ژنراتور خانگی یک از راهکارهایی است که جهت برق رسانی به مناطق دوردست، ویلاها، باغ ها و … مورد استفاده قرار گرفته و علاوه بر این موارد جهت تامین برق اضطراری بیمارستان ها، مراکز حساس و … هم یک راهکار بسیار مناسب است. اما ژنراتور چیست؟
در دنیای کنونی، زندگی بدون انرژی بی شک امری ناممکن است و جهان بی انرژی، تقریبا غیرقابل تصور که در خیال هم نمی گنجد. اما در این میان انرژی الکتریکی اهمیتی مضاعف داشته و یکی از پاک ترین صورت های انرژی است که تولید، انتقال و توزیع آن با پیچیدگی ها و سختی های خاص خود همراه است.
همین سختی ها و پیچیدگی ها باعث شده است تا مناطقی دوردست و صعب العبور، هر چند بسیار محدود در کشور از این موهبت الهی بی بهره باشند. علاوه بر این موارد ویلاها، باغ ها و کاربری های دیگری وجود دارند که جهت برق رسانی به آن ها باید راهکارهای دیگری نظیر ژنراتور خانگی مد نظر قرار داد؛ ژنراتورهایی که یکی از راه حل های جایگزین مناسب برای این موارد هستند.
صنعت برق ایران، قطع به یقین یکی از پیشرفته ترین صنایع کشور بوده و این صنعت حرف های زیادی برای گفتن نه تنها در کشور، بلکه در سطح جهانی دارد. در حالت نرمال و معمولی، متقاقضیان برق، با مراجعه به شرکت های توزیع برق شهرستان ها درخواست خود را مطرح نموده و با در نظر گرفتن ملاحظات فنی و اقتصادی، تامین انشعاب آن ها صورت می گیرد.
با این وجود مواردی وجود دارد که به دلیل چالش های پیش روی تامین برق متقاضیان که در این سال ها از قضا افزایش هم یافته اند؛ با تاخیر بسیار زیادی مواجه شده و گهگاه احداث شبکه برای برق رسانی به برخی متقاضیان، حتی تا حدودی غیرممکن هم شده است.
همچنین بسیاری از ویلاها و باغ ها وجود دارند که برق رسانی به آن ها، به دلیل تغییر کاربری و ساخت و سازهای غیرمجاز، با چالش های قانونی نیز همراه است. حال سوال این است که برای تامین انشعاب چنین متقاضیانی، چه باید کرد؟ چه راهکارهای جایگزین دیگری وجود دارد؟ آیا این راهکارها، به لحاظ فنی و اقتصادی قابل توجیه هستند؟ و چندین و چند سوال دیگر که پاسخگویی به آن ها، مستلزم عمق دانش بالایی در این زمینه است که در این مقاله بر آن هستیم تا به برخی از پاسخ ها برسیم.
فارغ از اینکه ژنراتور خانگی است یا نیروگاهِی، باید گفت که ژنراتور وسیله ای است که با دریافت انرژی مکانیکی در ورودی، آن را به انرژی الکتریکی در خروجی تبدیل می نماید. ژنراتورها در توان ها، اندازه ها و کاربردهای مختلف ساخته شده و اساس کار تمامی آن ها نیز یکسان بوده و با دریافت انرژی مکانیکی، برق تولید می نمایند.
ژنراتور خانگی در بازار عمدتا تحت عنوان موتور برق شناخته می شود؛ هر چند ژنراتور برق خانگی صرفا به موتور برق ها محدود نمی شوند ولیکن در این مقاله ما صرفا به ژنراتورهایی می پردازیم که به موتور برق معروفند و از اینجا به بعد مقصود از ژنراتور خانگی همان موتور برق و مراد از موتور برق همان ژنراتور خانگی است.
اختراع موتورهای درونسوز تحولی بسیار عظیم در صنعت به وجود آورده و پس از آنکه این موتورها در کوپل با ژنراتورها قرار گرفتند دامنه این تحول و تاثیرپذیری مخصوصا در صنعت برق بیش از پیش افزایش یافت.
موتور برق یک ژنراتور الکتریکی است که عملکرد آن بسیار شبیه دیزل ژنراتورها بوده ولیکن به لحاظ اندازه و ظرفیت در مقیاس های کوچکتری ساخته می شوند. موتور برق ها در گام اول انرژی شیمیایی ذخیره شده در سوخت را به انرژی مکانیکی و در ادامه، آلترناتور (ژنراتور) موجود، این انرژی مکانیکی را تبدیل به الکتریسیته می نماید.
