مولیبدن به طور طبیعی به عنوان یک فلز خالص روی زمین وجود ندارد. و فقط به شکل اکسیدهای مختلف در مواد معدنی یافت می شود. عنصر خالص آن، که یک فلز نقره ای و در حالت ریخته شده خاکستری رنگ است. ششمین ماده بر اساس دمای ذوب است. این عنصر به راحتی در آلیاژهای کاربیدهای سخت و پایدار تشکیل می دهد. و به همین دلیل بیشتر تولید جهانی این عنصر (حدود 80%). در آلیاژهای فولاد از جمله آلیاژهای با مقاومت بالا و ابر آلیاژها مصرف می شود.
بیشتر ترکیبات مولیبدن حلالیت کمی در آب دارند. اما وقتی مواد معدنی حامل مولیبدن با اکسیژن و آب در تماس قرار بگیرند. یون مولیبدات حاصل کاملاً محلول است. در صنعت، از ترکیبات مولیبدن (حدود 14%) از تولید جهانی این عنصر). در کاربردهای فشار بالا و دمای بالا به عنوان رنگدانه و کاتالیست استفاده می شود.
آنزیم های حامل مولیبدن تا حد زیادی متداول ترین کاتالیزوهای باکتریایی. برای شکستن پیوند شیمیایی در نیتروژن مولوکولی جو در فرآیند تثبیت بیولوژیکی نیتروژن هستند. اکنون حداقل 50 آنزیم مولیبدن در باکتریها، گیاهان و حیوانات شناخته شده است. اگرچه فقط آنزیم های باکتریایی و سیانوباکتریایی در تثبیت نیتروژن نقش دارند. این نیتروژنازها حاوی یک فاکتور آهن – مولیبدن FeMoco هستند. که اعتقاد بر این است که حاوی (III) Mo یا (IV) Mo است.
مولیبدن در شکل خالص خود یک فلز خاکستری نقره ای. با سختی موس 5.5 و وزن اتمی استاندارد 95.95 گرم بر مول است. دمای ذوب آن 2623 درجه سلسیوس است. در عناصر طبیعی، فقط تانتال، اسمیم، رنیوم، تنگستن و کربن دارای نقاط ذوب بالاتری هستند. مولیبدن در بین فلزات تجاری موجود در بازار یکی از کمترین ضرایب انبساط حرارتی را دارد.
خواص شیمیایی مولیبدن
مولیبدن یک فلز واسطه با الکترونگاتیویته 16.2 در مقیاس پائولینگ است. در دمای اتاق با اکسیژن یا آب واکنش قابل تشخیصی نشان نمی دهد. اکسایش ضعیف مولیبدن از 300 درجۀ سلسیوس شروع می شود. اکسایش توده در دمای بالاتر از 600 درجۀ سلسیون رخ می دهد. و در نتیجه تری اکسید مولیبدن ایجاد می شود. مانند بسیاری از فلزات انتقالی سنگین تر، مولیبدن تمایل کمی به تشکیل کاتیون در محلول آبی نشان می دهد. اگرچه کاتیون MO 3 مثبت در شرایط کنترل شده دقیق، شناخته شده است.
آلیاژها
حدود 86% از مولیبدن تولید شده در متالورژی و بقیه در مصارف شیمیایی استفاده میشود. برآورد استفاده جهانی از آن به این صورت است: فولاد ساختمانی 35% . فولاد زنگ نزن 25%، مواد شیمیایی 14%، فولاد ابزار و تندبر 9%. چدن 6%، مولیبدن خالص 6% و ابزار آلیاژها 5%.
مولیبدن بدون اینکه به میزان زیادی نرم یا منبسط شود. می تواند دماهای خیلی بالا را تحمل کند. و این امر استفاده از آن را در محیط های با گرمای شدید مناسب کرده است. از جمله زره پوش نظامی، قطعات هواپیما، کنتاکت های الکتریکی، موتورهای صنعتی و ساپورت رشته های لامپ.
اکثر آلیاژهای فولاد با مقاومت بالا به مانند (41XX) حاوی 0.25% تا 8% مولیبدن هستند. حتی با وجود این درصدهای کم، سالانه بیش از 43000 تن مولیبدن در ساخت فولاد های زنگ نزن. فولادهای ابزار و چدن ها و ابر آلیاژهای دما بالا مصرف می شود.
مولیبدن همچنین در آلیاژهای فولاد به دلیل کمک به افزایش مقاومت در برابر خوردگی. و قابلیت جوشکاری از ارزش بالایی برخوردار است.
