چهارشنبه سوری
چهارشنبه‌سوری یکی از جشن‌های ایرانی است که در غروبِ سه‌شنبه، شبِ پیش از آخرین چهارشنبهٔ ماه اسفند برگزار می‌شود و برافروختن و پریدن از روی آتش مشخصهٔ اصلی آن است.
این جشن اولین جشن از مجموعهٔ جشن‌ها و مناسبت‌های نوروزی است که با برافروختن آتش و برخی رفتارهای نمادین دیگر، به‌صورت جمعی در فضای باز درون و بیرون از خانه برگزارمی‌شود
در مورد پایه و اساس این رسوم سنتی ایرانیان تاریخ دقیقی وجود ندارد. ایرانیان باستان اعتقاد داشتند که نباید چرک و آلودگی سال کهنه را تحویل نوروز داد و برای رفع آلودگی‌ها آب کافی نبوده
برای همین به عنصر آتش روی آورده‌اند و چون آتش را مظهر و عامل پاکی می دانستند، با آتش زدن هیزم به از بین بردن لوازم غیر قابل استفاده و ضدعفونی کردن محل زندگی خود می‌پرداختند. با توجه به اینکه روز چهارشنبه از نظر ایرانیان باستان نحس بود این مراسم را در آخرین چهارشنبه سال انجام می‌داند.
با ورود اسلام به ایران این مراسم پابرجا ماند، چون آتش در اسلام هم جزو مطهرات است و هر چیز ناپاکی که در آتش بسوزد پاک و طاهر می‌شود. از طرفی اعراب هم چهارشنبه را نحس می‌دانند و نحسی این روز را با روشن کردن آتش رفع می‌کردند
مطلب پیشنهادی : آهنگ های شاد چهارشنبه سوری
کوزه شکنی یکی از مراسم چهارشنبه سوری :
یکی دیگر از مراسم مخصوص چهارشنبه سوری آن بوده که کوزه کهنه ای را برمی داشتند و در آن مقداری نمک و ذغال و سکه ده شاهی می انداختند و هر یک از افراد خانواده یک بار کوزه را دور سر می چرخاند و نفر آخری آن کوزه را از پشت بام ، به کوچه می افکند و می گفت :درد و بلای ما بـِرَه توی کوزه و بـِرَه توی کوچه
آداب و رسوم جشن چهارشنبه سوری :
چهارشنبه سوری یک خوشامدگویی صمیمانه به نوروز و سنت های آن است. آتش نه تنها در ایران باستان بلکه در میان هندیان و اروپایی ها و سایر فرهنگ ها نیز مقدس و مورد احترام بوده است. طبق عقاید ایرانیان باستان، آذر (آتش) پسر اهورا مزدا بوده است.
ایرانیان باستان به قدرت تطهیر و خالص بودن آتش اعتقاد داشتند. این اعتقاد به حدی قوی بود که برای اثبات بی گناهی یک فرد، وی باید از روی آتش عبور می کرد مثل شخصیت سیاوش در داستان حماسی شاهنامه فردوسی که برای اثبات بی گناهی اش از آتش عبور کرد
در تقویم ایران باستان هر سال ۱۲ ماه و هر ماه ۳۰ روز بود با این احتساب ، طول سال عملاً ۳۶۰ روز می شد که با سال کامل شمسی ۵ روز و اندی فاصله داشت. مردم در این روز آماده استقبال از سال نو می شدند و یا خانه تکانی و شستشو آماده پذیرایی و استقبال از نوروز می گردیدند.
اسفند دود کردن و آجیل خوردن، فال گرفتن، ” فال گوش ” ( در کوی و گذر به حرف عابران گوش دادن و از مضمون آن ها برای نیت خود تفاًول زدن. ) و ” قاشق زنی ” ( معمولا زنان روی خود را می پوشانند و با قاشق، یا کلید به خانه ها در می زنند، صاحب خانه شیرینی، میوه و یا پول در ظرف آنها می گذارد. ) نیز از باورها و رسم هایی است که، هنوز به کلی فراموش نشده است.
قاشق زنی:در این رسم دختران و پسران جوان چادری بر سر و روی خود می کشند تا شناخته نشوند و به در خانهٔ دوستان و همسایگان خود می روند. صاحبخانه از صدای قاشق هایی که به کاسه ها می خورد به در خانه آمده و به کاسه های آنها آجیل چهارشنبه سوری، شیرینی، شکلات، نقل و حتی پول می ریزد.
معنای لغوی چهارشنبه سوری :
عبارت «چهارشنبه سوری» از دو کلمه تشکیل شده است که یکی به معنی روزی از روزهای هفته و دومی شکلی دیگری از کلمه سرخ است
آجیل مشکل‌گشا :
در گذشته پس از پایان آتش‌افروزی، اهل خانه دور هم جمع می‌شدند و آخرین ذخیرۀ دانه‌های نباتی را روی آتش با نمک بو می‌دادند و می‌خوردند. این دانه‌ها ممکن بود تخمه هندوانه، گندم، فندق، تخمه کدو، پسته، تخمه خربزه، بادام، نخود و شاهدانه باشند.
اعتقادشان بر این بود که هر کس از این معجون بخورد در قیاس با دیگران خلق‌و‌خوی مهربان‌تری می‌یابد و کینه و حسد از وی دور می‌شود.
