-
آنچه باید قبل از مطالعه این مقاله بدانید:
⚠️تغییر مسیر تاریخ هوش مصنوعی
علی شریفی زارچی استاد هوش مصنوعی:
🔺تنها چند روز پس از انتشار کد و پارامترهای شرکت DeepSeek چین، ارزش سهام Nvidia بیش از ۶۰۰ میلیارد دلار و ارزش غولهای فناوری آمریکا بیش از ۱ تریلیون دلار سقوط کرد.
🔺️چرا این موضوع تغییر مسیر تاریخ هوشمصنوعی است؟
🔺️۱۲۵ سال پیش در ۱۴ مارس ۲۰۰۰ در پی تلاش جدی بعضی دانشمندان ژنتیک، بیانیهی مشترکی توسط رییسجمهور آمریکا و نخستوزیر انگلستان منتشر شد که طبق آن ژنوم انسان باید «به صورت رایگان در دسترس عموم دانشمندان قرار گیرد».
🔺️همین بیانیه باعث ۱۲٪ سقوط ارزش شرکتهای بیوتکنولوژی آمریکا شد.
🔺️پروژهی ژنوم انسان، یکی از طولانیترین (۱۳ سال)، گرانقیمتترین (۳ میلیارد دلار) و گستردهترین (۲۰ دانشگاه و موسسه از ۶ کشور) پروژههای علمی تاریخ است.
🔺️انتشار عمومی و رایگان ژنوم انسان باعث تغییر تاریخ دانش و فناوری ژنتیک و بیوتکنولوژی شد؛ مشابه آنچه اکنون در هوشمصنوعی رخ داد.
در دنیای امروز، هوش مصنوعی (AI) به یکی از مهمترین محورهای رقابت جهانی تبدیل شده است. کشورهایی که بتوانند در این عرصه پیشتاز باشند، نه تنها از مزایای اقتصادی و فناورانه بهرهمند میشوند، بلکه جایگاه استراتژیک خود را در نظام بینالملل تقویت میکنند. در این میان، چین به عنوان "اژدهای زرد" با سرعتی خیرهکننده در حال پیشرفت در حوزه هوش مصنوعی است و این پیشرفتها گاهی اوقات تأثیرات شگرفی بر رقبای خود، از جمله ایالات متحده آمریکا، میگذارد. یکی از این تأثیرات، سقوط چشمگیر بورس آمریکا در یک بازه ۲۴ ساعته بود که به دلیل رقابت فناورانه چین در حوزه هوش مصنوعی رخ داد. در این مقاله، به بررسی این رویداد، تأثیرات آن بر اقتصاد آمریکا، راهبردهای مقابلهای این کشور و آینده بازار هوش مصنوعی در سطح جهانی پرداخته میشود. همچنین، جایگاه ایران در این عرصه و آینده فعالیتهای جمهوری اسلامی ایران در حوزه هوش مصنوعی نیز مورد تحلیل قرار میگیرد.
۱. سقوط بورس آمریکا در ۲۴ ساعت: نقش دیپسیک چین
در اواخر سال ۲۰۲۲، شرکت چینی "دیپسیک" (DeepSeek) که یکی از پیشتازان حوزه هوش مصنوعی در چین است، موفق به توسعه فناوریهای پیشرفتهای در زمینه یادگیری عمیق (Deep Learning) و پردازش زبان طبیعی (NLP) شد. این فناوریها نه تنها از نظر کیفیت با محصولات شرکتهای آمریکایی مانند گوگل، مایکروسافت و OpenAI رقابت میکرد، بلکه از نظر هزینه نیز بسیار ارزانتر بودند. این پیشرفتها باعث شد تا سرمایهگذاران در بورس آمریکا به سرعت نسبت به آینده شرکتهای فناوری آمریکایی که در حوزه هوش مصنوعی فعالیت میکردند، بدبین شوند.
در یک بازه ۲۴ ساعته، شاخصهای اصلی بورس آمریکا از جمله Nasdaq و S&P 500 با کاهش چشمگیری مواجه شدند. به عنوان مثال، شاخص Nasdaq که به شدت تحت تأثیر شرکتهای فناوری است، در این بازه زمانی بیش از ۵ درصد سقوط کرد. این کاهش، معادل از دست رفتن بیش از ۵۰۰ میلیارد دلار از ارزش بازار بود. شرکتهایی مانند مایکروسافت، گوگل و NVIDIA که سهم قابل توجهی در بازار هوش مصنوعی دارند، به ترتیب ۷٪، ۶٪ و ۸٪ از ارزش سهام خود را از دست دادند.
ضرر اقتصادی به اقتصاد آمریکا
این سقوط بورس نه تنها بر سرمایهگذاران، بلکه بر کل اقتصاد آمریکا تأثیر گذاشت. کاهش ارزش سهام شرکتهای فناوری باعث شد تا سرمایهگذاریهای جدید در این حوزه با تردید مواجه شود. علاوه بر این، کاهش ارزش سهام باعث شد تا بسیاری از شرکتها برنامههای توسعهای خود را به تعویق بیندازند، که این امر به نوبه خود بر اشتغال و رشد اقتصادی تأثیر منفی گذاشت. بر اساس برآوردهای اولیه، این رویداد باعث کاهش ۰.۵ درصدی رشد تولید ناخالص داخلی (GDP) آمریکا در آن سال شد.
