در این آموزش نحوه استفاده از مولتی متر را به شما نشان خواهیم داد. اگر در حال یادگیری الکترونیک در سطح مبتدی هستید، احتمالاً مولتی متر ساده ترین و مفیدترین ابزاری است که می توانید در اختیار داشته باشید. شما مجبور نیستید تجهیزات گران قیمتی مانند اسیلوسکوپ داشته باشید (حداقل زمانی که شروع به کار می کنید) زیرا می توانید از مولتی متر برای آزمایش و اندازه گیری پارامترهای ساده یک مدار مانند ولتاژ، جریان و مقاومت استفاده کنید.
دوباره یادآور می شویم که این آموزش برای مبتدیان طراحی شده است و به شما کمک می کند تا با یک مولتی متر دیجیتال معمولی (DMM) آشنا شوید، و قسمت های مختلف مولتی متر، نحوه استفاده از مولتی متر برای اندازه گیری ولتاژ، جریان، مقاومت و همچنین تست اتصال کوتاه را بشناسید. برای آموزش های تخصصی تر می توانید از دوره هایی مانند دوره آموزش تعمیرات برد الکترونیکی استفاده کنید. چرا که در این دوره ها به صورت کامل ابزار مربوطه برای تعمیرات گفته می شود.
مولتی متر که با نام مولتی تستر نیز شناخته می شود، یک ابزار اندازه گیری الکترونیکی است که می تواند ولتاژ، جریان و مقاومت را اندازه گیری کند. از این رو، نام "مولتی" متر، به عنوان ترکیبی از عملکردهای ولت متر، آمپرسنج و اهم متر در یک دستگاه واحد است. این یک ابزار بسیار ضروری برای مهندسین برق و الکترونیک است و معمولاً اولین چیزی است که هنگام عیب یابی مدار استفاده می شود. مولتی مترها در اشکال، اندازه ها و قیمت های متفاوتی وجود دارند. صرف نظر از اندازه یا قیمت، هر مولتی متر می تواند اساسی ترین پارامترها مانند ولتاژ و جریان را اندازه گیری کند.
همانگونه که گفته شد، تطبیق پذیری چشمگیر مولتی متر به دلیل توانایی آن در آزمایش سه واحد اصلی برق است، از جمله:
ولتاژ: مولتی مترها می توانند دو نوع ولتاژ را آزمایش کنند: جریان متناوب (AC) و جریان مستقیم (DC). AC ولتاژی است که در سیم کشی برق خانه شما استفاده می شود، در حالی که DC عمدتاً در وسایل نقلیه، سیستم های خورشیدی مسکونی و لوازم الکترونیکی مصرفی استفاده می شود. ولتاژ بر حسب ولت اندازه گیری می شود.
مقاومت: مقاومت مخالف جاری شدن جریان در مدار است و بر حسب اهم اندازه گیری می شود.
جریان: به طور کلی، جریان مقدار برقی است که از مدار عبور می کند و بر حسب آمپر اندازه گیری می شود. مقدار آمپری که از مدار عبور می کند، تفاوت بین ولتاژ اعمال شده و مقاومت موجود است. میلی آمپر (1000/1 آمپر) رایج ترین واحد آمپری است که با مولتی متر اندازه گیری می شود.
علاوه بر آزمایش این سه عملکرد، برخی مولتی مترها اتصال کوتاه یا عدم وجود مقاومت در مدار را نیز آزمایش می کنند. همه مولتی مترها عملکردهای اتصال کوتاه اختصاصی ندارند، اما برخی از آن ها در صورت وجود اتصال کوتاه، یک بوق صوتی را منتشر می کنند. اگر این تنظیم وجود نداشته باشد، می توان به جای آن از تست مقاومت استفاده کرد.
در نهایت باید گفت که دو نوع مختلف مولتی متر وجود دارد: آنالوگ و دیجیتال. تفاوت اصلی این دو در نمایشگر آنهاست. مولتی مترهای آنالوگ اندازه گیری های خود را با عقربه ای نمایش می دهند که در مقیاس پیشرفته حرکت می کند. مولتی متر دیجیتال دارای یک صفحه نمایش LCD است که اندازه گیری ها را به صورت چهار یا پنج رقمی نمایش می دهد. تفاوت دیگر این است که مولتی مترهای آنالوگ معمولاً عملکرد اتصال کوتاه را ارائه نمی دهند، اگرچه برخی از آنها این کار را انجام می دهند.
