تلاش های موجود برای حفاظت از محیط زیست به دو جنبش بوم شناسی سطح نگر و بوم شناسی ژرف نگر قابل تقسیم است.
بوم شناسی سطح نگر به دنبال مبارزه علیه آلودگی و جلوگیری از اتلاف منابع با هدف افزایش سلامتی و ثروت جامعه است. بوم شناسی سطحی بر پایه انسان محوری استوار است و انسان را سرچشمه تمام ارزش های مسلط بر طبیعت قرار داده و برای طبیعت فقط ارزش مصرفی قائل است.
بوم شناسی ژرف نگر که طرفداران آن براین باورند که از بوم شناسی سطح نگر مفیدتر است. [آرن نائس، فیلسوف و کوهنورد نروژی، طبیعت را همچون انسان، موجودی زنده می پندارد که حق حیات دارد و از برابری و ارزش حقوقی همه موجودات زنده حمایت می کند و بر احترام عمیق به طبیعت و لزوم مراقبت دائم از آن تأکید می کند] درسال 1973 نائس جنبش بوم شناسی ژرف نگر را معرفی کرد اما بعدها به دلیل اینکه احساس می کرد استفاده از واژه سطح نگر و ژرف نگر چندان مناسب نیست، نام رهیافت (شیوه تفکر و راه پرداختن) خود را به فلسفه بوم شناختی (اکوسوفی) نامید. نائس اکوسوفی را فلسفه هماهنگی و تعادل بوم شناختی تعریف کرد و آن را بر هشت اصل بنیان نهاد:
1. شکوفایی و سلامت زندگی انسان و غیر انسان روی زمین فی نفسه ارزشمند است و این ارزش گذاری صرف نظر از منفعت بخشیدن به انسان است.
2. غنا و تنوع اَشکال حیات در عین اینکه به شناخت این ارزش ها کمک می کند خود نیز باارزش است.
3. انسان حق ندارد غنا و تنوع زیستی را برای ارضای منافع و تمایلات خود کاهش دهد.
4. شکوفایی و فرهنگ انسان با کاهش قابل توجه جمعیت انسان امکان پذیر و با آن همخوانی دراد.
5. دخالت های کنونی انسان در محیط زیست به حدی زیاد است که وضعیت محیط زیست غیرانسان رو به وخامت است.
6. سیاستها و خط و مشی انسان باید تغییر کند و خط و مشی جدید بر ساختار اقتصاد، فناوری و ایدئولوژی تاثیر گذار و مناسباتی حاصل شود که با وضعیت موجود تفاوت زیادی دارد.
7. تغییرات ایدئولوژیک شامل ارج نهادن به کیفیت زندگی و نه آرزوی رشد استانداردهای بالای زندگی است.
8. افرادی که به مسائل فوق معتقدند و به آنها اهمیت می دهند خود را به ایجاد تغییر در شیوه زندگی ملزم می دانند و سعی می کنند به طور مستقیم و غیر مستقیم در این امر مشارکت داشته باشند.
9. از دیدگاه فلسفه بومی شناختی هر فرد یا موجود زنده از محدوده تنگ خود خارج می شود و خود را به عنوان یک جزء از جلوه های حیات می بیند. هر موجود زنده به عنوان هدفی برای خود شناخته می شودکه جایگاه با هر فرد دیگری برابر است.
منبع:
http://www.parto.live/News/854
