کاکتوس گیاهی است از تیره کاکتوسیان (Cactaceae) تیره‌ای از میخک سانان که اغلب خاردار و گوشتی هستند.
کاکتوس در ابتدا تنها در شمال و جنوب و نواحی مرکزی آمریکا رشد می کرد اما امروزه در بسیاری از مناطق گرم و خشک جهان توسط مردم پراکنده شده کاکتوس طی طوفان های ناگهانی آب ذخیره کرده و آب ذخیره شده را طی ماه‌های خشکسالی به مصرف می‌رساند. کاکتوسیان در ایران گونهٔ بومی ندارند. بیشتر کاکتوس ها ریشه های عمیقی داشته و ساقه شبکه مانندی دارند که به عنوان منبع ذخیره آب عمل می‌کنند ساقه کاکتوس توسط تیغ هایی محافظت می‌شود. کاکتوس ها برگ های خیلی کوچکی داشته یا اصلاً برگ ندارند.
نور مورد نیاز کاکتوس:
کاکتوس به نور فراوان نیاز دارند و قرار دادن آنها در داخل اتاق و پشت پنجره های جنوبی بسیار مناسب است. در صورت ناکافی بودن نور طبیعی، نور مصنوعی نیز می تواند به عنوان مکمل، به کار رود.
دما ی مورد نیاز کاکتوس:
دمای مورد نیاز نیز مورد بعدی از شروط نگهداری این گیاه می‌باشد هر کاکتوس می‌تواند در فصل رشد خود دمای ۳۲ تا ۳۸ درجه را تحمل نماید و بهترین دما در فصل استراحت آن ۷ تا ۱۲ درجه سانتیگراد می‌باشد. هوای سردی که در فصل استراحت وجود دارد، می‌تواند منجر به گلدهی گیاه در فصل رشد شود. بهترین و مطلوب‌ترین درجه نگهداری کاکتوس‌ها ۱۸ تا ۳۲ درجه سانتیگراد است.
خاک مورد نیاز کاکتوس:
خاک کاکتوس از دیگر موارد مهم در نگهداری گل کاکتوس می باشد. خاک این گیاه را می‌توان با مخلوط کردن یک قسمت از خاک گلدان با یک قسمت ماسه و کمی شن که برای عبور راحت‌تر آب است تهیه نمود. لایه‌های خاک کاکتوس باید به این ترتیب باشند: ابتدا ریگ ریز، سپس خاک گلدان به همراه ماسه، بعد از آن خزه یا پوست برنج و در مرحله آخر هم ریگ یا خرده سفال را اضافه کنید.
چند نکته مهم:
*بیماری لکه‌های برنزی بر روی انواع کاکتوس نشان دهنده وجود کنه روی کاکتوس است که می‌توان از سم برای از بین بردن این آفت استفاده کرد.
*زمان مناسب برای عوض کردن گلدان کاکتوس فصل بهار و تابستان است. وقتی ریشه‌های گیاه از حفره‌های داخل گلدان خارج شود می‌توان گلدان آن را عوض کرد. البته باید توجه داشت که سایز گلدان جدید یه سایز بزرگتر از گلدان قبلی باشد. زیرا اگر گلدان بزرگتری انتخاب شود گیاه به خوبی رشد نمی‌کند.
*برخی گونه‌هایی از کاکتوس در بازه زمانی ۲۰ تا ۳۰ساله گل می دهند ولی برخی دیگر بعد از دو سه سال وارد فضای گلدهی می شوند.بنابراین گلدهی به نوع کاکتوس بستگی دارد.
*برای بذر گرفتن از کاکتوس می توان با گوش پاک کن یا قلمو گرده های یک کاکتوس را گرفت و به کاکتوس دیگر منتقل کرد.
