از متداول‌ترین روش‌های ساخت‌وساز در کشور می‌توان به سازه‌های ساختمانی با اسکلت بتنی و فلزی اشاره کرد. هر یک از این روش‌ها دارای ویژگی‌ها و مزیت‌های خاص خود هستند. اسکلت فلزی به دلیل سرعت اجرای بالای خود بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. شما تا چه حد با ساخت اسکلت فلزی آشنا هستید؟ آیا مراحل ساخت و نصب اسکلت فلزی را به طور کامل می‌دانید؟ اگر قصد دارید ساختمان خود را با اسکلت فلزی بسازید، بهتر است با مراحل آن آشنا شوید. در این مطلب، هر آنچه که باید در مورد مراحل ساخت و نصب اسکلت فلزی بدانید را در اختیار شما قرار خواهیم داد.
اهمیت و ضرورت محاسبۀ وزن مخصوص میلگرد در مراحل نظارت، طراحی و اجرا انکارناپذیر است. در واقع، تعیین قیمت میلگرد مستلزم آگاهی از وزن مخصوص آن است. بدیهی است که با افزایش قطر و وزن میلگرد، شاهد جهش چشمگیری در قیمت آن خواهیم بود.
به منظور شناخت بیشتر و استفاده از جدول وزن میلگرد، می توانید از وبسایت هایرون (رفیع آهن پارس) استفاده کنید.
در ساخت هر بنا باید فرآیندهای مشخصی طی شود و قوانین و مقررات مشخصی باید به طور کامل رعایت شود. در ساخت سازه فلزی نیز فرآیندهای مشخصی وجود دارد که هر بنای ساخته شده به این شیوه، باید گام به گام این فرآیندها را طی کند. برای یادگیری کامل این فرآیندها، بهتر است علاوه بر آموزش نظری، آموزش‌های عملی نیز انجام شود. اصول کلی نصب این نوع سازه در مقررات مهندسی به طور کامل تشریح شده است.
از فرآیندهای ساخت سازه فلزی می‌توان به خاکبرداری، پیاده‌سازی نقشه پی، حفر گودال، اجرای بتن فنداسیون، قالب‌بندی پی، آرماتوربندی، بتن‌ریزی فنداسیون و اجرای سازه فلزی اشاره کرد. اجرای سازه فلزی شامل نصب ستون، نصب تیر، راه‌پله، مهاربند، سقف، سفت‌کاری و نازک‌کاری است. در ادامه به شرح موارد مهم از این فرآیندها خواهیم پرداخت.
همان‌گونه که می‌دانید، کارفرما برای آغاز هر پروژه‌ای باید از سازمان‌های ذیربط مجوز بگیرد و سپس تجهیزات مورد نیاز را برآورد و آماده کند. در صورت لزوم، ساختمان قدیمی باید تخریب شود. در حین تخریب، باید تمامی نکات ایمنی که در بند ۱۲ مقررات ملی ساختمان ذکر شده است، رعایت شود.
در برخی پروژه‌ها، نیاز به خاکبرداری وجود دارد. در این موارد، باید به نوع خاک توجه ویژه‌ای کرد. برای شناخت خاک مکان مورد نظر، آزمایش‌های مختلفی انجام می‌شود. پس از انجام این مراحل، نوبت به بتن زیرسازی یا همان بتن سبک می‌رسد.
این بتن وظیفه دارد تا از تماس مستقیم پی اصلی با خاک جلوگیری کند. از این پی برای ایجاد سطحی صاف در کف فونداسیون و ادامه پی‌سازی استفاده می‌شود. پیاده‌سازی نقشه در مرحله بعدی انجام می‌شود. در این مرحله، نقشه ساختمان بر روی پی طراحی می‌شود.
مراحل اجرای ساخت اسکلت ساختمانی به شرح ذیل است:
همه می‌دانند که پایداری هر بنا به پایهٔ آن بستگی دارد. در ساخت پایه، نیاز به آرماتورگذاری است که این کار بر اساس نقشه انجام می‌شود. در اصول آرماتورگذاری، این نکته مهم است که فاصلهٔ میلگردها تا سطح آزاد بتن نباید کمتر از ۴ سانتی‌متر باشد. پس از آن، نوبت به قالب‌بندی پایه می‌رسد که اغلب از تخته‌های صاف و سالم استفاده می‌شود. این قالب‌ها بتن را در شکل مورد نظر نگه می‌دارند و وزن بتن را تا زمان خشک شدن تحمل می‌کنند.
جلوگیری از نشت‌های نامطلوب و کاهش سریع رطوبت، محافظت در برابر سرما و گرما و … از مزایای قالب‌بندی است.
برای نصب اسکلت فلزی، اولین و مهم‌ترین کار نصب میل‌گردهای صفحه ستون است که باید با دقت ویژه‌ای انجام شود. در بیشتر مواقع از دوربین‌های نقشه‌کشی برای تعیین موقعیت مناسب این میلگردها استفاده می‌شود. بدیهی است نصب میلگردها باید به گونه‌ای انجام شود که پس از بتن‌ریزی نیازی به جابجایی آنها نباشد. از الگو برای اجرای دقیق این کار استفاده می‌شود. جنس این الگو می‌تواند چوبی یا فلزی باشد که ابعاد آن باید مشابه صفحه ستون باشد.
