یک عامل کلیدی و تأثیرگذار بر کیفیت نهایی فرش، نخ مورد استفاده در فرآیند تولید است. انتخاب نخ مناسب در تولید فرش ماشینی کاشان تأثیری مستقیم بر زیبایی، دوام و طول عمر آن دارد.
امروز قصد داریم درباره انواع نخ در فرش ماشینی، ویژگی، و همینطور مزایا و معایب هرکدام صحبت کنیم تا باعث سهولت در انتخاب و خرید شما باشه. مثلا شاید برخی قبل از خرید فرش مایل باشند تفاوت بین فرش تمام نخ با فرش نخ پنبه را بدانند.
فرش ماشینی کاشان، در کنار فرش دستباف، در دسته آثار هنری و صنعتی ایران قرار می گیرند و از روزگار کهن تا امروز جایگاه ویژه‌ای در جهان فرش دارد. طرح و نقشه بدیع، بافت دقیق و کیفیت برتر فرش کاشان نماد هنر دیرین پارسی است.
در این مقاله، به بررسی انواع نخهایی که در تولید فرش ماشینی کاشان کاربرد دارند می پردازیم. همینطور ویژگی‌ها و اهمیت انتخاب فرش مناسب را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
شاکله و اجزای اصلی فرش ماشینی:
اجزای اصلی تشکیل دهنده فرش ماشینی ممتاز، سه نخ خاب، تارو پود می‌باشند؛ که در ابتدا به دلیل اهمیت بالای نخ خاب به آن می پردازیم.
ارتفاع نخ های خاب یا ضخامت فرش، ۷۰ تا ۸۵ درصد از وزن یک فرش را نشان می دهد و راحتی هنگام نشستن و راه رفتن روی فرش، دوام، بازگشت پذیری خاب، مقاومت در مقابل نور خورشید، میزان عایق حرارتی فرش و… همه و همه در خاب فرش خلاصه شده است!
و اما لایه زمینه یا تار و پود:
این لایه پارچه ای ضخیم با ساختار تار و پودی است که از بافت نخهای تار(چله) و پود به وجود می آید. ظاهر این لایه شباهت زیادی با پارچه های ضخیم برزنتی دارد. به همین دلیل در کارخانجات فرش ماشینی به آن برزنت فرش هم می گویند.
در این بخش جذاب قصد داریم در مورد انواع نخ های موجود در بازار فرش ایران، مزایا و معایب هرکدام صحبت کنیم تا بدانیم بهترین نخ فرش ماشینی کدام است و بتوانیم بهترین انتخاب را موقع خرید فرش ماشینی داشته باشیم.
در حال حاضر در کشور ایران برای بافت فرش ماشینی از انواع نخ اکریلیک، نخ پلی استر، نخ بی سی اف، نخ ورجین و نخ پلی پروپیلن استفاده میشود که در ادامه در مورد هر کدام از این نخ ها صحبت خواهیم کرد.
این نخ محبوب یکی از معروف ترین نخ های صنعت نساجی ایران بشمار می رود که البته در داخل کشور تولید نمی شود؛ یعنی جزو مواد اولیه وارداتی با مصارف بالا است.
از نخ اکریلیک که نوعی الیاف مصنوعی بشمار می رود، علاوه بر فرش در صنعت پوشاک نیز استفاده میشود. الیاف اکریلیک از نظر ویژگی و کاربرد با وزن کم، جایگزین پشم هستند. اکریلیک به سه صورت رنگی، اکرو و خام تولید میشود و دو نوع ممتاز آن شامل نخ های اکریلیک ترکیه و نخ بایر آلمان هستند.
تفاوت اصلی نخ بایر آلمان با اکریلیک ترکیه
فرش‌های بافته شده با نخ بایر آلمان، دوام و طول عمر بالاتری نسبت به اکریلیک ترکیه دارند. همچنین مقاومت آنها در برابر شست و شو و نور خورشید تا حدی بیشتر است.
به فرش بافته شده از نخ بایر فرش نخی نیز می‌گویند؛ چون در برابر حرارت غیرمستقیم نسبت به سایر فرش‌ها تا حدی مقاوم تر است و به این صورت از فرش با نخ پلاستیک متمایز می شود..
به زبان ساده تر میتوان گفت که نخ بایر آلمان همان اکریلیک ممتاز و درجه یک است.
مزایای نخ اکریلیک :
تعریف و تمجید ها از نخ اکریلیک زیاد است اما به هنگام خرید باید تمام جوانب بررسی شده و معایب آن هم در نظر گرفته شود.
معایب نخ اکریلیک:
برای کسب اطلاعات بیشتر مراجعه شود به مقاله فرش اکریلیک
دومین نخ پر کاربرد در صنعت تولید فرش ایران، نخ ورجین است، که تولیدات آن کاملا داخلی ست و از صنایع پتروشیمی ایران تهیه می شود. نخ ورجین هزینه‌های تولید فرش را کاهش داده و مقرون به صرفه‌تر هست. فرش بافته شده از نخ ورجین هم تهیه میشن و مرغوبیت و ماندگاری بالایی دارند.
