بادرنجبویه که به آن بادرنگ و یا ترنجان نیز گفته می شود گیاهی است علفی از تیره نعناعیان که دارای ساقه راست با مقطع چهارگوش و برگ های بیضی شکل و گل هایی با کاسبرگ های رنگی که در ابتدا زرد کم رنگ بوده و سپس به رنگ سفید و یا بنفش تغییر رنگ می دهند . عطر این گیاه مانند لیمو و حتی تند تر می باشد و نوع وحشی آن در اطراف تهران و آذربایجان یافت می شود لیکن به دلیل مصرف زیاد این گیاه و فرآورده های آن ، به صورت باغی نیز کشت و برداشت می شود . این گیاه بین ۴ تا ۸ سال محصول داده و در سال دوم به بعد از هر ۱۰۰ مترمربع بین ۳۰ تا ۴۰ کیلوگرم محصول به دست می آید . بادرنجبویه از نظر متخصصان طب سنتی دارای مزاج گرم و خشک بوده و از برگ و گلبرگ های آن برای تهیه فرآورده های گیاهی از جمله عرق استفاده می شود. برگ های بادرنجبویه در حدود ۲۰ درصد دارای اسانس روغنی (شامل سیترال، سیترونل و ژرانیول) و همچنین حاوی اسیدگالیک، کامفر، اسید هیدورکسی ترپنیک به عنوان ماده موثر می باشد .
عرق بادرنجبویه به دلیل اینکه دارای کامفر می باشد محرک قلب بوده و باعث ضدعفونی شدن آن می گردد . همچنین عرق بادرنجبویه جز آن دسته عرقیاتی است که مصرف آن باعث تقویت اعصاب بوده و در نتیجه آرامبخش می باشد . از خواص دیگر عرق بادرنجبویه می توان به ضد محرک معده ، ضد استفراغ ، بادشکن قوی ، صفرا بر ، ضد آلرژی ، ضدقولنج ، ضد درد شکم ، رفع تپش قلب ، تقویت حافظه ، ضدآلزایمر ، تنظیم فشار خون و ضد بلغم اشاره نمود .
متخصصان طب سنتی نحوه مصرف عرق بادرنجبویه را به صورت زیر توصیه نموده اند :
۱- روزی یک مرتبه یک استکان عرق بادرنجبویه را به همراه یک استکان آب سرد مخلوط کرده و میل نمائید . همچنین این عرق خوش عطر و طعم را می توان برای شربت نیز استفاده کرد .
۲- آگر عرق بادرنجبویه به منظور تقویت معده و دستگاه گوارش مصرف می شود روزانه ۲ مرتبه در دو نوبت صبح و عصر با آب سرد مخلوط شده و مصرف شود .
۳- افرادی که برای تقویت قلب و سیستم عصبی از عرق بادرنجبویه استفاده می نمایند کافی است روزی ۳ استکان عرق بادرنجبویه را قبل از غذا میل نمایند .
مصرف عرق بادرنجبویه برای افراد ذیل به طور کامل ممنوع می باشد :
۱- افرادی که دارای آب سیاه چشم ( گلوکم ) هستند .
۲- افرادی که از اختلالات تیروئیدی رنج می برند .
۳- آقایانی که دارای ورم پروستات هستند .
۴- کودکان زیر پنج سال