سیستم سوخت رسانی: همانطور از اسم آن نیز پیداست این سیستم وظیفه رساندن سوخت به موتور را برعهده دارد و مهم ترین اجزای آن باک، لوله های رابط و … است. بسته به توان نامی ژنراتور خانگی متفاوت است. به عنوان مثال باک یک موتور برق ۸۰۰ ولت آمپر ۴.۲ لیتر و باک یک موتور برق ۳ کیلوولت آمپر ۱۲ لیتر است.
موتور: موتور را باید اصلی ترین قسمت مکانیکی ژنراتور خانگی دانست که با توان های مختلف بر روی موتور برق نصب می گردد. موتور مورد استفاده در واقع یک موتور درونسوز است که مهم ترین اجزای تشکیل دهنده آن عبارتند از:
ژنراتور: مهم ترین قسمت الکتریکی ژنراتور خانگی ، ژنراتور یا آلترناتور است که با دریافت انرژی مکانیکی از پیستون های موتور، انرژی الکتریکی تولید می نماید. ژنراتور این موتورهای برق، تقریبا عملکردی شبیه دینام خودرو داشته و روتور و استاتور مهم ترین اجزای تشکیلدهنده آن به شمار می روند. مهم ترین مشخصات فنی این ژنراتورها عبارتند از:
تنظیم کننده ولتاژ (Voltage Regulator): همانطور که عنوان شد که مقدار ولتاژ خروجی ژنراتور در حالت DC عمدتا ۱۲ ولت و در خروجی AC برابر با ۲۳۰ ولت است که کاهش یا افزایش بیش از حد این ولتاژ اصلا مطلوب نبوده و می تواند هم به خود
ژنراتور خانگی و هم به تجهیزاتی که از آن تغذیه می کنند آسیب بزند لذا باید سیستمی باشد که محدوده قابل قبول ولتاژ را تضمین و تنظیم نماید که Voltage Regulator دقیقا همین وظیفه را بر عهده دارد.
سیستم کنترل: برای کنترل عملکرد ژنراتور، پنل کنترلی وجود دارد که تنظیم و راه اندازی آن را بررسی و کنترل می نماید.
سیستم روانکاری: حرکت و در نتیجه آن اصطکاک، جزء جدایی ناپذیر علم مکانیک بوده و با وجود آنکه بسیاری از اصول علمی مدیون همین اصطکاک است ولیکن اثرات مخربی نیز دارد که باعث فرسودگی و خستگی تجهیزات می گردد. برای کاهش اصطکاک بین قطعات متحرک از سیستم های روانکاری استفاده می شود که در اینجا نیز برای کاهش اصطکاک در موتور از این سیستم ها استفاده می گردد.
سیستم خنک کاری: به دلیل احتراقی که در داخل موتور اتفاق می افتد و همچنین به دلیل اصطکاک بین قطعات، دمای موتور افزایش می یابد که سیستم خنک کاری وظیفه کاهش این دماهای بالا را بر عهده دارد.
استارت: از نظر استارت موتورها به سه دسته تقسیم می شوند:
موتورهای برق بر اساس نوع سوخت مصرفی به سه دسته کلی تقسیم بندی می شوند:
ژنراتور برق خانگی دارای تقسیم بندی دیگری هم هستند که به سه دسته کلی زیر تقسیم می شوند:
جهت خرید ژنراتور خانگی باید به برخی نکات مهم توجه نمود:
انرژی مورد نیاز: تخمین دقیق انرژی مورد نیاز اولین گام جهت خرید ژنراتور است. جهت برآورد انرژی مورد نیاز، ابتدا لیستی همانند لیست زیر تهیه نمایید.
پس از آماده شدن لیست فوق و برآورد انرژی کلی، می توانید توان لازم موتور برق را محاسبه نمایید.
تعیین بودجه: قیمت ژنراتور خانگی با توجه به توان، نوع سوخت، قابل حمل بودن یا نبودن و … متفاوت بوده و باید ژنراتوری را انتخاب نمایید که با بودجه شما سازگار باشد.
بهره برداری: نکته مهم دیگر به هنگام خرید، مباحث بهره برداری است؛ به عنوان مثال شما باید بدانید که ژنراتورهای گازی برای محیط های بسته چندان مناسب نیستند.
کیفیت: برندهای مختلفی در بازار موجودند و بسته به کیفیتشان دارای قیمت های مختلفی نیز هستند. سعی نمایید برندی را انتخاب نمایید که تمامی نیازهای شما را مرتفع نماید از قیمت گرفته تا کیفیت.
ساخت ژنراتور خانگی با توجه به حاشیه سود مناسبی که دارد بسیاری از برندهای معتبر را ترغیب به حضور در این بازار و آن هم به طور جدی نموده است. از مهم ترین برندهای موجود در بازار می توان به سازندگان زیر اشاره نمود:
