یکی از مباحث بحث برانگیز این روزها، اثرات مثبت و منفی تماشای تلویزیون بر کودکان است. روانشناسان در کل دنیا تاکید دارند که کودکان نباید در تماشای فیلم و کارتون زیاده‌روی کنند. معمولا خانواده‌ها وقتی پای تلویزیون می‌نشینند، فرزند کوچک‌شان هم آن‌ها را همراهی می‌کند و اصلا حواسشان نیست که در طول روز چقدر کودک فیلم و تصاویر گوناگون دیده است. متاسفانه برخی از والدین و پرستاران از این دستگاه برای سرگرم کردن کودکان استفاده می‌کنند؛ در واقع آن‌ها تلویزیون را روشن می‌گذارند و دنبال کارهای دیگر خودشان می‌روند. در اکثر خانه‌ها هم همینطور است. حتی اگر هیچ کس مشغول تماشای تلویزیون نباشد، اما دستگاه از صبح تا شب روشن است. در این مقاله با ما همراه باشید تا اثرات مثبت و منفی که تلویزیون روی کودکان می‌گذارد را بررسی نماییم.
کارشناسان صنام و متخصصان کل دنیا معتقدند که تماشای تلویزیون نه تنها برای کودکان زیر 2 سال هیچگونه بار آموزشی ندارد بلکه مانع از انجام فعالیت‌های مفید مانند برقراری ارتباط و تعامل با دیگران خواهد شد. توجه داشته باشید که اگر فرزندتان 2 سالش هم نشده است، تلویزیون خود را در طول روز خاموش کنید. کودکان در بازی و ارتباط واقعی می‌توانند یادگیری بسیار موثری داشته باشند و تلویزیون مانع از فعالیت آن‌ها و در نهایت رشد مغزی‌شان خواهد شد.
یکی دیگر از اثرات منفی تماشای تلویزیون بر کودکان این است که آن‌ها فرصت کافی جهت تقویت مهارت‌هایی مانند گفتار و زبان، خلاقیت و فعالیت‌های حرکتی و اجتماعی ندارند. اینگونه فعالیت‌ها اعم از بازی کردن، گفتگو، کشف کردن و ارتباط برقرار کردن با دیگران از زمان تولد تا 2 سالگی شکل می‌گیرند. تماشای منفعلانه‌ی تلویزیون منجر به تقویت مهارت زبانی کودکان نمی‌شود و در گفتگوهای واقعی با دیگران است که کودک قادر به شناخت کلمات، عبارات و استفاده درست از آن‌هاست.
یکی دیگر از اثرات منفی تماشای تلویزیون بر کودکان، کرخت شدن ذهن آن‌هاست. در واقع متخصصان معتقدند که وقتی کودک سریال و یا کارتونی می‌بیند، ارتباطی یک طرفه با دستگاه داشته و نمی‌تواند در دنیای واقعی ارتباط کلامی برقرار کند. روانشناسان می‌گویند که هیچگونه خلاقیت، چالش، تحلیل و بهره‌گیری از قوه‌ی تخیل در هنگام تماشای این جعبه‌ی سخنگو وجود ندارد. بنابراین چطور انتظار دارید که فرزندی خلاق پرورش دهید زمانیکه تلویزیون‌تان در طول شبانه روز روشن است و کودک هر زمان که بخواهد به آن خیره می‌شود؟
کودکی که بیشتر زمان خود را صرف تماشای تلویزیون می‌کند هیچ زمانی را جهت مطالعه‌ی کتاب اختصاص نمی‌دهد، به همین دلیل هیچگونه مهارتی در خواندن و نوشتن پیدا نمی‌کند. شنیده‌ایم که برخی از والدین می‌گویند، که فرزندشان در مدرسه مهارت خواندن و نوشتن را یاد می‌گیرد و نیازی به پیشینه سازی نیست! والدین محترم این تفکر کاملا غلط است. اگر کودک شما قبل از رسیدن به سن مدرسه، روی مهارت‌های خود کار نکند و تماشای تلویزیون الویتش باشد، مطمئن باشید که در مدرسه در کسب مهارت خواندن، ضعیف خواهد بود. لطفا توصیه‌های روانشناسان را جدی بگیرید.
