ghomilaiyuate
ghomilaiyuate
خواندن ۱۰ دقیقه·۵ سال پیش

تاریخچه مسجد سلیمان

تاریخچه مسجد سلیمان یکی از مقالات جامع و بسیار پرطرفدار در بین مخاطبین عزیز سایت ماست این مقاله به درخواست مکرر مخاطبان گردآوری شده است و دارای اسناد بسیاری است که در کتب تاریخی به آن اشاره شده است ما قصد داریم در ادامه این مقاله به شهرستان بسیار دوست داشتنی مسجد سلیمانسری بزنیم و تلاش شده است حقایق تاریخی این شهر را برای شما به قلم و در چهارچوب این وبسایت معرفی نماییم در ادامه با ویکی بختیاریهمراه باشید

مسجد سلیمان یکی از شهرستان های بختیاری نشین ایران است این شهر از دیرین سکونتگاه بختیاری ها می باشد

در صد زیادی از بختیاری های این شهر جز دسته هفت لنگ می باشند و زادگاه اقوام زیادی از طوایف بختیاری است

تاریخچه مسجد سلیمان

این شهر تاریخی دارای قدمتی دیرینه است و این قدمت به سده اول قبل از میلاد برمی گردد کتب بسیار زیادی تاریخ دیرینه تری از این شهر را با به همراه داشتن سندهای مختلف مدعی هستند

ولی اسناد معتبرتری از این شهر وجود دارد که تاریخ فوق را تایید می نماید

این شهر در دوره تمدن ایلام،آساک می نامیدند و بخشی از منطقه سیماش عیلام تلقی می شده

پس از حمله آریایی ها و شکست عیلامی ها به پارسوماش تغییر نام داد

اواسط سدهٔ ۹ تا اوایل سدهٔ ۷ پیش از میلاد قومی آریایی با نام پارسوا که در مناطق غربی و شمال غربی کوه های زاگرس زندگی میکردند به منطقه خوزستان کوچ می کنند و در بخش های مختلف خوزستان کنونی و شهر مسجد سلیمان سکنی می گزینند و این مناطق را برای زندگی انتخاب کردند.

این قوم نیم بدوی به کار تربیت اسب مشغول بوده اند و پس از مدتی با آشنا شدن کار کشاورزی و ترک کوچ نشینی در ناحیه های کوهپایه ایی شهری تازه بنا نهادند و نام آن را به یاد پارسوا سابق پارسوماش نهادند نشانه هایی در شهر مسجد سلیمان همچون آتشکده ایی در برروی تپه بلند وجود دارد که گواه به اثبات چنین موضوعی است

پرفسور گیرشمن باستان شناس فرانسوی این آتشکده را مربوط به دوران پارس ها می داند و این آتش کده را زادگاه چیش پش اول هخامنشی جد کوروش بزرگ می‌داند

دلیل نامگذاری مسجد سلیمان

مسجد سلیمان کنونی در قدیم با نام سرمسجد نامیده شده است به دلیل وجود چنین آتشکده ایی به این نام مشهور گردیده

در زمان حمله اعراب تازی ها قصد تخریب این آتشکده را داشته اند که ایرانیان باستان به دروغ ابراز می کنند که این معبد ساخت حضرت سلیمان نبی است همین امر این قوم را به دلیل احترام زیادی که برای سلیمان نبی قائل بودند از تخریب این آتشکده منصرف می کند

این شهر در سال ۱۳۰۳ بعد از دستور رضاخان به نام مسجد سلیمان تغییر نام داد و در سال ۱۳۰۵ در مجلس شورای ملی به تصویب نهایی رسید

جوشش روغن برسطح زمین و مشتعل شدن آن و اتصال آن به اعتقاد ایرانیان باستان به آتش و نماد مقدس اهورا مزدا باعث گردید شهر دیرینه مسجد سلیمان دارای آتشکده های همیشه جاودان بسیار زیادی باشد

این شهر از لحاظ مذهبی دارای اهیمت بسیار زیادی نزد ایرانیان است تا حدی که آتش این آتشکده ها بعضا تا زمان هارون الرشید روشن بوده و دارای اهیمت بسیار ویژه ای بوده.

اهمیت مذهبی و اعتقاد پاک ایرانیان باستان باعث گردید حتی پس از ورود اسلام ایرانیان برای زیارت به این شهر مراجعت کنند و هویت مذهبی این شهر همچون اماکن دیگر مسجد سلیمان به قوت خود پابرجا بماند و قوت نام مسجد سلیمان در همین راستا افزوده گردید.