نمایشگر: صفحه ای که اندازه گیری های الکتریکی در آن نمایش داده می شود.
دستگیره انتخاب یا سلکتور: یک صفحه گرد که به شما امکان می دهد نوع واحد الکتریکی را برای اندازه گیری انتخاب کنید. می‌توانید بین ولتاژ‌های متناوب (V با خطی در دو طرف یا بالای آن)، ولتاژ‌های DC (DC-) و مقاومت(Ω)، آمپر (A) و میلی‌آمپر (mA) سوئیچ کنید. اتصال کوتاه با نماد دیود (مثلث با یک خط در سمت راست) و/یا نماد موج صوتی روی دکمه انتخاب مشخص شده است.
پروب ها (Probe): سیم های قرمز و مشکی برای آزمایش فیزیکی قطعه الکتریکی استفاده می شود. هر یک از آنها دارای یک نوک فلزی نوک تیز در یک طرف و یک پلاگین موزی در طرف دیگر هستند. نوک فلزی برای بررسی قطعه مورد آزمایش استفاده می شود و دوشاخه موزی به یکی از درگاه های مولتی متر متصل می شود. در حالی که هیچ تفاوت واقعی بین این دو پروب وجود ندارد، سیم مشکی اغلب برای آزمایش پایانه های زمین و خنثی (یا مشترک) استفاده می شود و سیم قرمز معمولاً برای پایانه های داغ استفاده می شود. هنگام تست مقاومت و اتصال کوتاه، فرقی نمی کند که کدام پروب در کجا استفاده شود.
پورت ها (Port): اکثر مولتی مترها به سه پورت COM (‘’-‘’)، mAVΩ و 10Aمجهز هستند. COM مخفف مشترک است و همان چیزی است که پروب سیاه معمولاً به آن وصل می شود. پورت mAVΩ جایی است که پروب قرمز رنگ برای اندازه گیری ولت، مقاومت و جریان به آن وصل می شود. پورت 10A یک پورت تخصصی است که برای اندازه گیری جریان بیشتر از 200 میلی آمپر استفاده می شود. برخی از مولتی مترها دارای چهار پورت هستند که عملکردهای تنظیم mAVΩ را به دو قسمت تقسیم می کنند، با یک تنظیم VΩ برای ولت و مقاومت و یک تنظیم μAmA برای جریان.
هنگام استفاده از مولتی متر برای آزمایش برق زنده، مهم است که اقدامات ایمنی خاصی را برای جلوگیری از احتمال برق گرفتگی انجام دهید. این شامل:
اکنون که کمی در مورد مولتی متر و قطعات آن آگاه شدیم، اجازه دهید به موضوع اصلی یعنی نحوه استفاده از مولتی متر برای عیب یابی مدارهای خود ادامه دهیم. ابتدا نحوه اندازه گیری ولتاژ را با استفاده از مولتی متر به شما نشان خواهم داد. ما روش اندازه گیری ولتاژ DC و ولتاژ AC را بررسی خواهیم کرد. سپس با ساخت یک مدار LED کوچک به اندازه گیری جریان DC می پردازیم. در نهایت، نحوه تست اتصال کوتاه را به شما خواهیم گفت. همچنین به شما نشان خواهیم داد که چگونه یک دیود را با استفاده از DMM آزمایش کنید. بنابراین، بیایید شروع کنیم.
با استفاده از یک مولتی متر دیجیتال می توانید ولتاژ DC و AC را اندازه گیری کنید. بخش ولت متر مولتی متر معمولاً با علامت V" "مشخص می شود و بسته به اندازه گیری AC یا DC، نشانه های اضافی وجود خواهد داشت.
اگر یک خط مستقیم در مجاورت "" V وجود داشته باشد، از آن برای اندازه گیری ولتاژ DC استفاده می شود. پروب های صحیح را به مولتی متر وصل کنید (اگر قبلاً وصل نشده اند) و سلکتور را برای اندازه گیری ولتاژ DC تنظیم کنید.