روانشناسان کودک و نوجوان، پس از انجام تحقیقات بسیار اثبات کردند که تماشای تلویزیون مداوم، تمرکز کودکان را بهم می‌ریزد. در واقع اگر صداهای گوناگونی در محیط وجود داشته باشد، کودک نمی‌تواند برای شنیدن صدای هدف مورد نظر خود تمرکز کند. به همین علت بعدا که وارد مدرسه می‌شود دیگر قادر نیست به صحبت‌های معلم خود با تمرکز بالا گوش دهد. این کودکان چون با دیگران و اطرافیانشان ارتباط کمی برقرار نموده‌اند، یادگیری آن‌ها از طریق دیداری است و تمرکزشان بسیار کوتاه‌تر از کودکان دیگر است.
پژوهش‌ها و تحقیقات گسترده نشان داده‌اند که تماشای تلویزیون اثرات مخرب زیادی روی روان کودکان می‌گذارد. براساس تحقیقی که در سال 2013 صورت گرفت، کودکان زیر 7 سالی که بیشتر از 3 ساعت تلویزیون تماشا می‌کنند و بازی‌های ویدئویی انجام می‌دهند، به احتمال بیشتری در آینده درگیر مشکلات عاطفی و معضلات روانی خواهند شد.
یکی از اثرات مثبت تلویزیون دیدن برای کودکان، جنبه‌ی آموزشی آن است. خوشبختانه برخی از برنامه‌های تلویزیونی به کودکان آگاهی می‌دهند و الهام‌بخش می‌باشند. برای مثال اگر در برنامه‌ای شیوه‌ی کاشت گیاهان و یا پختن غذا آموزش داده شود برای کودکان بسیار مفید خواهد بود. تحقیقات نشان داده است که کودکانی که علاقه‌مند به دیدن برنامه‌های آموزشی هستند، در یادگیری ریاضی و مهارت خواندن موفق‌تر عمل می‌نمایند.
کودکانی که برنامه‌های آموزشی و پرمحتوا تماشا می‌کنند، در سنین دربیرستان نمرات بهتری دریافت می‌کنند. معمولا آن‌ها کمتر رفتارهای پرخاشگرانه از خود نشان می‌دهند و شخصیت آرامی دارند. تحقیقات نشان داده است که این کودکان در بزرگسالی بیشتر برای مطالعه و تحصیل ارزش قائل می‌شوند و برای رسیدن به آرزوهایشان بیشتر تلاش می‌کنند. همچنین کودکان با دیدن برخی از کارتون‌ها، میزان استرس‌شان کاهش می‌یابد و احساس نشاط می‌کنند.
سخن پایانی
و در نهایت باید گفت که والدین باید بر تماشای تلویزیون و برنامه‌هایی که کودک خود می‌بیند، کاملا نظارت داشته باشد. برای مغز و اعصاب و روان فرزندتان ارزش قائل شوید تا در آینده به فردی خلاق و موفق تبدیل شود. سعی کنید جایگزین‌های مناسبی برای تماشای تلویزیون داشته باشید مانند کتاب خواندن، بازی کردن با وسایل بازی متنوع و جذاب، گفتگو کردن، نقاشی کردن و کارهای مفید دیگری که می‌توانید با کودک انجام دهید. امیدواریم از این مقاله نهایت استفاده را برده باشید و فرزندانی موفق تربیت کنید. همچنین سایت تعمیر تلویزیون صنام مقالات آموزشی در زمینه‌ی تلویزیون و آسیب‌های احتمالی آن دارد که اطلاعات عمومی شما را افزایش می‌دهند.
