برای درک مزایا و معایب فرش 1200 شانه باید ابتدا با ساختار فرش ماشینی و ویژگی‌های خاص آن آشنا شوید. همه ما می‌دانیم که به‌طور کلی هرچه شانه یک فرم عدد بزرگ‌تری باشد؛ قیمت آن فرش بیشتر بوده و با فرش زیباتر و ظریف‌تری روبه‌رو هستیم. شاید به همین دلیل است که فروشندگان فرش همیشه روی تعداد شانه‌های بالای یک فرش ماشینی به عنوان یک ویژگی مثبت تاکید کرده و آن را تبلیغ می‌کنند. اما در عمل منظور از این موارد چیست؛ و وجود آنها چه مزایا و معایبی برای فرش مورد نظر ما به همراه دارد؟ اگر خواهان پاسخ به این سوال هستید؛ در ادامه این نوشته همراه ما باشید.
منظور از شانه در فرش چیست؟
وقتی صحبت از خرید فرش ماشینی می‌شود؛ باید به خوبی با ویژگی‌های مختلف آن آشنا باشید. در واقع در این فرش‌ها ویژگی‌های مختلف و اعداد ارائه شده هستند که می‌توانند به شما در زمینه بررسی کیفیت و ارزشمندی آنها کمک کنند. حتما شما هم در تبلیغات فروش فرش و یا هنگام مراجعه به فروشگاه‌های خرید فرش با دو عبارت شانه و تراکم بیشتر از سایر موارد روبه‌رو شده‌اید. اما واقعا منظور از شانه و تراکم فرش چیست؛ و اعداد اعلام شده برای آنها نشان‌گر چه چیزی است.
همه فرش‌ها، چه ماشینی و چه دست‌باف دارای ساختاری تقریبا مشابه هستند. این ساختار بر اساس تار و پود و گره ایجاد شده است. اگر به یک دار قالی نگاه کنید؛ تارها را به شکل عمودی خواهید دید. بر روی هر تار، می‌توان یک گره (همان ریشه رنگارنگ فرش) زد. وقتی همه گره‌های یک ردیف افقی (یا به اصطلاح رج) زده می‌شود؛ روی آن یک یا دولایه لایه نخ نازک‌تر با نام پود قرار داده می‌شود. بنابراین هر گره در محاصره دو تار و دو پود قرار دارد؛ تا در جای خود محکم‌تر باشد.
از طرفی هرچه گره‌ها از جنسی ضخیم‌تر باشند؛ تعداد گره‌های یک فرش کمتر می‌شود. به عنوان مثال فرش‌های پشمی از فرش‌های کرکی، و فرش‌های کرکی از فرش‌های با گره ابریشم دارای تعداد گره کمتری هستند. در عمل نیز ظرافت و زیبایی بیشتر یک فرش ابریشمی در مقابل فرش پشمی، به همین دلیل است. این موضوع به همین شکل در فرش‌های ماشینی با جنس‌های مختلف نیز وجود دارد.
با این توضیحات حالا می‌توان راحت‌تر دو مفهوم شانه و تراکم را توضیح داد. منظور از شانه در فرش ماشینی، تعداد گره زده شده در یک متر عرض فرش است. منظور از تراکم نیز تعداد گره زده شده در طول فرش است.
به‌طور معمول فرش‌های ماشینی به‌صورت 500، 700، 1000، 1200 و 1500 شانه تولید می‌شوند. از طرفی تراکم یک فرش معمولا از 1000 شروع شده و تا 3600 نیز بالا می‌رود. در نتیجه معمولا تراکم از شانه عدد بیشتری است.
بر این اساس تعداد ریشه یا گره زده شده در یک متر مربع فرش ماشینی را می‌توان با ضرب شانه در تراکم آن مشخص کرد. طبیعتا هرچه این عدد بالاتر باشد؛ شما با فرشی ریزبافت‌تر، زیباتر و احتمالا گران‌تر روبه‌رو هستید.
