مقدمه: گانودرما لوسیدوم (G. lucidum، Lingzhi) نوعی قارچ طبی با ترکیبات دارویی مختلف است. هزاران سال است که برای کاربردهای بالینی به عنوان یک گیاه دارویی بسیار مغذی و موثر استفاده می شود. در مقایسه با اثرات تعدیل کننده سیستم ایمنی، مطالعات کمی در مورد اثرات عصبی گانودرما وجود دارد و مکانیسم آن به طور کامل روشن نشده است.
تا آنجا که ما می دانیم، گانودرما سیستم عصبی مرکزی (CNS) را حداقل تا حدی از طریق فعالیت ایمنی تنظیم کننده خود تنظیم می کند. اثرات عصبی گانودرما عمدتاً شامل ۶ ویژگی می شود: اثرات آرامبخش گانودرما، خواب آور، محافظت عصبی، ضد درد، ضد صرع و ضد افسردگی آن است. آزمایشات بالینی بر روی بیماران مبتلا به این اختلالات هنوز معدود است.
در این مقاله ما پیشرفت های اخیر اثرات گانودرما بر اعصاب و ترکیبات آن را از نظر پیش بالینی و بالینی خلاصه و روشن خواهیم کرد.
گانودرما برای قرن ها به عنوان قارچ پزشکی برای درمان بیماری های مختلف در جهان، به ویژه در چین استفاده می شده است. در میان این بیماری ها، اثرات درمانی گانودرما بر اختلالات سیستم عصبی مرکزی (CNS) به خوبی ثبت شده است. مکانیسم های عمل به دلیل تأخیر در تحقیقات در مورد این بیماری های عصبی تا حد زیادی ناشناخته است. در حال حاضر، تصور می شود که اثرات محافظتی و ضد التهابی گانودرما نقش مهمی دارد. در اثرات عصبی گانودرما، ما عمدتا بر اثرات آرام بخش و خواب آور، محافظ عصبی، ضد درد، ضد صرع و ضد افسردگی تمرکز کرده و آنها را در بخشهای بعدی شرح می دهیم. توجه داشته باشید که برخی از مقالات به زبان چینی نوشته شده اند و ممکن است در وب سایت PubMed بازیابی نشوند.
در چین، گانودرما هزاران سال است که به عنوان یک عامل آرام بخش برای درمان بی خوابی استفاده می شود. اثر “An-Shen” آن نشان دهنده فعالیت آرام بخش در درمان بی قراری، تپش قلب و بی خوابی است [۱]. مطالعات اولیه نشان داده که اثر آرام بخش ۱-۲ دقیقه پس از تجویز گانودرما مشاهده شده. در همین حال، فعالیت حرکتی و تنش عضلانی به طور قابل توجهی یافت شد. تزریق محلول گانودرما لوسیدوم (۲۰ گرم در کیلوگرم) به طور قابل توجهی اثر بیهوشی سدیم پنتوباربیتال را افزایش می دهد و دوز استفاده از سدیم پنتوباربیتال را که باعث بیهوشی موش می شود از دست بدهد. ميانگين دوز مووثر ثر (ED50) سديم پنتوباربيتال در گروه محلول G. lucidum 4/25 ميلي گرم بر كيلوگرم بود. در حال حاضر كه در گروه مشاهده ۳۵/۰ ميلي گرم بر كيلوگرم بود. تفاوت معنی داری بین دو گروه وجود داشت [۲ ، ۳]. تجویز شیرابه G. lucidum که در دمای ثابت (i.p.) یا G. lucidum کنسانتره (i.g. یا i.p.) بدست می تواند باعث کاهش فعالیت در موش ها شود و این اثر برای ۳-۶ روز ادامه داشته باشد. شیرابه گانودرما که در دمای ثابت بدست می آید بیهوشی از سدیم هگزنال را به طور قابل توجهی افزایش می دهد. تزریق آب تخمیر گانودرما sp. کاهش فعالیت حرکتی موش ها و افزایش اثر بخشی از کلرپرومازین و رزرپین، در حالتی که اثر تحریکی از فنل آلانین را تضعیف می کند [۴]. فرمول های دیگر گانودرما، مانند پودر اسپور گانودرما لوسیدوم [۵] ، عصاره ‘گانودرما [۶] و گرانول های گانودرما[۷] ، همچنین باعث افزایش فعالیت حرکتی و تأخیر خواب ناشی از پنتوباربیتال سدیم با افزایش زمان خواب می شود.
