صنعت توریسم یکی از صنایعی است که می تواند هر کشوری را متحول کند. بسیاری از کشورها حتی با وجود اینکه به صورت باالقوه شرایط جغرافیایی مناسبی ندارند اما با سرمایه گذاری در صنعت توریسم توانسته اند که منابع بسیاری را به خود جلب کنند.و اما متاسفانه در کشور ما به این شکل نیست و علاوه برد وجد پتانسیل های بسیار بالا در خصوص جذب توریسم به دلیل عدم دانش و سرمایه گذاری مناسب صنعت توریسم نتوانسته است که بازدهی خوبی برای کشورمان داشته باشد البته در سالهای اخیر به دلیل سرمایه گذاری بخش خصوصی تا حدودی این صنعت شکوفا شده است اما هنوز بسیار جا برای پیشرفت دارد. در منطقه اورامان هم این جاذبه های طبیعی بسیار است ولی متاسفانه سرمایه گذاری در این منطقه به آن شکل که بتواند منبع درآمد خوبی برای مردم این مناطق باشد شکل نگرفته است اورامان شهری در همسایگی آسمان جادبه های بسیاری را دارد که می تواند منابع درآمد بسیار خوبی برای ساکنان این مناطق باشد روستای هجیج در نوروز 97 رکورد شکنی کرد و جمعیت 6000 نفری را در این روستای کوچک در یکی از روزهای ایم عید شاهد بودیم با ما همراه باشید تا به بررسی صنعت توریسم بپردازیم.
خریدرب انار ارگانیک اورامان از فروشگاه محصولات ارگانیک اورامان.
نگاهی به صنعت توریسم درایران و راهکارهای توسعه آن
باتوجه به ضرورت توسعه صنعت جهانگردی در کشور ایران و همچنین لزوم انجام تحقیقاتدانش‌آموزی در راستای تحقق و تعالی اهداف آموزشی بخصوص در دروس انسانی، تعدادی ازدانش‌آموزان پایه سوم رشته انسانی دبیرستان شاهد نصرت تحقیق جالبی را در زمینهصنعت توریسم آغاز کردند که نتیجه تلاش آنان یک کار جمعی دانش‌آموزی تحت عنوان«نگاهی به صنعت توریسم در ایران و بررسی راهکارهای توسعه این صنعت» بود.
اینتحقیق ابتدا به عنوان یک تکلیف کلاسی درn درس جغرافیا مد نظر قرارگرفت و نهایتاً با توجه به توان و ظرفیت دانش‌آموزان در انجام و جمع‌آوری اطلاعاتبه یک تحقیق جالب دانش‌آموزی تبدیل شد. چکیده این تحقیق که مراحل پایانی خود را می‌گذرانددر ادامه این گزارش آمده است که توجه خوانندگان گرامی را به آن جلب می‌کنیم. قراراست این کار جمعی به عنوان یکی از تحقیقات برگزیده در سال آینده در جشنواره‌هایمختلف شرکت نماید.
اینکار نتیجه تلاش دانش‌آموزان مریم علیزاده، زهره ستاری مقدم و الهام کرامت پور می‌باشدکه به راهنمایی دبیر جغرافیای آموزشگاه خانم ژیلا مهبود تهیه شده است.
درسالهای پایانی قرن بیستم و آغاز قرن بیست و یکم، صنعت توریسم و گردشگری که بنیانوجودی آن ایجاد ارتباطات جدید است با فرح شگفت‌انگیزی در حال رشد و فزونی است.
تاریخچهجهانگردی نشان می‌دهد که در گذشته‌های دور، انسان برای آگاهی از دنیای اطراف خودقرار و سکون نداشت و در راه دستیابی به یافته‌های تازه، از جایی به جای دیگر می‌رفت.شاید از زمانی که بشر زندگی اجتماعی گسترده‌ای را آغاز کرد و با اسکان در مناطقمختلف با استفاده از مواهب طبیعت به کشاورزی پرداخت و جابجایی برای او با صرف وقتو اتلاف نیرو همراه شد، سفر دشوارتر گشت و مسافرت فقط به تعداد معدودی از افراد کههمان بازرگانان بودند و به منظور داد و ستد به سفر می‌رفتند و یا سفیرانی که باهدف برقراری ارتباطات سیاسی مسافرت می‌کردند، اختصاص یافت.
