هرمان منکویچ: «تو نمیتونی زندگی یک آدم رو توی یک فیلم ۲ ساعته خلاصه کنی...». منک ۲۰۲۰، آخرین ساخته دیوید فینچر، بعد ۶ سال دوریِ از سینما، و به لطف بازی ماهرانه گری اولدمن، به یک بازگشت جاه طلبانه برای این کارگردان تبدیل شد. با من همراه باشید، تا نیم نگاهی داشته باشیم به یکی از منحصر به فردترین فیلم‌های ۲۰۲۰ بپردازیم.
فینچر به لطف فیلم نامه پدرش، به عقیده من، بهترین اثر زندگی‌اش تا به اینجا را ساخته؛ او دقیقاً برنامه ای که قرار بود برای فیلم «شبکه اجتماعی» (The social Network) پیاده کند را، حالا به لطف حضور گری اولدمن و موضوعی داغ تر از شکل گیری فیسبوک، یعنی روندِ نوشته شدن فیلم نامه فیلم «شهروند کِین» (Citizen kane) ، اثری خلق کرده که "مخاطبانش" را تا آخرین دقیقه آن میخکوب میکند. دلیل اینکه از لغت مخاطب به آن شکل استفاده کردم را جلوتر خواهم گفت. فیلم تا حدی زیادی، به پدر خود یعنی شهروند کین شبیه است. از کات زدن های آن و موسیقی اش بگیر تا سیاه و سفید بودنِ صحیحِ آن. این سیاه-سفید بودن فیلم بی دلیل نیست؛ یعنی فینچر فقط قصد نداشته است تا آن را سیاه و سفید بسازد، بلکه فیلم آن قدر خوب روایت میشود که گویا فینچر آن جریان را سیاه-سفید دیده. گفته میشود که هیچ نشانه‌ای از کارهای قبلی فینچر در فیلم قابل مشاهده نیست، اما نه تنها من مخالف این موضوع ام چرا که منک، حدنهایی و کمالِ هدفی است که فینچر قرار بود بواسطه آن اسکار بگیرد (شبکه اجتماعی) .
فیلم منک صرفاً مبنی بر نحوه‌ی نگارش فیلم نامه همشری کین نبوده زیرا کارگردان قصد به تصویر کشیدن قدرت رسانه‌ی آن برای فعالیت های سیاسی و همچنین پشت پرده‌ی استودیوهای هالییودی و فساد آنها را نیز داشته؛ برای این موضوع اشاره میکنم به صحنه ای که Mayor بعنوان موسس استودیوی MGM که یکی از مهمترین استودیوهای آن دوره بود، برای گذر کردن از رکود شدید اقتصادی آن سالها، حقوق کارکنانش را با ترفند نداشتن توانایی مالیِ ساختگی، نصف میکند و دقیقا بعد از سخنرانی خود از دستیار خویش می‌پرسد
: «چطور بود» و همین جمله نشانگر فساد اخلاقی شخصیت است، که حتی نتوانست آن را برای چند دقیقه پنهان کند.
از بُعد داستانی که گذر کنیم، می‌رسیم به شخصیت پردازی کاراکترها. فکر نکنم نیازی باشد تا از بهترین هنرنمایی گری اولدمن (Gary Oldman) تعریف و تمجید کنم. اولدمن و فینچر به قدری شخصیت منکویچ را خوب کار کرده اند که ماحصل آن یک نویسنده‌ی اکثراً مستِ سختی کشیده است.... اما باقی شخصیت‌ها -غیر یک یا دو نفر آنها- آن طور که باید بهشان پرداخته نشده است؛ به ویژه کاراکتر ارسن ولز که طرف دوم دعوا بر سر کردیت گرفتنِ منک، برای نوشتن فیلم نامه‌ی شهروند کین بود.
فیلم ۳ صحنه‌ی شاهکار و میخکوب کننده دارد:
الان که به پایان متن رسیدیم، توضیح میدهم که چرا لغت مخاطب را در ابتدای فیلم، بین علامت کوتیشن قرار دادم.
این فیلم صرفاً یک فیلم عادی نیست که شما بعنوان یک مخاطب عادی تماشایش کنید و سرگرم بشوید؛ فیلم برای کسانی است که نه تنها عاشق و طرفدار سینما هستند، بلکه دغدغه شناخت نظام استودوییِ دهه ۳۰ آمریکا را دارند؛ پس اگر دنبال یک فیلم سرگرم کننده هستید و درباره اوضاع تاریخی و اجتماعی آن دوره و فیلم شهروند کین، هیچ آگاهی ایی ندارید، صریحا میگویم که این فیلم برای شما ساخته نشده و مخاطب خاص دارد.
منک ۲۰۲۰ یک شاهکار به لحاظ روایی و فنی است کهخ مخاطبناش را وارد زندگی و ذهن هرمان جی منکویچ میکند، تا صدا و فریاد این شخصیت را بعد از ۷۹ سال، به گوش اهالی سینما برساند.
پایان- مهدی قاسمی
۱۷ دی ماه ۱۳۹۹
