اژدهای محافظ: تعهدات چین در حوزه دفاعی و امنیتی در قرارداد ۲۵ ساله با جمهوری اسلامی ایران
قرارداد ۲۵ ساله بین چین و ایران که در سال ۲۰۲۱ به امضا رسید، یکی از مهم‌ترین توافق‌های استراتژیک بین دو کشور محسوب می‌شود. این قرارداد نه تنها همکاری‌های اقتصادی و انرژی را در بر می‌گیرد، بلکه حوزه‌های دفاعی و امنیتی را نیز شامل می‌شود. این مقاله به بررسی تعهدات چین در حوزه دفاعی و امنیتی در چارچوب این قرارداد می‌پردازد.
#### **زمینه تاریخی همکاری‌های دفاعی چین و ایران**
همکاری‌های دفاعی بین چین و ایران به دهه‌ها قبل بازمی‌گردد. چین در طول جنگ ایران و عراق (۱۹۸۰-۱۹۸۸) به عنوان یکی از تأمین‌کنندگان اصلی سلاح برای ایران عمل کرد. پس از جنگ نیز این همکاری‌ها ادامه یافت و چین به یکی از شرکای مهم ایران در حوزه‌های نظامی و امنیتی تبدیل شد.
تعهدات چین در قرارداد ۲۵ ساله
۱. همکاری‌های نظامی و انتقال فناوری
یکی از مهم‌ترین تعهدات چین در این قرارداد، همکاری در زمینه انتقال فناوری‌های دفاعی و نظامی به ایران است. این شامل تولید مشترک سلاح‌های پیشرفته، آموزش نیروهای نظامی ایران و مشارکت در پروژه‌های تحقیقاتی دفاعی می‌شود.
۲. تأمین تجهیزات دفاعی
چین متعهد شده است که تجهیزات دفاعی پیشرفته از جمله سیستم‌های موشکی، رادارها و پهپادها را در اختیار ایران قرار دهد. این تجهیزات می‌توانند توان دفاعی ایران را در برابر تهدیدات خارجی افزایش دهند.
۳. همکاری‌های امنیتی و اطلاعاتی
در حوزه امنیتی، چین و ایران توافق کرده‌اند که در زمینه مبارزه با تروریسم، قاچاق مواد مخدر و جرائم سازمان‌یافته با یکدیگر همکاری کنند. همچنین، تبادل اطلاعات امنیتی و همکاری در زمینه سایبری از دیگر تعهدات چین در این قرارداد است.
۴. حضور استراتژیک در منطقه
چین با حضور در خلیج فارس و همکاری با ایران، به دنبال تقویت موقعیت استراتژیک خود در منطقه است. این حضور می‌تواند شامل ایجاد پایگاه‌های لجستیکی یا مشارکت در عملیات‌های امنیتی مشترک باشد.
چالش‌ها و انتقادات
این همکاری‌ها با انتقاداتی از سوی کشورهای غربی و همپیمانان منطقه‌ای ایران مواجه شده است. برخی تحلیل‌گران معتقدند که این قرارداد می‌تواند توازن قدرت در منطقه خلیج فارس را بر هم زده و منجر به تشدید تنش‌ها شود.
قرارداد ۲۵ ساله بین چین و ایران نشان‌دهنده تحولی مهم در روابط دفاعی و امنیتی دو کشور است. تعهدات چین در این قرارداد نه تنها توان دفاعی ایران را تقویت می‌کند، بلکه موقعیت استراتژیک چین در منطقه خلیج فارس را نیز ارتقا می‌بخشد. با این حال، پیامدهای این همکاری‌ها برای ثبات منطقه‌ای و روابط بین‌المللی نیازمند بررسی دقیق‌تر است.
---
منابع
۱. **Garver, John W.** (2006). *China and Iran: Ancient Partners in a Post-Imperial World*. University of Washington Press.
این کتاب به بررسی روابط تاریخی چین و ایران و همکاری‌های دفاعی بین دو کشور می‌پردازد.
۲. **Ehteshami, Anoushiravan** (2017). *China’s Relations with the Gulf Monarchies*. Routledge.
این کتاب به تحلیل روابط چین با کشورهای خلیج فارس و نقش ایران در این روابط می‌پردازد.
۳. **Zhao, Suisheng** (2020). *China in the Middle East: The Wary Dragon*. Journal of Contemporary China.
این مقاله به بررسی نقش چین در خاورمیانه و همکاری‌های امنیتی آن با کشورهایی مانند ایران می‌پردازد.
۴. **Reuters** (2021). *China and Iran sign 25-year cooperation agreement*.
این گزارش خبری به بررسی مفاد قرارداد ۲۵ ساله بین چین و ایران می‌پردازد.
---
