برخی از دانه‌های برنج بعد از برداشت ممکن است بر اثر حمل و نقل نامناسب یا نگهداری نادرست دچار آفت شده و کیفیت خود را از دست بدهند. این دانه‌های ضعیف در طی فرآیند برنجکوبی دچار شکستگی شده و به اندازه‌های متفاوتی درمی‌آیند. در کارخانه برنجکوبی برنج را سورتینگ یا غربالگری کرده و این دانه‌های ضعیف و خرد شده را از دانه‌های سالم جدا می‌کنند. سپس این دانه‌ها متناسب با اندازه‌شان در کیسه‌های جداگانه‌ای جمع‌آوری شده و با نام‌های نیم دانه و لاشه به بازار عرضه می‌شوند.
به دانه‌های که اندازه‌شان به یک سوم دانه‌ی کامل برسد، برنج نیم دانه می‌گویند، درحالی که اندازه‌ی دانه‌ها در برنج لاشه نصف اندازه دانه‌ی برنج کامل بوده و از نیم دانه بزرگتر است.
برنج‌های شکسته به دلیل خرد شدن عطر و طعم بیشتری را در هنگام پخت ایجاد می‌کنند و از نظر طعم و مزه نیز تفاوتی با نمونه‌ی دانه‌ی کامل خود ندارند.
برنج لاشه مانند برنج دانه کامل، در هنگام پخت قد کشیده و اصطلاحا ری می‌کند و می‌توان آن را هم به صورت آبکش و هم به صورت کته طبخ و مصرف نمود. درحالی که برنج نیم دانه به دلیل قد بسیار کوتاهش فقط به صورت کته قابل پختن است.
برنج نیم دانه در مقایسه با برنج لاشه قیمت پایین‌تری داشته و از آنجا که دانه‌های ریزتری دارد هضم آن راحت بوده و برای کسانی که با مشکلات گوارشی دست و پنجه نرم می‌کنند بسیار مناسب‌تر است.