و همکارانش (۲۰۰۷) پیشنهاد کرده که اثرات آرام بخش و خواب آور گانودرما لوسیدوم شامل گیرنده بنزودیازپین، هدف داروهای آرامبخش و خواب آور سنتی است [۹]. در موشهای تحت درمان با پنتوباربیتال (۴۵ میلی گرم در کیلوگرم)، تجویز عصاره گانودرما لوسیدوم (GLE) نه تنها تأخیر خواب را کاهش داد، بلکه مدت زمان خواب را در دوزهای ۸۰ و ۱۲۰ میلی گرم بر کیلوگرم به طور قابل توجهی افزایش داد.
مطالعات نشان داده است که GLE ممکن است با مهار ناقل GABA بازجذب GABA را مهار کند ، که ممکن است مربوط به اثر خواب آور آن باشد [۱۰]. Cui XY و همکاران (۲۰۱۲) گزارش داد که مکانیسم تنظیم کننده ایمنی G. lucidum ممکن است در اثر تنظیم کننده آن بر خواب دخیل باشد [۱۱]. TNFα یک سیتوکین کلیدی است که در تنظیم خواب نقش دارد [۱۲-۱۴]. فعالیت دلتا EEG در طول خواب NREM با سطح پلاسما و مغز TNFα رابطه مثبت دارد [۱۲]. تجویز داخل مغزی (i.c.v.) TNFα با GLE (40 میلی گرم در کیلوگرم ، به عنوان مثال) اثر هم افزایی ایجاد کرد (شکل ۵٫۲) ، در حالی که آنتی بادی TNFα اثر هیپنوتیزمی GLE (80 میلی گرم/کیلوگرم ، i.g.) را مهار کرد.
تجویز همزمان TNFα با GLE به طور قابل توجهی فعالیت دلتا را در طول خواب NREM افزایش می دهد، که می تواند توسط آنتی بادی TNFα مهار شود (شکل ۵٫۳). این نتایج نشان می دهد که اثر خواب آور عصاره گانودرما لوسیدوم از طریق اهداف متعدد، از جمله (اما نه محدود به) گیرنده بنزودیازپین مرکزی و سایتوکاین ایمنی بود. بر خلاف بنزودیازپین ها، که خواب موج آهسته (SWS) و خواب REM را کاهش می دهد، گانودرما لوسیدوم عمق خواب را افزایش می دهد و خواب REM را دست نخورده می گذارد، به این معنی که اثرات تعدیل کننده سیستم ایمنی ممکن است در اثر هیپنوتیزمی گانودرما لوسیدوم نقش داشته باشد.
حفاظت عصبی نقش مهمی در درمان بیماریهای عصبی و اختلالات عصبی ایفا می کند و از جمله اثرات مورد بررسی بیشتر گانودرما است. بیشترین بیماری های تخریب کننده عصبی مورد بررسی بیماری آلزایمر (AD) و بیماری پارکینسون (PD) است. هر دو AD و PD بیماریهای دژنراتیو شایع و ناتوان کننده هستند. پلی ساکاریدهای گانودرما لوسیدوم (یک بار در روز به مدت ۹۰ روز) می تواند به عنوان یک عامل درمانی احیا کننده برای درمان افت شناختی مرتبط با بیماریهای عصبی عمل کند.
گزارش شده است که پلی ساکارید های گانودرما با تنظیم بیان پروتئین های مرتبط با آپوپتوز برای مهار آپوپتوز عصبی ناشی از استرس اکسیداتیو ، اثرات محافظتی عصبی قابل توجهی در برابر آپوپتوز عصبی ناشی از استرس اکسیداتیو دارد [۱۶]. به غیر از اثرات بیماریهای تخریب کننده عصبی، گانودرما همچنین دارای اثرات محافظتی عصبی بر آسیب نخاعی [۱۷] و آسیب ایسکمیک مغزی در موش صحرایی است.
بیماری آلزایمر شایع ترین و پیشرونده ترین بیماری عصبی تخریب شده در بین افراد مسن است که با کاهش پیوسته شناختی و بدتر شدن عملکرد روزمره زندگی و همچنین از دست دادن سلول های عصبی و سیناپس ها مشخص می شود. Guo YJ و همکاران (۲۰۰۶) نشان داد که تزریق میکروبی Aβ۲۵-۳۵ به هیپوکامپ باعث اختلال یادگیری و حافظه در موش صحرایی می شود. این رفتار غیر طبیعی با پلی ساکارید گانودرما لوسیدوم ( ۵۰mg/kg به مدت ۷ روز) در آزمایش پیچ و خم آب موریس معکوس شد [۱۹].