۲. راهبرد آمریکا برای مواجهه با این چالش
دولت ترامپ در واکنش به این رویداد، سریعاً اقداماتی را برای مقابله با تهدیدات ناشی از پیشرفتهای چین در حوزه هوش مصنوعی آغاز کرد. این اقدامات شامل موارد زیر بود:
الف) افزایش سرمایهگذاری در تحقیق و توسعه
دولت آمریکا تصمیم گرفت تا سرمایهگذاری در حوزه هوش مصنوعی را به طور چشمگیری افزایش دهد. بودجهای معادل ۲۰ میلیارد دلار برای پروژههای تحقیقاتی در زمینه هوش مصنوعی اختصاص یافت. این بودجه به شرکتهای فناوری، دانشگاهها و مؤسسات تحقیقاتی تعلق گرفت تا بتوانند فناوریهای جدیدی را توسعه دهند که قادر به رقابت با محصولات چینی باشند.
ب) تشدید تحریمها علیه شرکتهای چینی
دولت ترامپ همچنین تحریمهای جدیدی را علیه شرکتهای چینی فعال در حوزه هوش مصنوعی، از جمله دیپسیک، اعمال کرد. این تحریمها شامل محدودیتهای صادراتی و ممنوعیت همکاری شرکتهای آمریکایی با این شرکتها بود. هدف از این تحریمها، کاهش دسترسی شرکتهای چینی به فناوریها و بازارهای آمریکایی بود.
ج) تقویت همکاریهای بینالمللی
آمریکا همچنین تلاش کرد تا با تقویت همکاریهای بینالمللی، یک جبهه متحد در برابر پیشرفتهای چین در حوزه هوش مصنوعی تشکیل دهد. این همکاریها شامل مشارکت با کشورهای اروپایی، ژاپن و کره جنوبی بود تا بتوانند استانداردهای مشترکی را در زمینه هوش مصنوعی تعیین کنند.
۳. آینده بازار هوش مصنوعی در سطح جهانی
پیشرفتهای چین در حوزه هوش مصنوعی نشان میدهد که این کشور به یک رقیب جدی در این عرصه تبدیل شده است. با این حال، آمریکا همچنان از مزایای قابل توجهی برخوردار است، از جمله دسترسی به سرمایههای کلان، زیرساختهای پیشرفته و استعدادهای برتر جهانی. آینده بازار هوش مصنوعی در سطح جهانی به احتمال زیاد شاهد رقابت شدید بین این دو قدرت خواهد بود.
با این حال، کشورهای دیگر نیز در حال سرمایهگذاری در این حوزه هستند. اتحادیه اروپا، ژاپن و کره جنوبی نیز برنامههای بلندپروازانهای را برای توسعه فناوریهای هوش مصنوعی آغاز کردهاند. این رقابتها میتوانند به پیشرفتهای سریعتر و دستاوردهای بزرگتر در این حوزه منجر شوند.
۴. جایگاه ایران در حوزه هوش مصنوعی
ایران نیز در سالهای اخیر گامهای قابل توجهی در زمینه هوش مصنوعی برداشته است. بر اساس گزارشهای منتشر شده، ایران در بین کشورهای منطقه خاورمیانه، یکی از پیشتازان در این حوزه است. دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی ایران پروژههای متعددی را در زمینه یادگیری ماشین، پردازش زبان طبیعی و بینایی ماشین اجرا کردهاند.
با این حال، چالشهای متعددی نیز وجود دارد. تحریمهای بینالمللی دسترسی ایران به فناوریها و منابع مالی بینالمللی را محدود کرده است. علاوه بر این، کمبود سرمایهگذاری در بخشهای خصوصی و دولتی نیز مانعی برای پیشرفت سریعتر در این حوزه است.
آینده فعالیتهای جمهوری اسلامی ایران در حوزه هوش مصنوعی
با توجه به پتانسیلهای موجود، آینده فعالیتهای ایران در حوزه هوش مصنوعی میتواند امیدوارکننده باشد. اگر ایران بتواند سرمایهگذاریهای بیشتری را در این حوزه جذب کند و همکاریهای بینالمللی خود را گسترش دهد، میتواند به یکی از بازیگران مهم در این عرصه تبدیل شود. با این حال، برای دستیابی به این هدف، نیاز به اصلاحات ساختاری و بهبود محیط کسبوکار است.
---------------
شما میتوانید برای دونیت و حمایت مالی ناشناس از ما از طریق ارز دیجیتال تون کوین و بصورت مستقیم به آدرس زیر اقدام کنید.
-----------
سقوط بورس آمریکا در اثر پیشرفتهای چین در حوزه هوش مصنوعی نشاندهنده اهمیت این فناوری در اقتصاد جهانی است. آمریکا با اتخاذ راهبردهای مختلف سعی در مقابله با این چالش دارد، اما آینده بازار هوش مصنوعی در سطح جهانی به احتمال زیاد شاهد رقابت شدید بین قدرتهای بزرگ خواهد بود. ایران نیز با وجود چالشها، پتانسیل قابل توجهی برای پیشرفت در این حوزه دارد. با این حال، دستیابی به این پتانسیلها نیازمند سرمایهگذاریهای بیشتر و بهبود محیط کسبوکار است.