پیشنهاد ما به شما این است که اول اگر در منزل افراد سالمند و یا فردی که مبتلا به مشکلات تنفسی ست دارید،همینطور افراد مستعد آلرژی، تا حد امکان سمت خرید فرش اکریلیک نروید. بهترین انتخاب برای شما فرش با نخ ورجین هست! ورجین پرزدهی کمتری دارد و حساسیت زا هم نیست.
فرش پلی استر، ابریشم گونه هم نام دارد و اکثر ویژگی های نوع دستباف این فرش را داراست. پلی استر ویژگی های مشابه ابریشم مثل درخشش و براقیت، نرمی و لطافت، نقشه دقیق و رنگ های زنده را داراست و میتواند جایگزین مناسب و مقرون به صرفه ای برای فرش ابریشم یا حتی اکریلیک و انواع دیگر فرش های ماشینی باشد.
الیاف پلی استر همانند سایر الیاف مصنوعی به روش‌های صنعتی تولید شده و از نظر خواص جایگزین مناسبی برای الیاف طبیعی مانند پنبه محسوب می‌شوند.
الیاف پلی استر دارای خواص مهمی همچون استحکام بالا، برگشت پذیری و ثبات ابعادی مناسب، مقاومت سایشی، مقاومت در برابر نور خورشید و مواد مورد استفاده در شستشو و خشک شویی از جمله سفید کننده‌ها هستند که به محصولات تهیه شده از این الیاف دوام بیشتری
می‌بخشند.
شاید در کنار نام نخ پلی استر نام نخ پلی اوژن را نیز شنیده باشید.
پلی اوژن مدل جدیدتر و با کیفیت تری از نخ پلی استر است که برخی معایب فرش‌های پلی استر را رفع نموده است؛ برای مثال اگر به فرش‌های پلی استر، از زوایای مختلف نگاه کنید احتمالا رنگ ها را روشن و مات ببینید ولی در فرش‌های بافته شده از پلی اوژن این ایراد رفع شده است.
برای فضای های کم تردد مثل اتاق خواب، زیر میز و جلوی مبل، که فرش بیشتر جنبه تزئینات و زیبایی دارد، پلی استر بهترین گزینه است.
چوب درخت اکالیپتوس به روش نانو بهره برداری میشود و در نهایت الیافی می سازد که حالت سلولزی دارند و شباهت زیادی به پنبه دارند.
از مهمترین ویژگی‌های نخ تنسل میشه سطح صاف و صیقلی آن است: و فرش های از این دست نرمی و درخشندگی بسیار بالایی دارند.
از دیگر نکات فرش‌های بافته شده با نخ تنسل، قابلیت رنگرزی بهتر آن است. رنگ و لعاب فرش‌های بافته شده از نخ تنسل، حتی در مقایسه با فرش ماشینی نخ پنبه نیز گیراتر و جذاب تر است؛ اینگونه که وقتی نخ تنسل برای رنگرزی در حمام رنگ قرار می‌گیرد، نسبت به فرش نخ پنبه رنگ بیشتری جذب کرده و زنده و درخشان دیده میشود.
از ویژگی‌های نخ ورتکس میتوان به دو جزئی بودن آن اشاره کرد؛ یعنی به سادگی میتوان تاب رشته‌های نخ را از یکدیگر جدا کرد. نخ ورتکس ساختاری منسجم دارد و همین دلیلی بر استحکام و ماندگاری بالای فرش خواهد بود. از طرفی فرش‌هایی با الیاف ورتکس کمترین میزان پرزدهی را داشته و به همین دلیل از قیمت و ارزش مالی بالایی دارند.
نخ بی‌سی‌اف از مواد مصنوعی ترکیبی به نام پلی‌پروپیلن تهیه میشود، نازک نیست و خاصیت حجیم بودن دارد؛ به همین دلیل علاوه بر صنعت فرش ماشینی در بافت نخ کاموا، روفرشی، خامه قالی، کفپوش، رومبلی و منسوجات دیگر که به نخهایی با حجم زیاد و ضریب پوشانندگی بالا نیاز است، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
استفاده از الیاف بی سی اف، در صنعت بافت فرش، به دلیل مزایای بالا و قیمت مناسب در حال افزایش است. با این حال این نوع نخ نیز معایبی دارد که در ادامه ذکر می کنیم.
فرش های فانتزی و سه بعدی، با آن طرح و رنگ های جذاب و دلنشین، عموما از این نخ تولید می شوند. همینطور فرش هایی که سطح آنها حالت پفکی مانند دارند و دانه های زبرشان روی سطح احساس می شوند، همگی از نخ بی سی اف هستند.
نویسنده: آقای محمد علی‌مهدی / کارشناس بازاریابی و فروش
سایت قالی فرشان:
https://ghalifarshan.com