پساز انقلاب صنعتی و اختراع وسایل نقلیه سریع‌السیر، توسعه و بهبود وسایل ارتباطی بینکشورهای جهان و کوتاه شدن زمان مسافرت، تسهیلاتی از جهات مختلف برای مسافرت درنقاط مختلف جهان فراهم شد و با افزایش نسبی درآمدها که ناشی از رشد اقتصادی کشورهابود، دگرگونی شگرفی در زمینه سیاحت و جهانگردی پدید آمد. بطوری که امروزه، جهانگردیعلاوه بر جنبه‌های فرهنگی و اجتماعی به عنوان یکی از فعالیتهای سودآور اقتصادیمورد توجه بسیاری از کشورها قرار گرفته تا حدی که اقتصاد برخی از جوامع از جملهاسپانیا و کانادا بر این صنعت استوار است.
صنعتجهانگردی ابزار مهمی برای کسب ارز و شناساندن محصولات و مصنوعات داخلی به خارجیاناست که سبب گسترش و وسعت بازارهای صادراتی می‌گردد و عاملی است که موجب انتقال بخشیاز قدرت خرید مردم کشورهای مرفه، به دیگر نقاط جهان می‌شود.
جهانگردیبه دلیل قابلیت تحرک در تولید و توزیع خدمات گوناگون به سرعت گردش پول و ایجاداشتغال که به سودآوری در اقتصاد ملی کشورهای میزبان منجر می‌شود کمک می‌رساند.صنعت جهانگردی صنعت تولید و مصرف است و برای بسیاری از کالاها و خدمات تقاضا پدیدمی‌آورد و در واقع صنعت جهانگردی صادرات نامرئی محصولات و خدمات است.
ازآنجا که صنعت جهانگردی، صنعت کاربر است، با وجود پیشرفت تکنولوژی و بهره‌گیری ازماشین در فرآیند جهانگردی هنوز در این صنعت انسان حرف اول را می‌زند و دستهایپرتوان انسانهاست که چرخ جهانگردی را می‌چرخاند. طبق پیش‌بینی مؤسسه آینده‌نگری وبرآورد اقتصادسنجی «وارتون» در سراسر جهان از هر ۱۶ نفر، یک نفر در صنعتجهانگردی به نحوی اشتغال دارد و از نظر میزان اشتغال، بزرگترین صنعت جهان است وستون فقرات توسعه ملی شناخته می‌شود.[۱]
دراین راستا ضمن شناخت جهانگرد و جامعه‌شناسی جهانگردی بررسی اثرپذیری یا اثرگذاریفرهنگی سفر بر فرد، خانواده و جامعه از نکات مهم و ضروری است. بطوری که در دنیایامروز یکی از مهمترین ابزار موفقیت در زمینه جهانگردی تأثیر فرهنگی و همچنین بررسیوجود زمینه‌های مختلف در این صنعت از جمله حمل و نقل، هتل‌داری، صنعت خدمات غذاییو اهمیت آژانس‌های مسافرتی می‌باشد. عامل مهم دیگر بررسی جنبه‌های اقتصادی جهانگردیاست که می‌توان زیرمجموعه‌هایی چون اشتغال، درآمدزایی، درآمدهای حاصل از مالیات،حفظ جاذبه‌های جهانگردی و نهایتاً توسعه صنایع دستی و فعال شدن تولیدات قدیمی رابر آن متصور دانست.
