امروزه در دنیا با افزایش بعضی تحرکات و در مواردی کمبود بعضی تحرکات مفید، ابتلا به بیماری های ستون فقرات بیشتر شده است. اغلب این بیماری ها مربوط به دیسک کمر و دیسک گردن می باشد که در بعضی مواقع ناراحتی های شدیدی در افراد ایجاد می کند.
در این مقاله ابتدا به طور مختصر در رابطه با این بیماری ها صحبت می کنیم و در ادامه درباره ی جراح و متخصص جراحی بیماری های ستون فقرات اطلاعاتی را به شما می دهیم.
در مرحله ی اول دانستن و آشنایی با انواع بیماری هایی که به نوعی به ستون فقرات و آسیب های ناشی از آن مرتبط است، بسیار مهم می باشد.
این بیماری ها علائم متفاوتی دارند و باید توسط متخصص و جراح ستون فقرات مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرند تا بیماری تشخیص داده شده، سپس راه های درمانی مناسب با آن برنامه ریزی شود و در اسرع وقت درمان بیماران شروع شود.
این بیماری ها یک دسته بندی کلی دارند که در زیر به این دسته بندی اشاره می کنیم و در ادامه در رابطه با وظایف پزشک در رابطه با بیماری های مرتبط با دیسک می پردازیم.
انواع بیماری ستون فقرات به طور کلی شامل موارد زیر می شود:
1- ديسک (فتق ديسک با بيرون زدگی و یا پارگی ديسک)
2- آرتروز کمر
3- آسیب دیدگی مهره ها
در ادامه در حوزه ی وظایف پزشکان و جراحان در بخش بیماری های دیسک می پردازیم.
فتق یعنی بیرون زدگی دیسک از جای خود و مزاحمت برای قسمت های دیگر ستون فقرات از جمله نخاع. بنابر درجه بندی میزان این بیرون زدگی، فتق تیدیل به بیماری های دیگری میشود؛ از جمله پارگی دیسک که یکی از دردآورترین بیماری این حوزه است.
فتق دیسک و در مراحل شدید تر پارگی دیسک، هم در کمر و هم در گردن می تواند ایجاد شود. روش های درمانی و جراحی این دو قسمت با یکدیگر متفاوت است و هر کدام حساسیت های خاص خود را دارند.
در زیر یک تقسیم بندی کلی از بیماری های مرتبط با فتق آورده شده است. مراحل ایجاد فتق دیسک (بیرون زدگی) عبارتند از:
1- دژنراسیون دیسک: در این مرحله تغییرات شیمیایی اتفاق می‌افتد که با بالارفتن سن ارتباط مستقیم دارد و باعث ضغیفی دیسک میشود ولی فتق رخ نمیدهد.
2- افتادگی (پرولاپس) دیسک: شکل و جایگاه دیسک با تأثیر بسیار کم بر کانال ستون فقرات تغییر میکند. این مرحله برآمدگی هم نام دارد.
3- پارگی دیسک: هسته ژله‌ای دیسک وارد دیواره لاستیکی (فیبروز حلقوی) میشود ولی درون دیسک باقی می‌ماند.
4- جداشدن بخش‌ها یا دیسک جدا شده: هسته دیسک وارد فیبروز حلقوی میشود و در بیرون دیسک در کانال ستون فقرات باقی می‌ماند.
بهترین جراح دیسک کمر (ستون فقرات) کسی است که بتواند ضمن اینکه آناتومی و فیزیولوژی دقیق دیسک را خودش میداند، با توجه به شرایط، از بین 100 ها روش درمانی، آن روشی که برای هر فردی مناسب تر است را برای او گوشزد کند.
یعنی همزمان ممکن است برای بیماری روش درمان طبی و استراحت را پیشنهاد کند و برای بیماری دیگر روش جراحی باز با کارگذاری انستیومتر ها.
پس پزشک با طیفی از بیماران مواجه میشود که هرکدام نوعی از بیماری دیسک را دارند که با دیگری متفاوت است؛ لذا هنرمندی در این است که برای هر فرد مناسب ترین روش را انتخاب کنیم.
هیچگاه نمیتوان نسخه ای یکسان برای تمام بیماران پیچید. اینکه برخی بیماران فکر میکنند که دوستشان با نوعی از روش درمان با بیماری مشابه، قبلا بهبودی پیدا کرده است؛ ایشان هم ممکن است با همان روش بهبودی پیدا کند؛ اشتباهی مصطلح است.
جراحی دیسک کمر را می توان با استفاده از بی حسی موضعی یا بیهوشی عمومی انجام داد. برای انجام این نوع روش جراحی دیسک کمر معمولا بیمار به شکم خوابانده شده و برش کوچکی در پشت کمر در اتاق عمل داده می شود. در روش معمولی جراحی دیسک پس از باز کردن عضلات زوائد خلفی مهره ها رویت می گردد.
در روش میکروسکوپیک جراحی دیسک کمر، برش بسیار کوچکتر بوده و با کمک میکروسکوپ و معمولا بدون برداشتن زوائد خلفی، دیسک خارج مي‌شود.
در روش اندوسكوپی هم برش بسيار كوچكي به موازات خط وسط داده شده و با ورود اندوسكوپ جراح قطعه در رفته ديسك را پس از كنار زدن عضلات و برداشتن ليگامان خارج مي‌كند.
دستگاه دکمپرسور شبیه سوزن بسیار ظریفی است که پس از بی حس کردن پوست به داخل دیسک فرستاده میشود و از راه یک میکروموتور قسمت داخلی دیسک خرد شده و از راه این لوله به بیرون از بدن تخلیه میشود.
نوکلئوتومی با استفاده از دستگاه نوکلئوتوم که لوله نازکی دارد؛ وارد قسمت میانی دیسک شده و با فشار آب دیسک را خرد کرده و از بدن خارج میکند و در لیزر دیسکتومی بوسیله سوزن مخصوص با روش بسته دیسک سوزانده شده و تا حدی کوچک میشود.
بطور کلی جراحی برای بیمارانی توصیه می شود که یا درد شدید کشنده به پا داشته باشند که به درمان طبی پاسخ نمیدهد، یا درد های دوره ای در حد 3 تا 4 بار در سال داشته باشند که بیمار را مدتی بستری میکند و یا بیمارانی که به درمان های طبی پاسخ نمی دهند و یا علائم عصبی پیش رونده مثل ضعف بالا بردن مچ پا برایشان پیش آمده باشد.
توجه:
تشخیص قطعی بیماری و روش درمانی به عهده ی پزشک متخصص است. این مقاله فقط در جهت آگاهی است و نمیتواند جای تشخیص پزشک را بگیرد. حتما به پزشک خود مراجعه کنید.
1- جراحی دیسک گردن از جلو
2- جراحی دیسک گردن از پشت
3- جراحی 360 درجه (جراحی همزمان)
(برای اختصار فقط نام این روش ها آورده شده است.)
سوالی که ذهن خیلی از بیماران را به خود مشغول می کند این است که آیا میتوان رابطه جنسی را بدون ایجاد خطر برای قسمت درمان شده انجام داد؟ خوشبختانه باید گفت که داشتن رابطه جنسی پس از جراحی ایمن است. پزشکان اغلب به بیمارانی که تحت جراحی سنتی ناحیه کمر قرار گرفته اند توصیه می کنند قبل از ادامه فعالیت جنسی خود 6 تا 12 هفته صبر کنند.
