چشم وهم چشمی یا تقلید کورکورانه

??چشم وهم چشمی یا تقلید کورکورانه

?چشم و هم چشمی پدیده ای است که درمیان مردم جامعه وجود دارد. این حس بقدری در میان افراد زیاد هست که در همه چیز از دیگران تقلید می‌کنند از خوراک و لباس گرفته تا آرایش و اسباب و اثاثیه منزل ، خودرو و حتی مسافرت، ازدواج و... این در حالی است که چشم و هم چشمی زندگی مشترک را به تنش ،سردی و ناسازگاری می کشاند و مشکلات زیادی را برای فرد و زندگی اجتماعی ایجاد می‌کند.

?پیامدهاے هم چشمی

?الف) کودکان وفرزندان قربانیان اصلی این ناهنجاری هستند. در خانواده های که گرفتار چشم وهم چشمی است.کودکان هدف اصلی زندگی را مشکلات مادی میدانند و برای کسب آن متوسل به روش های غیراخلاقی و بزهکاری میشوند. زیرا کودکان رفتار پدر ومادر را ملاک قرار داده و با چشم وهم چشمی پدرومادر ،کودک از روی رفتار آنها به این نتیجه می رسد که ظاهر وثروت ملاک اصلی افراد است.

?ب) حسرت: فردی که همواره چشم به زرق وبرق زندگی دیگران می دوزد ازحالت إستغنا و بی نیازی دور می شود و همیشه حالت نیاز وکمبود را درخود زنده نگه می دارد واین احساس کمبود ، فرد را به زندگی موجود خویش بی علاقه کرده وبدون توجه به ویژگی های مثبت همسر و زندگی خود همواره حسرت زندگی دیگران رو خورده ،و این حسرت هم خود فرد وهم زندگی مشترک را دچار تزلزل می سازد.
پیامبر گرامی اسلام"صلی الله علیه وآله وسلم" دراین زمینه میفرمایند: هرکس به آنچه که در دست مردم است چشم بدوزد اندوهش فراوان شود وسوز دلش درمان نپذیرد.

?ج)سلب آسایش: کسی که امور مادی زندگی دیگران را الگوی خود قرار می دهد پس از احساس نیاز و کمبود ، درصدد جبران آن برمی‌آید در این مسیر خود را به زحمت و سختی می اندازد و باعث می‌شود همسرش به تلاش فوق طاقت دست زند و از راه حلال یا حرام، مقصود همسر خود را تامین کند. این امر علاوه بر سلب آرامش همسران، آن‌ها را وادار می‌سازد به هر صورت ممکن ،خواسته خود را تحقق بخشند و به فساد انگیز بودن آن نیز اندیشند.

? عوامل چشم و هم‌چشمی

?غرایز طبیعی: در انسان غریزه الگوپذیری صحیح وجود دارد که باعث رشد و تکامل بشر است ولی عده‌ای از آن به درستی بهره نمی‌گیرند و آن را در جایی نادرست استفاده می کنند، برای نمونه قرآن تقلید از باورهای نادرست و آئین‌ها و اعمال خرافی را به عنوان تقلید غیرمجاز و ناروا مورد سرزنش قرار می‌دهد.

?تکبر: تکبر عامل دیگری است که قرآن برای چشم و هم‌چشمی برمی‌شمارد. این خصوصیت ضد اخلاقی که از آن به رذیلت اخلاقی یاد می‌شود و شخص خود را برتر از دیگران یافته و می‌کوشد تا به هر شکل برتری خویش را نشان داده و در اموری که احساس می‌کند از برتری برخوردار نیست؛ تظاهر به دارایی آن می نماید.

?رقابت ناسالم: از دیگر عوامل، تسلط روحیه رقابت ناسالم در جامعه است ؛افرادی که از حیث امکانات مادی و معنوی دچار کمبود هستند بدون در نظر گرفتن اوضاع اقتصادی و خانوادگی خود به دنبال نیازهای غیر واقعی می‌روند و با اعتقاد بر اینکه اگر فلان مقام و موقعیت را داشته باشم در جامعه مقبولیت بیشتری خواهم داشت، مرتب اتومبیل یا وسایل منزل خود را ارتقا می‌دهند و در این میان رسانه های جمعی به این پدیده بیشتر دامن می‌زنند.

? درمان چشم و هم چشمی:
یکی از راه‌های موثر این است که ارتباط خود را با دنیا طلبان و شیفتگان دنیا به حداقل برسانیم. و از این راه زمینه چشم و هم‌چشمی را از بین ببریم.
لازمه نگاه نکردن به زرق و برق زندگی دیگران کم کردن ارتباط است چرا که نمی‌توان وارد دریا شد و خیس نشد.
در اسلام برای در امان ماندن از آفت چشم و هم‌چشمی تاکید بر توجه به زیردستان شده است. این رفتار علاوه بر پیشگیری از این پدیده، رضایت از زندگی را در میان افراد تقویت می‌کند. در همین خصوص امام صادق(ع) می‌فرمایند: همواره به کسی نظر کن که بهره اش از نعمت های خداوند کمتر از توست تا شکر نعمت های موجود را به جا آوری و برای افزایش نعمت خداوند شایسته باشی و قرارگاه بخشش الهی شوی.

?سعدی می گوید؛ از اینکه کفشی نداشتم به پا کنم ناراحت بودم در بازار کوفه کسی را دیدم که پا نداشت سپاس نعمت به جا آوردم و بر بی کفشی خود صبر کردم. ممکن است برخی بگویند چنین دیدی انسان را از پیشرفت باز می‌دارد زیرا به بالاتر از خود نگاه نمی کند تا بخواهد رشد کند.
در پاسخ باید گفت؛ پیشرفت به ویژه برای آسایش جامعه اسلامی، وظیفه هر مسلمان است؛ اما ضرورت ندارد چشم هم چشمی داشته تا پیشرفت کنیم.
چشم و هم چشمی در امور معنوی و علمی رقابت پسندیده‌ای است و باعث رشد و تکامل فرد شده البته در انسان ،غریزه الگوپذیری وجود دارد؛ لذا الگو برداری صحیح باعث رشد و تعالی فرد و جامعه می‌شود.

✍غلامرضا رضایی تربقان

منبع خبر: آوای کاشمر/ شماره ۴۲۳ /صفحه ۳۲