ایده شما عالی است درست؛ اما ایده که آب و نان نمی‌شود! شما باید بتوانید کسب‌وکار خود را حول این ایده راه بیاندازید. یعنی باید:
همه این‌ها به پول نیاز دارد! خب حالا تامین مالی و جذب سرمایه را چطور انجام دهیم؟ در این مقاله قرار است همه چیز درباره تامین مالی کسب‌وکار را یاد بگیریم. برای مطالعه مقاله کامل تامین مالی + نکات کاربردی و مزایا و معایب هر روش می‌توانید به وبلاگ فزایش سر بزنید.
منظور از تامین مالی، تامین هزینه‌های لازم برای فعالیت کسب‌وکار است. معمولا استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای نوپا در دو مرحله نیاز به جذب سرمایه دارند. اول برای راه‌اندازی و شروع فعالیت، و در ادامه برای توسعه و اسکیل آپ. (درباره این موضوع در مقاله اسکیل آپ چیست بخوانید)
فارغ از اینکه در کدام مرحله باشید انواع گزینه‌های تامین مالی پیش روی شماست. هر کدام از این روش‌ها مزایا و معایب خودشان را دارند و باید طبق شرایط کسب‌وکار، چرخه عمر، نیازها، صنعتی که در آن فعالیت می‌کنید و… انتخاب شوند.
وقتی کسب‌وکارتان را شروع می‌کنید، اولین سرمایه‌گذار باید خودتان باشید. این سرمایه می‌تواند پس‌انداز شما باشد، یا از فروش دارایی‌ها به دست بیاید. حتی گاهی می‌توانید شغل فعلی‌تان را نگه دارید و درآمد آن را صرف راه‌اندازی استارتاپ کنید.
سرمایه موردنیاز را می‌توانید از همسر، والدین، خانواده و دوستان قرض بگیرید. این روش تامین مالی ساده و سریع است و فرآیند اداری و حقوقی چندانی ندارد. اگر اطرافتان کسی را دارید که سرمایه در اختیار دارد، ایده و طرح کسب‌وکار را برای او توضیح دهید و درخواست کمک مالی کنید.
در اصطلاح تامین مالی، فرشته‌ها سرمایه‌گذاران شخصی هستند که به طور انفرادی روی استارتاپ‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند. فرشته می‌تواند یک مدیر اجرایی بازنشسته، یک فرد پولدار در صنعت، یا از افراد توانمند اطراف شما باشد. این سرمایه‌گذاران معمولا تمایل دارند در مراحل اولیه کسب‌وکار وارد بشوند. در سطح جهانی هم همینطور است و فرشته‌ها بیشتر در کسب‌وکارهای نوپا دیده می‌شوند (میانگین با سرمایه‌گذاری ۲۵هزار تا ۱۰۰هزار دلار). در حالی که شرکت‌های سرمایه‌گذاری معمولا با کسب‌وکارهای بزرگ‌تر و مبالغ بالاتر (۱ میلیون دلار و بیشتر) کار می‌کنند.در ازای این سرمایه بخشی از سهام شرکت به اینوستور تعلق می‌گیرد.
شتاب‌دهنده‌ها و مراکز رشد به کارآفرینان برای ساختن یک کسب‌وکار موفق کمک می‌کنند. این کمک فقط مالی نیست و خدمات مشاوره، فضای کار و تجهیزات، شبکه‌سازی و … را هم شامل می‌شود. در واقع داستان کلی این است: شما با ایده استارتاپ وارد شرکت شتابدهنده می‌شوید، خدمات متنوعی برای موفقیت کسب‌وکارتان دریافت می‌کنید، و در ازای آن بخشی از سهام‌تان را به شتابدهنده واگذار می‌کنید.
بعد از پایان این دوره (مثلا ۳ الی ۶ ماه) استارتاپ از شتابدهنده خارج می‌شود و حالا قدرت لازم را برای رقابت در بازار و جذب سرمایه حرفه‌ای به دست آورده است.