اما تعداد زیادی موقعیت در اندازه گیری ولتاژ DC وجود دارد. کدام یک را انتخاب می کنید؟ عددی که سلکتور به آن اشاره می کند، حداکثر مقداری است که می توانیم آن پارامتر خاص را اندازه گیری کنیم، که در این مورد ولتاژ DC است.
بنابراین، اگر سلکتور را روی 20 تنظیم کنید، می توانید ولتاژ DC را تا 20 ولت اندازه گیری کنید. همانطور که از تصویر می بینید، 5 موقعیت مرتبط با اندازه گیری ولتاژ DC (200m, 2000m, 2, 20, 200, 600) وجود دارد. این مولتی متر خاص می تواند حداکثر ولتاژ DC 600 ولت را اندازه گیری کند.
برای شروع، اجازه دهید ولتاژ یک باتری AA را اندازه گیری کنیم: پروب سیاه را به COM و پروب قرمز را به mAVΩ وصل کنید. مولتی متر را در محدوده جریان DC روی 2V تنظیم کنید. تقریباً تمام وسایل الکترونیکی قابل حمل از جریان مستقیم استفاده می کنند نه جریان متناوب. پروب مشکی را به زمین باتری یا '-' و پروب قرمز را به برق یا '+' وصل کنید. پروب ها را با فشار کمی روی قطب های مثبت و منفی باتری AA فشار دهید. اگر باتری تازه دارید، باید حدود 1.5 ولت را روی صفحه نمایش ببینید (این باتری کاملاً جدید است، بنابراین ولتاژ آن کمی بالاتر از 1.5 ولت است).
اگر پروب های قرمز و سیاه را عوض کنید چه اتفاقی می افتد؟ قرائت روی مولتی متر به سادگی منفی است. هیچ اتفاق بدی نمی افتد! مولتی متر ولتاژ را در رابطه با پروب مشترک اندازه گیری می کند. چه مقدار ولتاژ روی "+" باتری نسبت به پایه معمولی یا منفی وجود دارد؟ 1.5 ولت اگر پروب ها را تغییر دهیم، "+" را به عنوان نقطه مشترک یا صفر تعریف می کنیم. در مقایسه با صفر جدید ما چقدر ولتاژ روی "-" باتری وجود دارد؟ 1.5- ولت!
دقت داشته باشید که ولتاژ متناوب را با احتیاط زیاد و ترجیحاً تحت نظارت حرفه ای اندازه گیری کنید. مطمئن شوید که پروب ها به درستی در پورت های مولتی متر و بدون هیچ گونه فلزی در معرض قرار داده شده اند. پروب ها را با نوک لمس نکنید. برق AC می تواند بسیار خطرناک باشد. اگر شک دارید، بهتر است از مولتی متر برای اندازه گیری ولتاژ برق AC استفاده نکنید.
نماد موج سینوسی در مجاورت V"" اندازه گیری ولتاژ AC را نشان می دهد. همانطور که از تصویر می بینید، این مولتی متر خاص می تواند ولتاژ AC را تا 600 ولت اندازه گیری کند و تنها دو موقعیت انتخاب محدوده (200 و 600) دارد.
برای اندازه گیری ولتاژ برق AC، دکمه را در اندازه گیری ولتاژ AC (V با موج سینوسی) روی 600 قرار دهید. ما 600 را انتخاب کردم چون منبع تغذیه استفاده شده 240 ولت است. همیشه قبل از قرار دادن پروب ها، سلکتور را برای اندازه گیری ولتاژ متناوب تنظیم کنید. اکنون پروب ها را در سوکت قرار دهید و می توانید ولتاژ AC اندازه گیری شده را روی LCD مشاهده کنید.
مقاومت های معمولی کدهای رنگی روی خود دارند. اگر منظور آنها را نمی دانید، اشکالی ندارد! تعداد زیادی ماشین حساب آنلاین وجود دارد که استفاده از آنها آسان است. با این حال، اگر زمانی خود را بدون دسترسی به اینترنت بیابید، یک مولتی متر برای اندازه گیری مقاومت بسیار مفید است. یکی از ساده ترین اندازه گیری هایی که می توانید با استفاده از مولتی متر انجام دهید، اندازه گیری مقاومت است. بخش اهم متر مولتی متر با نماد Ω نشان داده می شود. این متر می تواند مقاومت تا 2MΩ را اندازه گیری کند.
