کانال مقعد یک لوله کوتاه است که توسط ماهیچه در انتهای راست روده احاطه شده است. رکتوم بخش انتهایی روده بزرگ است و شقاق مقعدی یک شکاف یا پارگی کوچک در پوشش مجرای مقعد است. شقاق یا فیشر مقعد یک بیماری شایع است، اما اغلب با سایر بیماری های مقعدی مانند هموروئید اشتباه گرفته می‌شود.
زخم شقاق علائم آزاردهنده ای بخصوص هنگام اجابت مزاج ایجاد می کند که خارج از تحمل بیماران است. با توجه به دردناک بودن این عارضه، در این مقاله بررسی می کنیم کدام روش ها برای درمان شقاق یا فیشر مقعدی مناسب ترند:
شقاق مقعدی معمولاً در اثر آسیب به پوشش مقعد یا کانال مقعدی، آخرین قسمت روده بزرگ، ایجاد می‌شود. شقاق یا فیشر بیشتر موارد در افرادی ایجاد می شود که یبوست دارند، زمانی که مدفوع سفت و خشک، پوشش داخلی مجرای مقعد را پاره می کند.
سایر علل احتمالی شقاق مقعدی عبارتند از:
شقاق مقعدی معمولا باعث درد شدیدی می شود که با دفع مدفوع شروع می شود. این درد ممکن است چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد. در نتیجه، بسیاری از بیماران ممکن است سعی کنند برای جلوگیری از درد، مدفوع نداشته باشند.
علائم دیگر عبارتند از:
شقاق در دو نوع حاد و مزمن ایجاد می شود. اگر از شروع اولین درد کمتر از ۳ الی ۶ هفته گذشته باشد، شما به شقاق حاد مبتلا شده‌اید که ممکن است با درمان دارویی برطرف می‌شود.
اما اگر علائم شما بیش از ۶ هفته ادامه دار شود، شما به شقاق یا فیشر مزمن مبتلا شده‌اید که اغلب دچار خونریزی، خارش و ترشح چرکی می‌باشد و برای درمان شقاق مزمن نیاز به استفاده از روش لیزر یا جراحی می‌باشد.
اگرچه شقاق در مراحل اولیه نیاز به جراحی ندارد اما هدف از جراحی کمک به شل شدن عضلات اسفنکتر مقعد است که باعث کاهش درد و اسپاسم می شود و به بهبود شقاق کمک می کند. چندین روش جراحی و غیرجراحی برای درمان شقاق وجود دارد که در ادامه به آنها می پردازیم:
جراحی شقاق به روش اسفنکتروتومی یکی از روش‌های درمان این بیماری است که طی آن یک برش عمقی روی عضله اسفنکتر ایجاد می‌شود. این برش که به کاهش فشار روی عضله اسفنکتر منجر می‌شود، به روند بهبود شقاق طی حدودا ۶ هفته کمک میکند.
اسفنکتروتومی در دو نوع باز و بسته انجام می شود و با ریسک بروز عوارضی مثل بی اختیاری همراه است.
دیلاتاسیون هم یک روش درمانی دیگر برای رفع اسپاسم عضلات مقعد (اسفنکتر) است که برای بعضی از مبتلایان از آن استفاده می‌شود و حتی ممکن است در یک فرد، این روش با روش اسفنکتروتومی برای درمان همزمان انجام شود.
در این روش جراح شروع به باز کردن دریچه مقعد میکند که باعث آزاد شدن دریچه مقعد و کمی رها شدن آن می شود. اگر پزشک در فشار با دست دقت لازم را انجام ندهد، اسفنکتر مقعد و فیبرهای عضلانی آسیب می بینند و در نهایت ممکن است پاره شوند.
در این روش درمانی پوست اطراف مقعد که در اثر ایجاد شقاق یا فیشر مقعدی دچار آسیب شده، با ایجاد برشی حذف و سپس ترمیم می شود. در مواقعی برای افزایش اثربخشی این روش، از بوتاکس هم به همراه فیشرکتومی استفاده می شود.
این روش‌های عمل جراحی اگر توسط جراح ماهر و با سابقه انجام شود، عارضه بی اختیاری بعد از عمل وجود نخواهد داشت و فرد بیمار با رعایت یکسری دستورالعمل و رژیم غذایی که بعد از عمل به ایشان داده می‌شود به بهبودی سریعتر خود کمک خواهد کرد. بهبودی کامل پس از جراحی شقاق می تواند 6 تا 10 هفته طول بکشد. حتی زمانی که درد و خونریزی کاهش می یابد، حفظ عادات خوب روده و داشتن یک رژیم غذایی با فیبر بالا مهم است.
بهترین روش برای درمان قطعی شقاق مزمن، عمل سرپایی لیزر است. این روش با بی حسی موضعی و با استفاده از اشعه لیزر انجام می شود. طی این روش زخم شقاق ترمیم می شود و سپس با با استفاده از لیزر برش بسیار کوچکی در عضلات اسفنکتر ایجاد می شود تا با کاهش فشار بهبود شقاق تسریع شود.
دوران نقاهت در روش درمان شقاق با لیزر بسیار کوتاه است و بیماران معمولا یک یا دو روز بعد از لیزر می توانند به محل کار خود برگردند. همچنین لیزر فیشر با حداقل درد و خونریزی انجام می شود و بیمار هیچ یک از مشکلات بعد از جراحی را نخواهد داشت.
همانطور که در بالا اشاره کردیم، رعایت یکسری نکات بعد از عمل فیشر می تواند به بهبود سریع تر این عارضه و پیشگیری از بازگشت آن کمک کند:
بیماری دردناک شقاق مقعدی را چگونه درمان کنیم؟ - اقتصاد آفرین
