در حال حاضر یک دیدگاه زیست محیطی برای محافظت از زمین، مردم جهان را تشویق به کاهش زاد و ولد می کند اما با توجه به آنکه پیروان آن عموما قشر فرهیخته و دغدغه مند جهان می باشند، این نگرانی وجود دارد که با پیروی آنها از این دیدگاه، در اینده نه چندان دور جهان خالی از انسان های اخلاق مدار و فرهیخته شود. در حال حاضر یکی از دغدغه های اصلی زیست محیطی جهان، افزایش بی رویه جمعیت و فشار بیش از حد بر منابع طبیعی و تجدیدپذیر زمین است. از اینرو جنبشی جهانی در حال شکل گیری و گسترش است که معتقد است برای جلوگیری از فاجعه در اینده ای نه چندان دور، باید به تک فرزندی اکتفا کنیم و یا در تصمیمی بهتر از فرزنداوری اجتناب کنیم تا جمعیت زمین کاهش یافته و به مقدار جمعیت مطلوب و بهینه نزدیک شود. اما داوطلبان و فعالان چنین جنبشی عموما از قشر فرهیخته و تحصیل کرده کشورها هستند که دغدغه های زیست محیطی برایشان اولویت و اهمیت دارد. یعنی همان هایی که اگر تولیدمثل کنند می توانند فرزندانی خوب و اخلاق مدار و مفید به حال جامعه تربیت کنند. از اینرو سوال و دغدغه مهمی که پیش می اید این است که ایا با ادامه این روند در اینده، زمین از انسان های خوب و مفید خالی نخواهد شد؟ و در عوض ایا وارثان زمین از نسل انسانهای بی مبالات و بی اخلاق نخواهند بود که ممکن است هر بلایی بر سر آن بیاورند؟ (بطور مثال پیش بینی می شود در سال 2100 حدود نیمی از جمعیت جهان مربوط به قاره فقیر و توسعه نیافته افریقا باشد که بیشترین نرخ زاد و ولد را دارد)
برای پاسخ به این پرسش توجه به چند نکته ضروری است:
یک) لزوما فرزندان انسان های خوب، انسان هایی خوب و فرزندان انسان های بی مبالات، انسان هایی بی مبالات نمی شوند هرچند در اکثر موارد چنین حالتی ممکن است رخ دهد که آن هم ناشی از تربیت و محیط خانواده است. اما می توان با ایجاد ساختارهای مناسب در جامعه، نسل اینده را (هر چند که بیشتر از خانواده های بی مبالات باشند) به سمت و سوی نیکی ها و مسوولیت های اجتماعی سوق داد.
دو) تجربه نشان داده است که اقشار عادی و عامی جامعه بسیار تحت تاثیر رفتار و عملکرد قشر فرهیخته و تحصیل کرده جامعه هستند. نمونه بارز آن را می توان در کاهش نرخ باروری در دهه هفتاد شمسی در ایران مشاهده کرد. در حالیکه متوسط نرخ باروری در ایران طی دهه های چهل تا شصت شمسی بالای پنج فرزند بود، به یکباره و تحت تاثیر رفتار نخبگان و فرهیختگان جامعه (و البته با پشتیبانی تبلیغاتی و لجستیکی دولت) این نرخ در دهه هفتاد شمسی به دو و نیم فرزند کاهش یافت. به دیگر سخن عوام الناس بسیار به تقلید از فرهیختگان جامعه در رفتارهای اجتماعی خود علاقه و تمایل نشان می دهند.
سه) قشر فرهیخته جامعه می توانند با انصراف از ایجاد و تربیت یک یا دو انسان خوب و اخلاق مدار، وقت و زمان خود را وقف و صرف تربیت و سوق دادن نسلی از جامعه به سوی زندگی اخلاقی و دغدغه مند نمایند. در واقع به جای انکه برای جامعه یک یا دو ماهی بگیرند به کل جامعه ماهیگیری بیاموزند.
چهار) شاید بهتر باشد قشر فرهیخته و دغدغه مند جامعه در کنار رویکرد بی فرزندی در زندگی شخصی، عمل زیبای فرزندپذیری (فرزندخواندگی) را انجام دهند تا از این رهگذر بتوانند تربیت فرزندانی اخلاق مدار را نیز بر عهده بگیرند.
با این تفاسیر شما درباره این سوال و سوالاتی از این قبیل چگونه فکر می کنید؟ :)
مهدی دولتی @charkhvand