سلکتور را در محدوده مورد نظر در اندازه گیری مقاومت تنظیم کنید و پروب ها را به سیم های مقاومت وصل کنید. مقاومت اندازه گیری شده روی LCD نمایش داده می شود. شما می توانید پروب ها را به هر طریقی متصل کنید زیرا در صورت اندازه گیری مقاومت، نتیجه تحت تأثیر جهت گیری پروب ها قرار نمی گیرد.
در حالی که اندازه گیری ولتاژ فقط قرار دادن پروب ها در دو نقطه مختلف مدار است، اندازه گیری جریان کاملاً متفاوت است. اگر نظریه مدارهای پایه را به خاطر دارید، ممکن است به یاد داشته باشید که جریان در اجزای متصل به صورت سری یکسان است.
با استفاده از این اصل اساسی، ما باید مولتی متر را به بخشی از مدار تبدیل کنیم تا همان جریانی که در قطعه وجود دارد از مولتی متر عبور کند.
بخش آمپرمتر مولتی متر با علامت A نشان داده می شود. نکته مهم دیگری که باید به آن توجه داشت این است که اکثر مولتی مترهای دیجیتال فقط می توانند جریان DC را اندازه گیری کنند. بنابراین، یک خط مستقیم در مجاورت A وجود خواهد داشت تا اندازه گیری جریان DC را نشان دهد.
برای اندازه گیری جریان DC، دکمه مولتی متر را روی اندازه گیری جریان DC قرار دهید. این مولتی متر خاص می تواند جریان DC را از چند میکروآمپر تا 200 میلی آمپر اندازه گیری کند. این محدوده برای اندازه گیری جریان در LED ها کافی است.
ما محدوده را روی 200 میلی آمپر تنظیم کردیم و مولتی متر را مطابق مدار زیر وصل نمودیم. مولتی متر را در حالت آمپرمتر اساساً سیمی در نظر بگیرید که جریان از طریق آن به مدار اصلی می رسد.
در این پیکربندی، مولتی متر به بخشی از مدار تبدیل می شود و اگر هر پروبی را قطع کنید، مدار کار نمی کند. در نهایت، جریان اندازه گیری شده روی LCD نمایش داده می شود.
تست اتصال کوتاه عمل آزمایش مقاومت بین دو نقطه است. اگر مقاومت بسیار کم (کمتر از چند Ωs) وجود داشته باشد، این دو نقطه به صورت الکتریکی به هم متصل می شوند و صدایی ساطع می شود. اگر بیش از چند Ω مقاومت وجود داشته باشد، مدار باز است و هیچ صدایی ساطع نمی شود. این تست کمک می کند تا اطمینان حاصل شود که اتصالات بین دو نقطه به درستی انجام شده است. این تست همچنین به ما کمک می کند تا تشخیص دهیم که آیا دو نقطه ای که نباید به هم متصل شوند، به هم متصل هستند یا خیر.
اتصال کوتاه احتمالاً تنها مهم ترین عملکرد را برای استادان سخت افزار دارد. این ویژگی به ما اجازه می‌دهد تا رسانایی مواد را آزمایش کرده و مکان‌هایی را که اتصالات الکتریکی برقرار شده یا انجام نشده را ردیابی کنیم.
مولتی متر را روی حالت ‘Continuity' تنظیم کنید. ممکن است در بین DMM ها متفاوت باشد، اما به دنبال نماد دیود با امواج انتشار در اطراف آن باشید (مانند صدایی که از بلندگو می آید).
در این مقاله سعی کردیم راهنمای کاملی برای مبتدیان به منظور استفاده از مولتی متر دیجیتال برای عیب یابی مدار را شرح می دهیم. شما یاد گرفتید که چگونه از مولتی متر برای اندازه گیری ولتاژ، جریان، مقاومت، تست تداوم و همچنین تست دیود استفاده کنید. همانطور که متوجه شدید، مولتی متر یک ابزار ضروری در هر آزمایشگاه الکترونیکی است.