امروزهاثرات اقتصادی جهانگردی در عرصه بین‌الملل امری غیر قابل اجتناب است. کشورهای بسیاریچه در جهان توسعه یافته و در کشورهای در حال توسعه به این مقوله به عنوان یکی ازعوامل مهم درآمدزا توجه داشته و بسیاری از برنامه‌های اقتصادی خود را از جملهاشتغال و تراز پرداختها و بازاریابی را بر این اساس پایه‌گذاری کرده‌اند.
دراین رابطه بررسی عوامل اقتصادی مؤثر در تقاضای توریسم از جمله توزیع درآمدها، سطحمتوسط آن و قیمت کالاها و خدمات در بازار جهانگردی امری مهم و قابل توجه می‌باشد.
چراکه در هر نوع از انواع توریسم از جمله توریسم استراحت و سلامتی ـ فرهنگی، مذهبی، سیاسیو روابط و همبستگی‌های اجتماعی تأثیر عوامل اقتصادی در گذر صنعت جهانگردی به سوی یکصنعت توسعه یافته امری اساسی و بنیادی تلقی می‌گردد.
اینامر همچنین می‌تواند در سایر ابعاد گردشگری از جمله گردشگری روستایی که در بخشهایکشاورزی، جنگل‌داری و منابع آب قابل سرمایه گذاری است نیز تأثیرگذار باشد.
درجهان معاصر، رویکرد دوباره به جهانگردی به عنوان صنعت و شاخصی در امر توسعه درغالب کشورها از جمله ایران امری طبیعی و عاملی مهم و تعیین کننده تلقی می‌شود. بهگونه‌ای که هم از نظر اقتصادی و هم از دیدگاه فرهنگی ـ طیف گسترده‌ای از صاحبنظرانرا به تأمل واداشته است.
چنینمی‌نماید که یکی از اهرم‌های مؤثر در این رویکرد چشم‌گیر، کاهش منابع انرژی ارزآوردر غالب کشورها و سوددهی بسیار بالا و آسان این صنعت است. چنان که در کشور ما نیزعامل نخست گوشزد می‌کند که نفت به عنوان اصلی‌ترین منبع درآمد ارزی کشور و درسالهای نزدیک رو به کاستی و اتمام است. و سایر منابع نیز (گاز، معادن کانی و …) ضمن اینکه به سالهای آینده تعلق دارد، محدود و تمام شدنی است.بنابراین برای دستیابی به هدفهای توسعه جامع بایستی در جستجوی منابع تازه اقتصادیبرآمد.
خوشبختانه،زمینه‌های توسعه صنعت جهانگردی، کاملاً با تحقق اهداف متنوع دولت جمهوری اسلامی ایرانهمخوانی دارد و در چنین چشم‌اندازی به خوبی می‌توان به آن جامه عمل پوشاند.
بنابراینتمام تعریف‌ها و تبیین‌های جامعه‌شناسانه در امر توسعه، در کنار ضرورت‌ها وتنگناهایی چون رشد شتابان جمعیت، کاهش درآمدهای ملی از استخراج منابع محدود و تمامشدنی و نیاز به ایجاد مشاغل مختلف همگی نشانه‌هایی از جدی گرفتن صنعت جهانگردی درایران است.
امادر این ارتباط مشکلاتی چون تعدد مراکز تصمیم‌گیری، تصورات و برداشت‌های نادرست ومنفی از ابعاد مختلف جهانگردی، ناآگاهی از اصول و روشهای برقراری ارتباط باجهانگردان، نبود قوانین و مقررات حمایتی، بی‌توجهی و بی‌برنامگی نسبت به جاذبه‌هایطبیعی و تاریخی کشور ایران و بالاخره مهمترین اصل یعنی تبلیغات نامناسب سبب شدهاست که برنامه‌ریزیهای مربوط به توسعه جهانگردی، غیرواقعی و ناکارآمد شود.
چنینبه نظر می‌رسد که تدوین یک برنامه جامع برای توسعه صنعت جهانگردی در کشور که مبینتعریف صحیحی از جهانگردی و محدود کننده سلیقه‌های شخصی در برخورد با جهانگردانباشد، راهکار مناسبی برای حل بسیاری از مشکلات خواهد بود.