کشف نفت در مسجد سلیمان

با جوشش نفت از میدان نفتی نمره یک در میانه مسجد سلیمان کنونی بعد از صده های گوناگون در روز چهارم خرداد سال ۱۲۸۷ هجری شمسی مصادف با سال ۱۹۰۸ میلادی باعث گردید این شهر طلوعی دوباره را تجربه کند و حیات اقتصادی به معنای واقعی کلمه،زنده شدن دوباره این شهر مصادف گردید ولی به دلایل مختلف و ضعف حکومت های آن زمان با دخالت انگلیس شرکت سندیکای امتیازات، متعلق به ویلیام ناکس دارسی به شرکت «نفت ایران و انگلیس» تبدیل گشت که تاسف بسیاری برای مردم آن زمان را در پی داشت.

انتقال خط لوله نفت مسجد سلیمان به آبادان

در سال ۱۹۱۲ میلادی (نیازمند منابع و اسناد معتبر تاریخی) با اتمام خط لوله مسجد سلیمان به آبادان حیات دوباره ای به این شهر بازگشت و استخراج نفت که در این سال ها حدود ۴۳ هزار تن بود تا آخر جنگ جهانی اول به سالیانه ۱ میلیون تن و تا ۱۹۲۵ میلادی به بیش از ۴ میلیون تن در سال برسد و همین امر باعث گردید روحی دوباره به اقتصاد این کشور و این شهر دمیده گردد

به دلایل استعمار کشورهایی همچون انگلیس و بی کفایتی شاهان و حکومت های آن زمان و دوشیدن کشور عزیزمان ایران توسط دولت های مستمری این تحولات به نفع مناطق خارجی این شهر و کشور ایران گردید

شهر تاریخی مسجد سلیمان در سال ۱۹۲۸ میلادی تنها منبع استخراج نفت در ایران به شمار می آمد که در همین سال در میدان نفتی هفتگل فوران عظیمی از نفت رخ داد و این شهر از انحصار استخراج نفت خارج گردید اما تولید در این منطقه به شدت افزایش یافت به طوری که در سال ۱۳۱۴ هجری شمسی مصادف با ۱۹۳۵ میلادی به ۱۲۷۰۰۰ بشکه در روز رسد

به دلیل ملی شدن صنعت نفت در سال ها ۱۳۳۳–۱۳۳۰ و خروج استعمار دولت های خارجی استخراج این طلای سیاه به نصف اعداد اعلام شده رسید و به دلیل برنامه انگلیس (شرکت نفت ایران و انگلیس) در استخراج نفت دوباره افزایش داشت که تا سال ۱۳۴۵ کم و بیش ثابت بود اما از این سال به بعد استخراج نفت به سرعت کاهش یافت و در سالهای ۱۳۵۹ و ۱۳۶۰ با بسته شدن چاه های اصلی به میزان قابل توجهی کاهش داشت.در دهه هفتاد به دلیل اهمیت استخراج نفت از میادین مرزی کشور و مشکلاتی در استخراج نفت که می بایست با تزریق فشار آب و یا گاز انجام پذیرد به صرفه نبوده و  اکثر چاه های این شهر بسته و استخراج به میادین دیگر انتقال یافت

قبل از دهه هفتاد استخراج و بهره برداری از میادین مرتبط این شهر تا ۹۸% اعلام گردیده که با اعلام ردیف مالیات و بودجه صرفه اقتصادی خوبی برای کشورمان ایران به همراه نداشته است

