در طی سالهای گذشته تورم افسار گسیخته و بی ارزش شدن پول ملی باعث شده تا میزان وام ازدواج طی این چند سال با رشد چشمگیر همراه باشد. همین موضوع همراه با فقر فراگیر و گسترده خانواده های روستایی موجب افزایش قابل توجه کودک همسری در مناطق محروم شده است. (رشد دو برابری به گواه امار رسمی) عموما مردانی با سن بالا دخترکانی از خانواده های فقیر را از پدرانش خواستگاری (خریداری) کرده و هم به مبلغ قابل توجه وام ازدواج دست می یابند و هم همسری کم سن و سال و نوجوان بدست می اورند. برون داد چنین ازدواج هایی بعد از یکی دو سال فرزندانی برای کودک-مادران این ازدواج هاست. مادرانی که طبق تعریف قانونی و عرفی، هنوز خود کودک محسوب می شوند اما باید بار بزرگ کردن فرزند یا فرزاندانی را سالها به دوش بکشند. از انجا که این ازدواج ها دوام و قوام چندانی ندارند و عموما بعد از چند سال به جدایی و طلاق یا فرار زن از خانه می انجامند، این روند منجر به بازتولید مادران مجرد یا همان زنان سرپرست خانوار با انبوه مشکلات و معضلات خاص خود می شوند.
هرچند بارداری دختران نوجوان در برخی کشورهای پیشرفته نظیر امریکا و نیوزلند هم بالاست اما اینگونه بارداری ها در اینگونه کشورها نه ناشی از ازدواج زیر سن قانونی بلکه ناشی از روابط جنسی خارج از ازدواج نوجوانان و عدم پیشگیری موثر از بارداری است. البته در همین کشورها نیز اینگونه بارداری ها بیشتر در خانواده هایی اتفاق می افتد که سطح آموزش پائین‌تر، نسبت فقر بالاتر و محرومیت بیشتر در دیگر دستاوردهای زندگی دارند.
مطابق با امار سال 2002 میزان زایمان دختران نوجوان (زیر 18سال) در هر هزار نفر از انها طبق این ارقام بوده است: در ایران 33 زایمان، در افغانستان 111 زایمان، در هند 73 زایمان، در امریکا 53 زایمان و در ترکیه 43 زایمان در هزار دختر و کمترین امارها نیز مربوط به کشورهای چین، ژاپن، کره جنوبی و کره شمالی به ترتیب با 5، 4، 3 و 2 زایمان در هزار دختر بوده است.
هرچند نسبت به سایر کشورهای منطقه خاورمیانه جایگاه بدی نداریم اما برای کشوری متمدن و با سابقه طولانی فرهنگی چون ایران همین امار و ارقام هم جای نگرانی و چاره اندیشی دارد. اگر دولت اراده یا توان جلوگیری از پدیده کودک همسری را ندارد بهتر است لااقل راهی برای جلوگیری از بچه دار شدن این کودک همسران بیابد و اگر نمی تواند ازدواج زیر 18سال را ممنوع و پیگرد نماید لااقل بچه دار شدن قبل از 18 سالگی را ممنوع و پیگرد قانونی نماید. در غیر اینصورت این دور و تسلسل باطل همواره ادامه خواهد یافت چرا که فرزندانِ این کودک همسران نیز سرنوشتی بهتر از مادران نگون بخت خود نخواهند یافت!
مهدی دولتی @charkhvand
