**ضرر ناپایدار (Impermanent Loss - IL)** یکی از چالشهای اصلی در تأمین نقدینگی (Liquidity Providing) در صرافیهای غیرمتمرکز (DEX) مانند Uniswap، Balancer و Curve است. این پدیده زمانی رخ میدهد که ، قیمت داراییهای موجود در استخر نقدینگی تغییر کند و باعث شود ارزش داراییهای شما در استخر کمتر از زمانی باشد که آنها را نگه میداشتید.
---
چگونه ضرر ناپایدار اتفاق میافتد؟
✅ زمانی که تأمینکنندگان نقدینگی (LPs) داراییهایشان را در یک استخر قرار میدهند، آن داراییها با توجه به معاملات درون استخر تغییر میکنند.
✅ اگر قیمت یکی از توکنها در بازار تغییر کند، توازن استخر تغییر میکند، و تأمینکنندگان نقدینگی داراییهای متفاوتی نسبت به آنچه سپردهگذاری کردهاند، برداشت میکنند.
✅ این تفاوت باعث میشود که اگر کاربر داراییهایش را بهجای قرار دادن در استخر، در کیف پول خود نگه میداشت، سود بیشتری کسب میکرد. این همان ضرر ناپایدار است.
---
مثال ساده از ضرر ناپایدار
🔹 فرض کنید در Uniswap یک استخر نقدینگی ETH/USDT دارید (50/50).
🔹 شما **1 ETH** و **1000 USDT** را واریز میکنید. در آن لحظه، قیمت 1 ETH = 1000 USDT است.
🔹 حالا قیمت ETH افزایش مییابد و به 2000 USDT میرسد.
🔹 به دلیل مکانیزم خودکار بازارساز (AMM)، اکنون ترکیب داراییهای شما تغییر کرده و مقدار ETH شما در استخر کمتر شده است.
🔹 اگر شما داراییها را از استخر خارج کنید، مجموع ارزش داراییهای شما کمتر از زمانی خواهد بود که فقط 1 ETH و 1000 USDT را در کیف پول نگه میداشتید.
🔹 این اختلاف ارزش، همان ضرر ناپایدار (Impermanent Loss) است.
📌 چرا "ناپایدار" نام دارد؟
زیرا اگر قیمت داراییها دوباره به مقدار اولیه بازگردد، این ضرر از بین میرود. اما اگر نقدینگی را قبل از این بازگشت برداشت کنید، این ضرر دائمی خواهد شد.
---
چگونه میتوان ضرر ناپایدار را کاهش داد؟
✅ انتخاب استخرهای استیبلکوینها: استخرهای DAI/USDC/USDT در Curve تقریباً ضرر ناپایدار ندارند.
✅ استخرهای دارای داراییهای همبسته (Correlated Assets): جفتهایی مانند **wBTC/renBTC** کمتر تحت تأثیر ضرر ناپایدار قرار میگیرند.
✅ **کارمزدهای استخر:** برخی استخرها کارمزد بالاتری دارند که میتواند ضرر ناپایدار را جبران کند.
✅ **پروتکلهای محافظتی:** برخی پروتکلها مانند **Bancor و Balancer** از روشهایی برای کاهش اثر ضرر ناپایدار استفاده میکنند.
---
### **جمعبندی**
📌 **ضرر ناپایدار زمانی رخ میدهد که قیمت داراییهای موجود در یک استخر تغییر کند و باعث شود ارزش خروجی شما کمتر از نگهداشتن مستقیم دارایی باشد.**
📌 **این ضرر فقط در صورتی دائمی میشود که نقدینگی را زودتر از موعد برداشت کنید.**
📌 **برای کاهش آن، میتوان از استخرهای استیبلکوین، داراییهای همبسته یا پلتفرمهای جدید DeFi که محافظت ارائه میدهند، استفاده کرد.**
