وکیل شدن یکی از پراسترسترین و پرزحمتترین کارها درروی زمین است. باید جان کند تا قبول شد. درِ خانه را باید به روی خیلیها بست تا قبول شد. تازه بعد از قبولی اینقدر فشار روی آدم هست که تا مدتها خواب میبیند به آزمون نرسیده و خواب مانده است. پسازاین کار پرزحمت، وارد مرحله سختتر میشویم. مرحله وکیل واقعی شدن؛ یعنی زمانی که بهعنوان وکیل شناخته شویم. پرونده پیدا کنیم. این مرحله شامل مرحله مشاهده دقیقِ فاصله بین علمِ حقوق و واقعیت برهنه حقوق است. دیدن جایگاه بلامنازع و مؤثر مدیر دفتر شعبه بیش ازآنچه آیین دادرسیها مشخص کرده است. اینجاست که یا به خودتان دلداری میدهید که درست میشود یا از این مسیر هفتهشتساله کاملاً پشیمان میشوید.
این قصه پرتکرار فارغالتحصیل حقوق قبولشده در آزمون وکالت است. این قصه را همه کموبیش داشتهاند و هرسال این واقعیت بیشتر خودنمایی میکند. یکراه این است که حدود ده سال بدون انتظار درآمدِ مکفی به تجربهاندوزی و شناخته شدن بسنده کنیم. آنهم اگر بعد از ده سال هوش مصنوعی و رباطها جای وکلا را نگیرند. این هم دردسری شده است. (کلاً عوامل استرسزا و ابهامآفرین کم نیستند)
اما راهحل پیشنهاد و عملی من فقط این است: «وکیل حرفهای و متخصص شدن»
خیالتان راحت در ادامه این موضوع ساده اما ضروری را کامل و سریع توضیح میدهم:
باید حرفهای شد. متخصص شد. در یک گرایش از حقوق متبحر شد. باید ما را بهعنوان متخصص حقوقی یکرشته، حوزه، گرایش و زمینه بشناسند. باید در معرفی ما بگویند: ایشان وکیل پایهیک و متخصص جرائم سایبری است؛ یا ایشان متخصص حقوق پزشکی است. این تخصص به وکیل تشخص میدهد. برایش جایگاه درست میکند. بازار درست میکند. سریعتر به شهرت میرساندش. وکیل باید بهغیراز وکیل یک برچسب دیگر هم داشته باشد. دوروبر خودتان را نگاه کنید. از اساتید دانشگاه یا وکلای پیرامونتان. هرکدام که درآمد خوبی دارند تخصصی کار میکنند. حق المشاوره وکیل متخصص با وکیل عمومی فرق دارد. مردم برای کار تخصصیشان پیش وکیل متخصص میروند. پس به دنبال تخصص بروید.
فرمول تخصصی شدن این است: تمام درسهای الزامی کارشناسی حقوق در حوزه کار وکیل عمومی است. هر آنچه در کارشناسی از زمره دروس اختیاری بوده یا در کارشناسی ارشد گرایش شده است وارد حوزه وکالت تخصصی است. مثل وکیل متخصص در حوزهی: ثبت، شهرداری، ورزشی، فناوری اطلاعات و مانند اینها.
ابتدا بیایید تکلیفمان را باهم روشن کنیم. اینجا باید تصمیم بگیرید میخواهید در یک حوزه خاص تخصصی کارکنید یا نه. اگر میخواهید عمومی کار باشید عیبی ندارد. میتوانید تمام پروندههای ارجاعی را قبول کنید که این هم بد نیست؛ ولی امروزه این نوع کار درآمدش کم است و به قول کسبه «خواب زیاد دارد».
هیچ منبع و موضوع غیر مرتبط تخصص خودتان را مطالعه نکنید یعنی وقتی حوزه حقوق شهرداری وارد میشوید دیگر با حقوق جرائم رایانهای یا حقوق ورزشکاری ندارید فقط وقت خود را صرف تخصص خود کنید.
ما برای اینکه در زندگی حرفهای و کاری خود موفق بشویم باید یکی از دودسته بیانشده در بالا را انتخاب کنید و اساس کارمان را روی آن بچینیم تا بتوانیم یک جایگاه در وکالت برای خودمان قرار دهیم وگرنه با یکچشم به هم زدن عمر وکالتی ما به پایان میرسد هیچ اثری از ما باقی نمیماند.