنش ناپذیر است که کاربردهای زیادی در تولید مواد مختلف، جابجایی، حمل و نقل مواد شیمیایی و... دارد. از این گاز اغلب به عنوان گاز تصفیه کننده و ضد عفونی کننده استفاده می‌شود و می‌توان از آن برای حذف آلاینده‌ها از طریق روش‌های متفاوتی مانند جداسازی استفاده کرد. همچنین با توجه به ویژگی‌هایی که دارد، می‌توان از آن برای محافظت از محصولات با ارزش در برابر آسیب‌های شیمیایی و مواد مضر استفاده کرد. به دلیل ویژگی بی اثر بودن گاز نیتروژن از آن می‌توان برای نگهداری و ذخیره ایمن مواد قابل اشتعال و خطرناک استفاده کرد که باعث جلوگیری از انفجار و احتراق می‌شود.
به طور تقریبی دو سوم نیتروژن تولید شده به عنوان گاز و یک سوم باقی مانده به عنوان مایع فروخته می‌شود. فراوان بودن ترکیبات گاز نیتروژن باعث شده است که کاربردهای بسیار متنوعی داشته باشد. هنگامی که گاز اکسیژن موجود در هوا خطر آتش سوزی، انفجار و یا اکسید کردن مواد را به همراه داشته باشد از نیتروژن به عنوان جایگزینی برای آن استفاده می‌شود. در ادامه کاربردهای بیشتری از این گاز بی اثر را شرح خواهیم داد.
همانطور که اشاره کردیم، نیتروژن گازی واکنش ناپذیر است و به همین دلیل برای نگهداری مواد خوراکی از آن استفاده می‌شود. در این صنعت می‌توان این گاز را به صورت خالص یا ترکیب آن با کربن دی اکسید برای نیتروژنه کردن و حفظ تازگی مواد غذایی بسته بندی شده استفاده کرد.
به دلیل به کار بردن سیم تنگستن در برخی لامپ‌ها، در صورت داغ شدن قابلیت واکنش دادن با گاز اکسیژن و سوختن را پیدا می‌کند. این سوختن، خلا درونی حباب لامپ را از بین برده و فشاری ایجاد می‌کند که در نهایت منجر به شکستن و ترکیدن شیشه لامپ می‌شود. بنابراین باید لامپ‌ها را با گازی پر کنیم که با سیم تنگستن واکنش ندهد. برای این کار می‌توان از گاز نیتروژن و یا گازهای بی اثر دیگری مانند آرگون یا هلیوم استفاده کنیم؛ معمولا به دلیل کمیاب و گران‌تر بودن آرگون و هلیوم نسبت به نیتروژن از آن‌ها در موارد محدودی استفاده می‌شود. به طور کلی از نیتروژن برای ساخت یک جو بی اثر در هنگام ساخت وسایل الکترونیکی به کار برده می‌شود.
یکی از سه موارد مهمی که برای آتش سوزی نیاز است، اکسیژن است. هنگام آتش سوزی معمولا با حذف این مورد و یا کاهش غلظت آن آتش را خاموش می‌کنند. برای طفا حریق و جایگزین کردن اکسیژن با گاز دیگری می‌توان از نیتروژن استفاده کرد.
هنگام تولید فولاد ضد زنگ، در بخش‌های مختلفی از مراحل ساخت فولاد می‌توان نیتروژن را به آن اضافه کرد. همچنین برای حذف ناخالصی‌های محیط در طول فرآیند تولید نیز استفاده می‌شود. با اضافه کردن این گاز به فولاد خواصی مانند سختی، شکل پذیری و ضد ضربه بودن را به آن می‌دهند.
این گاز بی اثر برای باد کردن لاستیک‌های اتومبیل‌های مسابقه‌ای و هواپیماها استفاده می‌شود و مشکلاتی که می‌تواند به دلیل رطوبت هوا رخ دهد و باعث فرسودگی سریع‌تر و بیشتر لاستیک‌ها شود را کاهش می‌دهد. علاوه بر این توانایی جابجایی و انتقال نیتروژن کمتر از گاز اکسیژن بوده و باعث می‌شود فشار لاستیک‌هایی که با این گاز پر شده‌اند مدت زمان بیشتری پایدار و ثابت بمانند.
به دلیل واکنش پذیری بسیار ناچیز نیتروژن، از این گاز در برخی از سوخت‌های هواپیماها استفاده می‌شود. از این طریق احتمال و خطر آتش سوزی در موتور هواپیما نیز کاهش پیدا می‌کند.
نیتروژن اغلب در هنگام تجزیه مواد شیمیایی و آماده سازی نمونه‌ها به کار برده می‌شود. همچنین برای افزایش و یا کاهش حجم و غلظت نمونه‌ها نیز آن را به کار می‌برند. به علاوه نیتروژن عنصر بسیار مهمی در تولید کودها، اسید نیتریک، نایلون، رنگ و مواد منفجره است.
نیتروژن یکی از مهمترین مواد تشکیل دهنده کودها برای افزایش حاصلخیزی خاک است. از این گاز، برای تولید کودهای دیگری مانند آمونیاک و اوره نیز استفاده می‌شود که برای رشد گیاه بسیار مناسب است.
گاز نیتروژن یکی از ترکیبات اصلی در تمامی داروها است و به طور ویژه در آنتی بیوتیک‌ها و داروهای بیهوشی به کار گرفته می‌شود.
کاربردهای این گاز می‌تواند بسیار بیشتر از آنچه که در اینجا بیان کردیم و آنچه که شما فکر می‌کنید باشد؛ از بسته بندی مواد غذایی روزانه گرفته تا تولید لوازم الکترونیکی و استخراج. مواردی که در اینجا بررسی کردیم فقط بخش بسیار کوچکی از استفاده‌های نیتروژن است. به نقل از سایت پارس هوای البرز، شرکت‌ها می‌توانند با استفاده از مولدهای گاز نیتروژن برای تامین نیازهای خود کارایی خود را افزایش دهند و همچنین در زمان و هزینه صرفه جویی کنند.