اولین شهر مسجد سلیمان و اولین ها در این شهر

ردیفعنوانتوضیحات۱اولین چاه نفت ایران و خاورمیانهدر تاریخ ۵ خرداد ۱۲۸۷ در مسجدسلیمان به نفت رسید.۲اولین کارخانه گوگردسازی در ایران و خاورمیانهدر سال ۱۲۹۱ در منطقه بی بیان این شهر احداث شد و هم‌اکنون به عنوان موزه نفت توسط شرکت بهره‌برداری نفت و گاز مسجدسلیمان نگهداری می‌شود.۳اولین تصفیه خانه آب کشوردر سال ۱۲۹۷ در منطقه تل بزان احداث شد که آب شرب مورد نیاز منازل کارکنان انگلیسی و خانواده‌شان را تأمین می‌کرد.۴اولین کارخانه تولید برق در ایران و خاورمیانهدر منطقه تمبی و در جوار سدی تفریحی بر روی رودخانه‌ای با این نام احداث شد و کار برق‌رسانی به تأسیسات نفتی را انجام می‌داد.۵اولین راه‌آهن در ایرانبه طول ۵۵ کیلومتر از مسیر درب‌خزینه در راه اهواز تا مسجدسلیمان جهت تسهیل نمودن امر جابجایی وسایل حفاری و دیگ بخار احداث شد.۶اولین فرودگاه در ایرانپس از انتشار خبر کشف نفت در این شهر یک تیم ارشد تحقیقاتی جهت انجام کارهای نقشه‌برداری و تحقیقاتی خود به وسیله هواپیما عازم این شهر شدند تا بدینوسیله مقدمات اولین فرود هواپیما در این شهر و ساخت اولین فرودگاه آغاز شود. این فرودگاه هم‌اکنون با نام فرودگاه شهید آسیایی در خدمت هواپیمایی نیروی زمینی ارتش (هوانیروز) می‌باشد.۷اولین و مجهزترین بیمارستان کشور۸اولین و مجهزترین آزمایشگاه طبی در کشور۹اولین کارخانه شیر پاستوریزه در کشور۱۰اولین واحد نوشابه‌سازی در کشور۱۱اولین کلوب تفریحیبا نام باشگاه مرکزی که در سال ۱۲۹۸ در این شهر ایجاد شد و شامل امکاناتی از قبیل: سینما، استخرهای شنا، بولینگ، زمین‌های تنیس، میزهای بیلیارد و پینگ پنگ و سالن فوتبال و مهمانسرا می‌باشد و هم‌اکنون پس از گذشت نزدیک به یک قرن به فعالیت خود ادامه می‌دهد.۱۲اولین پیست و تیم دوچرخه سواری۱۳اولین باشگاه گلف بانوان۱۴اولین باشگاه گلفدر منطقه گلف بین محلات کلگه و بی بیان قرار دارد و هم‌اکنون جزو مجهزترین باشگاه‌های گلف ایران می‌باشد. همچنین محل استراحت بازیکنان تیم فوتبال نفت مسجدسلیمان در مهمانسرای این باشگاه می‌باشد.۱۵اولین استخر شنا در ایراندر محل باشگاه مرکزی قرار دارد و اولین استخر مدرن ایران به‌شمار می‌آید که قهرمانان زیادی را به ایران و آسیا معرفی کرده‌است.۱۶اولین باشگاه‌های ورزشیاز جمله باشگاه والیبال، پینگ پنگ؛ گلف، شنا، فوتبال، راگبی.۱۷اولین باشگاه سوارکاری در کشور۱۸اولین باشگاه اسکواش در کشور۱۹اولین پالایشگاه نفت در ایران و خاورمیانهدر کنار کارخانه گوگردسازی بی بیان احداث شد و محل تصفیه نفت خام در خاورمیانه بود.۲۰اولین واحد بهره‌برداری نفت در ایران و خاورمیانهبنام شرکت نفت ایران و انگلیس که کار بهره‌برداری نفت را انجام می‌داد.۲۱اولین کارخانه گچ در کشور۲۲اولین زمین فوتبال رسمی در ایران و خاورمیانهزمین فوتبال میدان که هم‌اکنون با عنوان ورزشگاه شهید بهنام محمدی در اختیار تیم فوتبال نفت مسجدسلیمان می‌باشد.۲۳اولین و مجهزترین بیمارستان کشور۲۴اولین و بلندترین پل فلزی ایران و خاورمیانهبیش از صد سال پیش بر روی رودخانه تمبی احداث شد.۲۵اولین فرستنده خصوصی در ایران و خاورمیانهبا نام رادیو نفتون.۲۶اولین تله کابین در کشور و خاورمیانه۲۷اولین شهر صنعتی در ایران۲۸اولین موزه زمین‌شناسی

