مهندسی معکوس یا Reverse Engineering یکی از واژه هایی است که طی دهه های اخیر بسیار بیشتر از گذشته مورد استفاده قرار می‌گیرد و حتی در ادبیات عمومی و اجتماعی هم وارد شده است.اگر چه بر اساس نوع کاربرد و رشته‌ای که در مورد آن صحبت می‌کنیم، معنا و مفهوم مهندسی معکوس تفاوت خواهد داشت، اما شاید بتوان تعریف زیر را به عنوان یک تعریف مختصر و مفید از مهندسی معکوس پذیرفت:
مهندسی معکوس یک فرایند حل مسئله است که به جای آنکه از سوال آغاز شود، از پاسخ موجود آغاز میشود.
در گذشته برای انجام کاری و یا سهولت در انجام آن، وسیله ای ساخته می شد که کارها بهتر انجام شود. حتی ساخت سرنیزه فلزی و فولادی را هم می توان گفت به نوعی ساخت قطعه است که برای عملکرد بهتر نیزه ایجاد شده است. امروزه قطعات صنعتی در کنار هم قرار می گیرند و دستگاه پیچیده ای را می سازند. اما باید در ساخت قطعه صنعتی دقت کرد و نکاتی را در نظر گرفت تا به کارکرد کل دستگاه آسیب نرساند.
زمانی که صحبت از ساخت قطعه می شود، اولین نکته ای که باید در نظر گرفت طراحی درست آن است. این طراحی شامل شکل ظاهری، جنس مناسب و اندازه مناسب است. شخص طراح باید این نکته را در نظر داشته باشد که قطعه ای که طراحی می شود برای چه دستگاهی است مثلا اینکه قطعه ای که طراحی می شود از نظر وزنی متناسب باشد. زیرا شاید تصور شود که قطعه ای خوب است که وزن کمی داشته باشد.
در برخی دستگاه ها و در برخی صنایع نیاز است تا قطعه ای وزن دار باشد تا دستگاه به خوبی کار کند و از تکان های شدید جلوگیری کند. در برخی دستگاه ها اینکه وزن سبکی داشته باشد دستگاه خوب کار می کند. بنابراین باید به این نکات هم توجه شود.
استفاده از مواد درجه یک و مقاوم همواره در قطعه سازی صنعتی حرف اول را می زند. با توجه به نوع قطعه و کاربری که دارد، جنس قطعه تعیین می شود. جنس قطعات می تواند، پلاستیکی، فلزی و فولادی و … . باشد. بنابراین نوع کار قطعه، مشخص کننده جنس و اندازه و وزن و شکل آن است.
ما در کشورمان ایران به دلیل تحریم های گسترده از وارد کردن و استفاده از برخی قطعات مهم صنعتی محرومیم. گروهی از این قطعات مربوط به صنایع حساس هستند و اگر با مشکل مواجه شوند کارکرد دستگاه و در نهایت خط تولید از کار می افتد. از این رو کارگاه های داخلی با به کارگیری علم و مهارت در کنار هم اقدام به طراحی و تولید قطعات صنعتی با کیفیت کرده اند.
روش های قطعه سازی صنعتی دارای انواع مختلفی میباشد و این مهارت یکی از پایه های مهم صنعت است. زیرا با ساخت قطعه به صورت اصولی و دقیق، دستگاه مورد نظر هم به خوبی کار می کند و از این رو چرخ صنعت به خوبی می چرخد و تولید رونق می یابد.
هر دستگاه از اجزای مختلفی تشکیل شده است و برای اینکه بتواند به خوبی کار کند، باید اجزا و قطعات به خوبی و به درستی در کنار هم قرار بگیرند. وجود یک قطعه معیوب روند کار دستگاه را مختل می کند و در صورتی که رسیدگی نشود ممکن است کل دستگاه با خطر خرابی و از کار افتادگی روبرو شود.
در زمینه صنعت به دلیل اهمیت بالای دستگاه ها از نظر کار،زمان و قیمت بسیار مهم است که قطعات روان و هماهنگ کار کنند. شاید تصور شود که منظور از قطعات صنعتی، صرفا قطعه های بزرگ و فلزی است که در دستگاه های غول پیکر استفاده می شود. اما باید گفت قطعات بسیار کوچکی هم وجود دارند که برای مثال برای دستگاه های برش مورد استفاده قرار می گیرند و ظریف هستند. گذشته از جنس فلزی و فولادی برخی از قطعات، از جنس پلاستیک هم می باشند که کاربردهای خاصی در برخی دستگاه ها دارند.
قالب سازی صنعتی به طور کلی به صنعت ساخت قالب جهت تولید قطعات صنعتی اطلاق میشود.. زمانی که بخواهیم از یک قطعه به خصوصی به تعداد بالایی تولید کنیم، ساخت جداگانه هر یک از آنها کار معقولی به نظر نمی رسد. بنابراین بهتر است که یک قطعه را به تعدا بالا تولید کنیم و سپس قطعه مورد نظرمان را با استفاده از این قالب در تعداد بالایی تولید کنیم. در حقیقت ساخت قالب اولین قدم در تولید انبوه قطعات و ابزارهای مختلف است. هر چه قطعه ای که قرار است ساخته شود دارای ظرافت های بیشتری باشد لازم است که تمام این ظرافت ها در ساخت قالب نیز به دقت ایجاد گردد. قالب ها دقیقا باید مکمل قطعه مورد نظرمان باشند. به همین دلیل نیز هر چه قطعه مورد نظر پیچیده تر باشد، ساخت قالب آن نیز پیچیده تر می شود.
