یکی از آزاردهنده ترین بیماری‌های نشیمنگاهی شقاق یا فیشر مقعد است که فرد مبتلا به آن متحمل درد و ناراحتی زیادی می‌شود. زخم مقعد یا همان فیشر با گذشت زمان تا ناحیه مخاطی گسترش می‌یابد و عمیق تر می‌شود که در اینصورت به آن شقاق مزمن گفته می‌شود.
آشنایی با بیماری
بیماری شقاق که با نام زخم مقعدی هم شناخته می شود، نوعی شکاف و پارگی در پوست دیواره مقعد است که به دلیل افزایش فشار در این ناحیه ایجاد می شود. شقاق هنگام عبور مدفوع و عمل دفع، درد و سوزش زیادی برای بیمار ایجاد کرده و به همین دلیل اجابت مزاج را برای فرد مبتلا بسیار دشوار می کند.
یبوست و سختی مدفوع یکی از اصلی ترین دلایل این بیماری است. همچنین سایر عواملی که باعث ایجاد فشار در نواحی مقعد می شوند مثل برقراری رابطه مقعدی، اضافه وزن و چاقی، بلند کردن اجسام سنگین، تنگی مقعد و غیره می توانند منجر به بروز این عارضه شوند.
بیماری شقاق با توجه به عمق زخم و مدت زمانی که از شروع بیماری می گذرد، به دو نوع حاد و مزمن تقسیم می شود و نوع درمان هم با توجه به نوع فیشر تعیین می شود.
روش‌های زیادی برای درمان این عارضه وجود دارد اما تنها راه درمان شقاق مزمن، جراحی و لیزر است. جراحی شقاق هم به چند روش مختلف انجام می شود که با توجه به میزان گسترش بیماری، یکی از این روش ها پیشنهاد داده می‌شود:
عمل شقاق به روش فیشرکتومی
جراحی شقاق به روش فیشرکتومی معمولا همراه با بوتاکس انجام می شود و در آن پوست آسیب دیده ناحیه اطراف مقعد برش داده شده و حذف می شود. ناحیه ای که پوست آن برداشته شده به مرور ترمیم و در نهایت بیماری درمان می شود.
اسفنکتروتومی فیشر
عمل شقاق به روش اسفنکتروتومی از موثرترین روش‌های درمان این عارضه است که می تواند با عوارضی همراه باشد. در این جراحی برای کاهش فشار و رفع انقباض عضلات اسفنکتر ناحیه مقعد، برشی روی عضلات اسفنکتر ایجاد می‌شود و در نتیجه با کاهش فشار و انقباض در عضلات، این بیماری بهبود می‌یابد. فرد بعد از این عمل شاهد کاهش قابل توجه درد شقاق خواهد بود.
تا ترمیم کامل محل جراحی شقاق حدود ۶ هفته زمان لازم است، اما بعد از حدود ۲ هفته فرد می‌تواند به فعالیت های خود مثل رفتن به سرکار برگردد. انجام این جراحی با ریسک ایجاد آسیب در عضلات اسفنکتر و بی اختیاری مدفوع و گاز همراه است.
فلپ پیشرفته
جراحی شقاق به روش فلپ معمولا پیشنهاد نمی‌شود و تنها در مواردی که سایر روش‌های درمان نتیجه بخش نباشند، کاربرد دارد. در این عمل نوعی پیوند پوست از ناحیه سالم مقعد به ناحیه آسیب دیده انجام می شود تا شانس بهبود زخم شقاق افزایش یابد.
عمل لیزر شقاق (فیشر)
بسیاری از افراد به دلیل ترس از جراحی و عوارضی که می تواند داشته باشد، درمان شقاق را به تاخیر می‌اندارند. یکی از بهترین روش‌های عمل سرپایی شقاق یا فیشر، لیزر درمانی است. عمل لیزر شقاق به صورت سرپایی و با بی حسی موضعی انجام می‌شود و نیازی به بستری شدن و گذراندن دوران نقاهت طولانی نمی‌باشد.
بهترین روش درمان شقاق با لیزر است که هیچگونه عوارضی را به دنبال ندارد و در کمتر از نیم ساعت به صورت سرپایی و در کلینیک انجام می‌شود.
آیا بوتاکس هم جزو روش‌های جراحی است؟
بوتاکس در حقیقت نوعی سم بوتولینوم است که به منظور کاهش اسپاسم عضلانی در نواحی اطراف زخم شقاق تزریق می‌شود. این ماده که تحت بی حسی تزریق می شود، با کاهش فشار و اسپاسم مقعد به بهبود بیماری کمک می‌کند. اما برخلاف تصور بسیاری از مبتلایان، بوتاکس تنها یک تزریق است و جزو روش های عمل جراحی فیشر به شمار نمی رود.
از این روش گاهی همراه با روش اسفنکتروتومی استفاده می‌شود تا تاثیر آن بیشتر شود.
مراقبت‌های بعد عمل شقاق چگونه است؟
معمولا بعد از عمل بیماران دچار عود مجدد نمی‌شوند و این روش های جراحی موفقیت آمیز است. اما نکته ای که باید به آن توجه ویژه ای شود، مراقبت بعد از عمل شقاق است که نقش موثری در جلوگیری از عود مجدد و عوارض جراحی دارد. رعایت نکات زیر این خطرات را کاهش خواهد داد:
تغییر سبک زندگی: کم تحرکی و نشستن زیاد، تغذیه نامناسب و عدم ورزش و تحرک، ناشی از سبک زندگی غلط است و می تواند یکی از اصلی ترین دلایل ایجاد این عارضه باشد. بنابراین گاهی ایجاد تغییراتی مثل ورزش کردن و رعایت رژیم غذایی می تواند در پیشگیری و یا تسریع روند درمان این عارضه تاثیرگذار باشد.
حمام سیتز: این حمام برای رفع التهاب و عفونت ناحیه مقعد استفاده می شود. در حمام سیتز باید تمام ناحیه نشیمنگاهی را به مدت ۱۵ دقیقه در لگن آب گرم قرار دهید تا با افزایش گردش خون التهابات از بین برود و بیماری بهبود یابد.
مراقبت از زخم: مراقبت از زخم بعد عمل، برای جلوگیری از ایجاد عفونت امری ضروری به حساب می‌آید. بنابراین از تحریک زخم با اصلاح و یا پوشیدن لباس های تنگ و نامناسب پیشگیری کنید.
مصرف فیبر: فیبر یکی از بهترین مکمل های غذایی برای رفع یبوست است که در انواع سبزیجات و میوه ها وجود دارد و باید بصورت روزانه مصرف شود.