با این وجود، این ویژگی‌ها همه داستان شناخت فرش ماشینی نیستند. بنابراین اگر قصد دارید تنها به اکتفای تعداد شانه‌های یک فرش آن را انتخاب کنید؛ پیشنهاد می‌کنم پیش از انتخاب و خرید نهایی، با مزایا و معایب فرش 1200 شانه آشنا شوید.
مزایای فرش 1200 شانه
در درجه اول 1200 شانه بودن یک فرش به معنای تراکم حدودا 3600 آن است. این ویژگی کمک می‌کند تا این فرش‌ها در نهایت ظرافت و دقت بافته شده و جزئیات طرح و رنگ آنها بسیار شبیه به فرش‌های دست‌باف ابریشمی باشد. به همین دلیل نیز گاهی از آنها به عنوان فرش ماشینی دست‌باف گونه نام برده می‌شود. در عمل نیز با تماشای ظاهری این فرش‌ها، گاهی تشخیص آنها از نمونه‌های دست‌باف مشکل است.
در درجه دوم این فرش‌ها به دلیل استفاده از ریشه‌های ظریف‌تر و از جنس بهتر، معمولا دوام بالاتری داشته و از نظر کیفیت رنگ و ثبات آن، عمر بیشتری دارند. بنابراین می‌توانید با خیال راحت آن را به عنوان فرشی با عمر طولانی در نظر بگیرید.
در درجه سوم ظرافت ریشه‌ها موجب شده تا با فرشی دارای ضخامت کم روبه‌رو باشید. به عبارت دیگر فرش‌های 1200 شانه معمولا دارای ضخامت 6 میلی‌متر هستند؛ که باز هم آنها را بسیار شبیه به فرش‌های دست‌باف ابریشمی کرده و ظاهری جذاب‌تر به آنها بخشیده است. این در حالی است که داشتن چنین ضخامتی در فرش‌هایی با شانه کمتر بسیار سخت است. از طرفی همین ویژگی موجب سبک‌تر شدن فرش و قابلیت بهتر جابه‌جایی آن شده است.
در نهایت این فرش‌های ظریف و فشرده، معمولا به شستشوی سطحی با شامپوفرش واکنش بهتری نشان داده و بهتر تمیز می‌شوند. هرچند در نهایت هیچ چیز جای شستشوی فرش در قالیشویی را نمی‌گیرد.
معایب فرش 1200 شانه
واقعیت آن است که هر ویژگی جذابی می‌تواند موجب نقاط ضعفی نیز شود. بنابراین بد نیست نگاهی هم به معایب فرش 1200 شانه ماشینی انداخته و با اطلاع از آنها درباره انتخاب و خرید این محصول تصمیم بگیریم.
در درجه اول قیمت مهم‌ترین نقطه ضعف این فرش‌هاست. البته طبیعی است که برای داشتن چنین فرشی باید هزینه بیشتری پرداخت کرد؛ اما نباید از نظر دور داشت که پرداخت این مبلغ برای همه افراد به‌صرفه نیست.
در درجه دوم کم بودن ضخامت این فرش‌ها را می‌توان عیبی نسبتا بزرگ برای برخی فضاها دانست. در واقع این ضخامت کم موجب شده است تا فرش از حالت کفپوشی کاربردی به کفپوشی تزئینی تبدیل شود. چراکه هرچه طول گره‌های فرش کمتر شود؛ لطافت و نرمی آن نیز کمتر می‌شود. همچنین در این شرایط توانایی فرش برای عایق بودن در برابر دما و سروصدا نیز تا حدود زیادی کم می‌شود. به همین دلیل انتخاب فرش 1200 شانه برای برخی خانواده‌ها با شرایط خاص، مثلا دارای نوزاد یا فرزندان خردسال مناسب نیست.
در پایان امیدواریم با خواندن این مقاله بتوانید تصمیم بهتری برای انتخاب فرش مورد نظر خود بگیرید. فراموش نکنید که تمامی فرش‌ها با ویژگی‌های گوناگون، حتی فرش‌های دست‌باف، می‌توانند مزایا و معایب خاص خود را داشته باشند. بنابراین بهتر است در کنار ویژگی‌های فرش، به نیازها، شرایط و نوع استفاده خود نیز توجه کنید.