علاوه بر این، نورونها تغییرات پاتولوژیک زیرساختی را به عنوان هایپرپلازی سلول، اتساع شبکه آندوپلاسمی، تجمع کروماتین و هیپرتروفی آستروسیتها پس از تزریق Aβ۲۵-۳۵ به هیپوکامپ نشان دادند. ضایعات در گروه پلی ساکارید گانودرما به میزان قابل توجهی کاهش یافت و ساختار فوقانی آن تقریباً طبیعی بود. تعداد آستروسیت ها در مقایسه با گروه AD کاهش چشمگیری داشت [۱۹]. علاوه بر آپوپتوز عصبی، انحطاط سیناپسی به عنوان یک روش مهم تخریب عصبی شناخته شده بود. چندین پروتئین با چگالی سیناپسی از جمله سیناپتوفیزین، سیناپتوتاگمین و PSD-95 در مغز فرد مبتلا به آلزایمر کاهش می یابد. واکنش پذیری سیناپتوفیزین (SYP) در نوریتهای نورونهای تحت درمان با Aβ۲۵-۳۵ به میزان قابل توجهی کاهش می یابد و توزیع SYP به طور ناهموار توزیع می شود و این تغییرات با درمان عصاره آبی گانودرما لوسیدوم (GLA) معکوس می شود [۲۰]. با طول کامل Aβ۱-۴۲ ، این نویسندگان نتایج بدست آمده از Aβ۲۵-۳۵ را تأیید می کنند. تعداد نورونهای مثبت TUNEL در نورونهای تحت درمان با Aβ۱-۴۲ افزایش یافت و قرار گرفتن در معرض GLA تعداد اجسام آپوپتوز را به میزان قابل توجهی کاهش داد (شکل زیر) [۲۰]. ژانگ Y و همکاران (۲۰۱۲) گزارش داد که تری ترپن های قارچ گانودرما به طور قابل توجهی یادگیری و حافظه موشهای مسن را در پیچ و خم آب موریس بهبود می بخشد و دریافت که این مکانیسم ممکن است با بهبود کل ظرفیت آنتی اکسیدانی بافت مغز مرتبط باشد.
هوانگ SC و همکاران (۲۰۱۷) گزارش داد که پلی ساکارید گانودرما لوسیدوم عملکرد شناختی و تکثیر پیش ساز عصبی را در موش های AD افزایش می دهد. این نویسندگان علاوه بر این نشان دادند که درمان GLP باعث فعال شدن گیرنده فاکتور رشد فیبروبلاست ۱ (FGFR1) و ERK و AKT می شود [۱۵]. علاوه بر اثر محافظت کننده عصبی، اثر بهبود شناختی ممکن است به اثر درمانی گانودرما لوسیدوم در آلزایمر کمک کند.
پارکینسون یا PD دومین بیماری شایع عصبی است که با علائم حرکتی لرزش و بی ثباتی وضعیتی ناشی از مرگ گسترده و پیشرونده نورونهای دوپامینرژیک مشخص می شود. علاوه بر درمان کلاسیک مانند تجویز لوودوپا، دسته ای از گیاهان چینی یا عصاره های گیاهی برای تأخیر در انحطاط نورون ها و علائم دوپامین نشان داده شده است. همانطور که در مقاله تاثیر گانودرما بر پارکینسون شرح داده شد، گانودرما تأثیر محافظتی عصبی بر تغییرات پاتولوژیک دارد[۲۵]. با این حال، مکانیسم اساسی این اثر محافظتی عصبی به طور کامل روشن نشده است. Guo SS (2016) دریافت که GLP دارای خواص محافظتی عصبی در برابر MPP+ و سمیت عصبی روتونون از طریق سرکوب استرس اکسیداتیو در کشت سلولی دوزهای مزنسفالیک اولیه به دلیل فعالیت های آنتی اکسیدانی است. علاوه بر این ، GLP به طور چشمگیری تعداد نسبی آپوپتوز را کاهش داد.
این یافته ها دلالت بر اثرات گانودرما بر اعصاب دارد و اینکه گانودرما لوسیدوم ممکن است به عنوان یک غذا یا عامل محافظ عصبی عمل کند.