برخی از افراد از جرثقیل برای اجرای این کار استفاده می‌کنند که دقت این روش بسیار کم است و مشکلات اجرایی زیادی دارد. شاید این روش سرعت بیشتری داشته باشد، اما دقت در این روش کم است. صفحه ستون‌ها باید با نایلون یا گونی پوشانده شوند و سوراخ‌های آنها بهتر است با گریس آغشته شوند تا در باز و بسته کردن مهره‌ها پس از بتن‌ریزی مشکلی ایجاد نشود.
ستون‌ها، نشان‌دهنده مقاومت و پایداری سازه‌ها هستند. ستون در اسکلت فلزی نیز بسیار حائز اهمیت است و از نظر مهندسی روش‌های گوناگونی برای اجرای صحیح این مرحله وجود دارد. واضح است که ستون‌ها باید بارهای وارد شده را به پی یا فونداسیون منتقل کنند و باید مقاومت لازم برای این کار را داشته باشند.
ستون‌های مربعی و Hشکل، بهترین نوع مقاطعی هستند که مهندسان در اجرای این مرحله پیشنهاد می‌دهند. در مراحل ساخت اسکلت فلزی، نصب صحیح ستون‌ها بسیار مهم است و به همین دلیل در این مرحله باید نظارت کامل بر کار داشت. برای بالا بردن ستون‌ها اغلب از جرثقیل‌ها استفاده می‌شود که این کار باید توسط افراد ماهر انجام شود.
پس از نصب ستون‌های اسکلت فلزی، نوبت به نصب تیرها می‌رسد. تیرها معمولاً به صورت افقی یا شیبدار نصب می‌شوند و وظیفه انتقال بارهای قائم به ستون‌ها را بر عهده دارند. تنش کششی در اثر این انتقال بار در این اعضا ایجاد می‌شود. از انواع تیر در اسکلت فلزی می‌توان به تیرهای اصلی یا همان تیرهای اصلی و تیرهای فرعی یا همان تیرهای ثانویه اشاره کرد.
تیرهای اصلی به ستون‌ها متصل می‌شوند و اعضای افقی اصلی را تشکیل می‌دهند. در این اعضا از تیرآهن‌های معمولی یا تیرآهن‌های بال پهن استفاده می‌شود که نظر مهندس در اولویت است. تیرهای ثانویه نیز به تیرهای اصلی متصل می‌شوند و وظیفه انتقال بار از سقف به تیرهای اصلی را بر عهده دارند.
اتصال تیر به ستون به سه صورت ساده، صلب و نیمه صلب انجام می‌شود. اتصال ساده با نبشی جان، نبشی نشیمن و یا نبشی نشیمن تقویت شده انجام می‌شود. این در حالی است که اتصال صلب به صورت اتصال مستقیم، اتصال با ورق زیر سری و روسری و یا اتصال فلنجی انجام می‌شود.
در صورت ضرورت، راه پله‌ها باید پس از تیرها نصب شوند. طراحی راه پله نیاز به طرح خاصی دارد و باید توسط افراد متخصص انجام شود. زاویه و ارتفاع باید به دقت محاسبه شوند تا پس از نصب مشکلی پیش نیاید.
بادبندها نیز در نقشه مشخص می‌شوند و پس از ستون‌ها و تیرها باید نصب شوند. وظیفه این عضو از اسکلت فلزی تحمل بارهای جانبی است که در اثر طوفان و یا زلزله ایجاد می‌شود. در بادبندها از مقاطع فولادی مانند میلگرد، نبشی، ناودانی، تسمه و نیمرخ‌های نورد شده استفاده می‌شود. فرآیند ساخت این عضو از اسکلت فلزی کاملا مشخص است و عملیات جوشکاری آن به راحتی انجام می‌شود.
با توجه به اینکه ساخت اسکلت‌های فلزی درون کارگاه و با استفاده از موتورهای دیزل ژنراتور و دستگاه گازوییل انجام می‌شود، لازم است تا برای جلوگیری از برق گرفتگی و سوختگی اقدامات ایمنی که در بخش ذیل از آنها نام برده شده، انجام شود:
جمعبندی
در این مقاله به مراحل ساخت و نصب اسکلت فلزی پرداخته شد. روش ساخت اسکلت فلزی در کشور بسیار متداول است و مزایای زیادی دارد. به همین دلیل افراد زیادی علاقه‌مند به یادگیری این روش هستند. یادگیری مراحل ساخت و نصب اسکلت فلزی می‌تواند برای شما مفید باشد. مراحل ساخت اسکلت فلزی شامل مراحل مقدماتی، پی‌ریزی، نصب بولت‌های صفحه‌ای، نصب ستون‌ها، نصب تیرها و نصب بادبندها است. در هر مرحله نکات و ظرافت‌های خاصی وجود دارد که تنها توسط افراد ماهر قابل انجام است.