ایجادیک سازمان تصمیم‌گیرنده قوی در حد یک وزارتخانه یا معاونت ریاست جمهوری، برایاتخاذ تصمیم‌های منطقی در امور جهانگردی نیز می‌تواند به رفع بسیاری از موانع در اینراه بیانجامد. به هر حال یکی از مهمترین راهکارها در رفع مشکلات مختلف جامعه بالابردن روحیه فرهنگی مردم و آموزش آنان در زمینه‌های متعدد است. در این راستا نیزتشویق و ترغیب مردم در زمینه برخورد خوشایند و اشاعه روحیه ایثار و احترام به قوانینحاکم بر جامعه از قبیل احترام به قوانین راهنمایی و رانندگی و نیز اجتناب ازبرخوردهای نامناسب و نابخردانه با همگان و بخصوص جهانگردان می‌تواند بیشترین تأثیراترا در توسعه این صنعت بر جای گذارد.
راهکارهایدیگری که در این زمینه قابل توجه است به شرح زیر می‌باشد:
▪ بازگشایی و تقویت رشته‌های دانشگاهی صنعت توریسم
▪ تربیت کادر ورزیده گردشگری اعم از مدیران آژانس‌ها، هتل‌ها،کارکنان و راهنمایان و …
▪ ایجاد تسهیلات لازم برای بخش خصوصی از قبیل پرداخت وام‌هایدرازمدت با بهره کم، تسهیل صدور مجوزهای ساختمانی از جمله هتل، متل، تفرج‌گاه،رستوران و …
▪ گسترش مناطق آزاد تجاری به منظور ورود جهانگردان و تشویقصادرات ارزآور و اشتغال‌زا
▪ هماهنگی و توسعه برنامه‌های تبلیغات جهانگردی به منظور خنثیسازی تبلیغات نادرست بیگانگان و آشنا نمودن دیگران با غنای فرهنگ اسلامی و ایرانیو تشویق جهانگردان برای بازدید از جاذبه‌های توریستی کشور
▪ زیباسازی، سالم سازی و بازسازی مراکز توریستی و استقرار اکیپ‌هایامداد و نجات، تجهیز بیمارستانها و درمانگاه‌های مجهز سیار در مراکز توریستی وبهبود قوانین بیمه
▪ احداث مراکزی نظیر «دیسنی لند» که می‌تواند تعداد کثیری ازجهانگردان خارجی را به طرف کشور بکشاند.
درچنین مجموعه‌های توریستی می‌توان با توجه به فرهنگ غنی معماری دیرینه ایرانی، شهرک‌هاییرا برپا نموده که در برگیرنده هتل‌ها، اردوگاه‌های توریستی، آپارتمانهای استراحتی،رستورانهای مختلف، استخرهای شنای سرباز و سرپوشیده جداگانه برای مردان و زنان، زمین‌هایتنیس، گلف، باشگاه‌های بدنسازی، دوچرخه سواری، سوارکاری، تیراندازی و مراکز تفریحیکودکان باشد.
باشدکه با یاد روح پویا و پرتحرک نبی‌اکرم (ص) که چین را به عنوان سمبل نواحی دوردستبرای رسیدن به معرفت و کمال انسانی در طلب ارتباط با انسانهای سایر نقاط توصیهفرمود و با مرور کارنامه درخشان عمر آن نبی گرامی اسلام جنبشی در ما ایجاد شود ودر پی دیدن نادیده‌ها و شناختن ناشناخته‌ها باشیم و حداقل چهار گوشه کشورمان رابشناسیم و با گشت و گذار و سیر و سیاحت و رعایت اصول حاکم بر سفر، مردم خود را درقدم اول و مردم جوامع دیگر را در گام بعدی بشناسیم تا بتوانیم به آسانی ارتباطبرقرار کنیم و دنیایی پرتفاهم بنا نهیم.
منبع : سازمان آموزش و پرورش استان خراسان