احتمالا کم و بیش با شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر آشنا باشید یا اسم سرمایه‌گذاری جسورانه و VC به گوش‌تان خورده باشد. این شرکت‌ها گروهی از سرمایه‌گذاران هستند که روی استارتاپ‌هایی با پتانسیل رشد سرمایه‌گذاری می‌کنند. در سطح جهانی هم این روش مالی بسیار رایج است؛ در سال‌های اخیر خیلی از شرکت‌های موفق مثل اینتل، مایکروسافت، آمازون، فیسبوک، اپل، گوگل و…در مرحله‌ای از رشدشان از طریق سرمایه‌گذاران خطرپذیر تامین مالی کردند.
این نوع سرمایه‌گذاران در ازای تامین مالی سهام‌دار شرکت شما می‌شوند. نکته‌ای که باید بدانیم این است که VC در مراحل اولیه و بذری کسب‌وکار وارد نمی‌شود. ورود سرمایه‌گذاران خطرپذیر معمولا از سری A است که در ادامه درباره این مرحله می‌خوانیم. پس قبل از مراجعه به VC باید روی مدل کسب‌وکار، تولید محصول اولیه، پایگاه مشتری و جریان درآمدی رسیده باشید.
وام بانکی را همه ما بلدیم! در تامین مالی استارتاپ هم این روش مرسوم و قدیمی قابل استفاده است؛ مخصوصا برای استارتاپ‌های نوپا و متوسط که در اولین سال فعالیتشان هستند. مسئله مهم اینجاست که برای بانک ایده شما هیچ اهمیتی ندارد! بلکه باید روی اعتبار کسب‌وکار، بیزنس پلن و گردش‌های مالی کار کنید.
قبل از مراجعه به بانک در مورد مزایا، خدمات، درصد سود بازپرداخت و… حسابی تحقیق کنید. معمولا بانک‌ها و موسسات مختلف پیشنهادهای متفاوتی برای کارآفرین‌ها دارند؛ سپس با توجه به نیازهای کسب‌وکارتان به سراغ بهترین گزینه‌ها بروید.
خب، تا اینجا روش‌های رایج تامین مالی را بررسی کردیم که برای اکثر کسب‌وکارها قابل استفاده هستند. اما جذب سرمایه فقط محدود به این موارد نیست و راه‌های مختلفی دارد. در این قسمت چند روش دیگر را هم معرفی می‌کنیم. ممکن است با توجه به شرایط خاص کسب‌وکارتان بتوانید این روش‌ها را هم مدنظر داشته باشید:
جریان نقدی کسب‌وکار: اگر در شرایطی هستید که جریان درآمدی ثابت دارید، دو راه برای تامین مالی پیش روی شماست. می‌توانید با تامین کنندگان برای تسویه زمان‌دار توافق کنید. و می‌توانید محصولات و خدماتتان را پیش فروش کنید.
تامین مالی جمعی: حتما تا به حال در شبکه‌های اجتماعی کمپین کمک به بیماران خاص را دیده‌اید. سازوکار این روش طوری است که مبالغ کم از تعداد افراد زیاد تامین می‌شود. روش تامین مالی جمعی یا crowdfunding به همین شیوه عمل می‌کند. شما می‌توانید ایده خود را مطرح کنید و به جای یک سرمایه‌گذار کلان، چندین سرمایه‌گذار کوچک در پروژه شما شرکت کنند؛ و سود نیز بین همین تعداد تقسیم شود. در ایران تامین مالی جمعی چندان رایج و در دسترس نیست. اما به تازگی بسترهای آنلاین و صندوق‌های نوآوری و شکوفایی در این زمینه فعالیت می‌کنند.
حمایت‌های دولتی: اگر در صنعت شما سوبسید و کمک‌های دولتی قابل استفاده است از آن غافل نشوید. تعدادی از سازمان‌های دولتی، نهادها و صندوق‌ها، تسهیلاتی برای کارآفرینان در نظر گرفته‌اند. با مراجعه به پارک‌های علم و فناوری، دفتر همکاری‌های فناوری ریاست جمهوری، صندوق‌های پژوهش و فناوری، صندوق مالی توسعه تکنولوژی و … می‌توانید در مورد طرح‌ها و تسهیلات مختلف اطلاعات کسب کنید.