نام محله های مسجد سلیمان

  • باشگاه مرکزی:ورودی مسجدسلیمان
  • سرمسجد: این محله به علت آثار باستانی که روی تپه‌ای بالای آن وجود دارد و منسوب به سلیمان است، سرمسجد نامیده شد. نام‌گذاری مسجدسلیمان در دیماه ۱۳۰۳ شمسی هم به علت همین آثار می‌باشد.
  • نمره‌یک: مرکز شهر مسجدسلیمان است و به علت وجود «چاه شماره یک» (اولین چاه نفت ایران-خاورمیانه) در این محله، به این نام معروف شد.
  • کلگه: به علت وجود تپه‌ای باستانی به نام «کلگه زرین» یا کلگه زری، کلگه نامیده شده و از اولین محله‌های مسجد سلیمان است که قدمت باستانی بسیاری دارد و در تشکیل شهر مسجد سلیمان سهم بسزایی داشته‌است.
  • هوانیروز
  • تلخاب
  • نفتک
  • باغ چشمه‌علی
  • باشگاه سوارکاران
  • چهاربیشه
  • نصیرآباد
  • کولرشاپ Cooler Shop: نام خود را ازیکی از ادارات شرکت نفت گرفته‌است.
  • ریل وی یا Rail Way: به خاطر وجود یکی از ایستگاه‌های قطار در این محله به این اسم نامیده شده‌است.
  • بازار چشمه‌علی: در گذشته چشمه‌ای با همین نام در این محله وجود داشته‌است. همچنین بازارچه قدیمی در این محله احداث شد که از رونق خوبی برخوردار بود و اکثر ساکنان محلات شمالی شهر برای تهیه مایحتاج خود به آنجا می‌رفتند. با زار چشمه علی بعلت وجود چندین مدرسه قدیمی، شعبه قدیمی بانک ملی، زبانکده، بهداری، کودکستان، بازارچه، باشگاه، پارک جنگلی و خانه‌های سازمانی نفت و ارتش، از قدیم یکی از امن‌ترین و بهترین محلات شهر بوده‌است.
  • لین اصفهانی‌ها
  • محله حسین قصاب مال گندلی‌ها: که در دوران حکومت محمدرضا شاه پهلوی به کوی کاوه مشهور بوده‌ است و هنوز در فیش‌ های آب و برق نام کوی کاوهنوشته می‌شود و نام‌های پیش گفته فقط جنبه شفاهی دارند.
  • لین هندی‌ها: درابتدا محل اقامت کارکنان هندی بوده و اکنون کاملاً از بین رفته‌است.
  • دره گلگیری‌ها
  • مال جونکی
  • سرکوره‌ها که بعلت وجود معدن گچ و کوره‌های گچ پزی به این اسم نامگذاری شد.
  • مال شنبه کوی شهید لرستانی
  • پنج بنگله
  • هشت بنگله:بنگله به خانه‌های ویلایی لوکس کارمندان عمدتاً خارجی شرکت نفت که به همراه خانواده‌هایشان در آن‌ها زندگی می‌کردند، گفته می‌شود
  • شاه‌نشین
  • مال‌کریم
  • نمره یازده
  • دره‌ اشکفت: محلی‌ها آن را دراشکفت می‌خوانند. اشکفت در گویش بختیاری به معنی غار است.
  • نمره‌دو
  • پانسیون خیام
  • سی برنج (C.Branch)
  • کمپ کرسنت (Camp Crescent) که کرسنت به معنی تپه یا قله می‌باشد. (نام کمپی که روی تپه ساخته شده)
  • اسکاچ کرسنت (ُScotch Crescent)
  • کمیک لب کرسنت Chemic Lab: منطقه‌ای که آزمایشگاه شیمیایی نفت در آن احداث شده بود.
  • نفتون
  • پشت‌برج
  • باغ ملی
  • افرمبی:محله‌ای که پشت گاراژ شرکت نفت، بین باغ ملی و محلهٔ پشت برج قرار دارد. در گذشته در این محله اداره‌ای با نام ادارهٔ تعمیرات راه و ساختمان منطقه وجود داشته‌است. نام انگلیسی این اداره Field Road Maintenance And Building بوده و حروف اول نام این اداره (F. R. M. B) است. انگلیسی‌ها در آن زمان نام این اداره را به صورت خلاصه یعنی (اف، آر، ام، بی) و با سرعت اِفرَمبی تلفظ می‌کردند. این نام، بعدها در گویش محلی بهافرمبی تغییر کرد.
  • مین آفیس: اداره مرکزی شرکت نفت (Main Office)
  • سبزآباد: این محله در مرکز شهر مسجدسلیمان قرار دارد و قسمتی از محلهٔ نمره چهل می‌باشد. یکی از محلات قدیمی مسجد سلیمان می‌باشد که در حال حاضر هنرستان شبانه‌روزی کار و دانش امیرکبیر مسجد سلیمان که در گذشته دانشسرای تربیت معلم تربیت معلم مسجد سلیمان بود و قبل از انقلاب هم دبیرستانی مخصوص ادبیات بود و در گذشته بزرگترین هنرستان غرب کشور بود که افراد از شهرها و استان‌های مختلف کشور در این مکان تحصیل کرده و آموزش دیده‌اند. در حال حاضر قسمتی از این هنرستان به کتابخانه عمومی شهید بهنام محمدی مسجد سلیمان تبدیل شده‌است.
  • نمره‌چهل
  • پشت کوه
  • دره‌خرسان
  • بازار شوشتری‌ها
  • درهٔ سوکیاس
  • نمره‌هشت
  • بی‌بی یان:که در گذشته بسیاری از کارخانه‌ها و پالایشگاه‌ها در آن فعالیت می‌کردند
  • ظلم آباد
  • مرغ آباد
  • شیخ‌آباد
  • شالوا
  • لین فرهنگیان
  • مال بالا عیدی مختار
  • چهارراه خانعلی طاهری
  • خواجه‌آباد
  • نفت‌آباد
  • تمبی: از مناطق قدیمی و در فاصله‌ای نسبتاً دور از شهر و در کنار رودخانهٔ فصلی مسجد سلیمان به همین نام قرار دارد.

منابع: کتاب پارسوماش،شهرداری مسجد سلیمان،دانشنامه آزاد ویکی پدیا،ویکی بختیاری

تاریخچه مسجد سلیمانویکی بختیاری
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید