بسیاری از شما که در دوران بارداری به سر میبرید هنوز در مورد اینکه زایمانتان به شکل باشد تردید دارید. گاهی میخواهید زایمان طبیعی باشد و در این مورد با پزشک صحبت میکنید و گاهی از آن میترسید و ترجیح میدهید با یک بیهوشی یا بیحسی زایمان سزارین داشته باشید. اما اگر هیچ بیماری زمینه‌ای وجود نداشته باشد و به طور مثال در این روزها مادری به ویروس کرونا مبتلا نباشد، زایمان طبیعی فواید بیشتری نسبت به زایمان سزارین دارد که بهتر است با خواندن مطلب بیشتر درباره آن بدانید.
اگر میخواهید که حداکثر کنترل ممکن را بر بدن خود داشته باشید، فعالانه در فرآیند زایمان شرکت کنید کمترین میزان مداخله غیر طبیعی در فرآیند تولد کودک تان صورت پذیرد، استفاده از یک روش طبیعی و بدون استفاده از دارو جهت کنترل درد زایمان بهترین گزینه برای شما خواهد بود. اگر این روش را انتخاب کنید، درد و ناراحتی را به عنوان بخشی از فرآیند تولد کودک می‌پذیرید: تجربه‌ای که شامل همکاری فعالانه شما در هر یک از مراحل زایمان می‌شود. اما در صورتی که با آمادگی و حمایت مناسب به این مرحله برسید می‌توانید احساس قدرت و رضایتی عمیق از زایمان طبیعی به دست آورید.
مزایای زایمان طبیعی عبارتند از:
برخلاف روش استفاده از بیحسی موضعی این تکنیکها موجب از بین رفتن کامل درد نمی‌شوند. پس اگر میخواهید درد را احساس نکنید، استفاده از روش بیحسی موضعی برای شما مناسبتر است. بعلاوه در زایمان طبیعی در صورتی که نهایتا زایمان شما دشوار شود و احتیاج به مداخله زیاد از سوی پزشک یا ماما داشته باشد، یا اینکه شما به واسطه طولانی شدن مدت زایمان بیش از حد خسته شده و نیاز به استراحت یا خواب داشته باشید، نمی‌توان درد را آرام کرد یا به اندازه کافی تخفیف داد. اما اگر هنوز به زمان زایمان نزدیک نشده‌اید، می‌توانید تصمیمتان را عوض کرده و از بیحسی موضعی استفاده نمایید.
هنگامی که تصمیم قطعی خود را برای زایمان طبیعی گرفتید، باید فعالانه برای آن آماده شوید. پس بهتر است برنامه‌ای برای زایمان تدارک ببینید و مطمئن شوید که پزشک یا ماما در محل مناسب عمل زایمان را انجام خواهد داد. در بعضی از بیمارستانها یا زایشگاهها، ممکن است با هماهنگی قبلی بتوانید یکی از اقوام یا دوستانتان را در اطاق زایمان به همراه داشته باشید و شاید همسرتان!
روشهای مختلفی برای کاهش درد زایمان طبیعی وجود دارد که در اکثر بیمارستانها و زایشگاهها قابل انجام است. می توانید در مورد روش زایمان و روشهای کاهش درد با ماما یا پزشک خود قبل از موعد زایمان صحبت کنید تا با مورد غیرمنتظره ای روبرو نشوید.
اگر تصمیم دارید زایمانی طبیعی در بیمارستان داشته باشید، باید هدف خود را به طور صریح و روشن با پزشک یا مامای خود در میان بگذارید تا او به شما بگوید که چه اقداماتی از سوی پزشک به صورت روتین و معمول انجام می‌شود و شما چگونه می‌توانید این مرحله را پشت سر بگذارید. برخی از اقدامات مانند وصل کردن سرم یا دستگاههای مانیتورینگ الکترونیکی به شما حرکت و راه رفتن را برای شما دشوار می‌سازد. این مطلب موجب می‌شود که تحمل درد و طی کردن زایمان بدون استفاده از دارو دشوارتر شود؛ هرچند غیر ممکن نخواهد بود.
برخی از ماماها و پرستارها در زمینه تکنیکهای کنار آمدن با درد به صورت طبیعی (و بدون استفاده از دارو) بسیار ماهر هستند. اما شما نمی‌توانید پیش‌بینی کنید که کدام پرستار در زمان زایمان در کنار شما خواهد بود، چون آنها به صورت شیفتی کار می‌کنند. در این حالت ممکن است به این نتیجه برسید که در نظر گرفتن یکی از اقوام یا دوستان با تجربه که در زمان زایمان در کنار شما باشد و شما را کمک و راهنمایی کند ارزشمند خواهد بود.
اکثر کلاسهای زایمان تکنیکهای تنفسی و تجسم را آموزش می‌دهند. ممکن است الگوهای خاصی برای تنفس به شما و همسرتان داده شود تا آنها را تمرین کنید و مربی ممکن است شما را برای تجسم (مثلاً تجسم جایی که به شما آرامش می‌بخشد یا تجسم زایمان ساده و تولد نوزاد سالم تان) راهنمایی کند تا به شما کمک کنند تا با درد کنار بیایید. همچنین ممکن است تکنیکهایی مانند ریلکسیشن پیش‌رونده یا کنترل‌شده را نیز یاد بگیرید که در این تکنیکها ابتدا تمرکز میکنید، سپس یکی از ماهیچه‌ها را به دقت در نظر گرفته و منقبض میکنید و بعد آن را رها میکنید و این کار را آنقدر تکرار میکنید که آن ماهیچه تا حد امکان شُل و رها گردد؛ این کار موجب از بین رفتن تنش می‌شود.
این تکنیکها از ریلکسیشن به عنوان راهی برای کنترل انقباضات عضلانی استفاده می‌کنند و مخصوصا اگر فرآیند زایمان همانطور که پیش‌بینی شده به صورت نرمال پیش برود ممکن است به خوبی جواب بدهند. اگر تا کنون یوگا، هنرهای رزمی یا مدیتیشن کار کرده باشید ممکن است تمرینهای لازم برای تنفس مناسب در زمان حاملگی را انجام داده باشید. همچنین ممکن است متوجه شوید که اگر یک چیز خاص (مثلا یک عکس) و همچنین یک موسیقی آرام‌بخش را با خود ببرید می‌تواند به شما کمک کند تا آرام‌تر شوید.
اگر کسی را در کنار خود داشته باشید که به شما آرامش روحی بدهد و همچنین به شما کمک کند تا در موقعیت فیزیکی مناسبتر قرار بگیرید، این کار می‌تواند میزان استرس و اضطراب شما را تا حد زیادی کاهش داده و به شما کمک کند که فرآیند دشوار و سنگین زایمان را بدون استفاده از دارو طی کنید. تحقیقات نشان می‌دهند زنانی که از کمک و حمایت یک فرد مجرب برخوردارند نیاز کمتری به بیهوشی یا بیحسی موضعی پیدا می‌کنند و در برخی موارد نیز احتمال بیشتری وجود دارد که یک زایمان طبیعی داشته باشند. این مزیتها خصوصا زمانی مشخص می شوند که یکی از افرادی که در زمان زایمان در کنار شما خواهد بود ماما یا کمک زائو باشد که تنها وظیفه‌اش کمک و حمایت از شما و تضمین آرامش و راحتی شما باشد.
هنگامی که از دارو استفاده نکرده و دستگاههای الکترونیکی نیز به شما وصل نشده باشد، می‌توانید موقعیت و وضعیت بدنی خود را در طول زمان زایمان تغییر دهید: بایستید، به همسر خود تکیه بدهید، بنشینید، زانو بزنید و یا در حالت چهاردست‌وپا قرار بگیرید. همچنین ممکن است تحرک نیز تا حدودی شما را آرام‌تر کند و ممکن است بخواهید راه رفتن یا تکان خوردن روی یک صندلی یا "توپ زایمان" یا Birth Ball را امتحان کنید. کمی راه رفتن می‌تواند به شما این احساس را بدهد که کنترل اوضاع را در دست دارید و در نتیجه درد و اضطراب شما را کاهش دهد. (برخی از بیمارستانهایی که از تجهیزات پیشرفته استفاده می‌کنند ممکن است دستگاههای مانیتورینگ بی‌سیم داشته باشند؛ در نتیجه حتی اگر مشکلاتی داشته باشید که نیاز به استفاده دائمی از این دستگاهها داشته باشد باز هم می‌توانید به آسانی حرکت کنید.) هنگامی که نوزاد می‌خواهد از رحم شما خارج شود، نشستن در حالت عمودی می‌تواند به او کمک کند که راحت‌تر به طرف پایین حرکت کند. زانو زدن یا چمباتمه زدن نیز می‌تواند کمک کند که دریچه لگن شما بازتر شود. البته باید خاطر نشان کرد که تفاوت چندان زیادی بین این روشها وجود ندارد. پس انواع وضعیتها را امتحان کرده و آنهایی را که موجب می‌شوند آرامش و راحتی بیشتری داشته باشید انتخاب کنید.
برخی مطالعات پیشنهاد می‌دهند که استفاده از هیپنوتیزم می‌تواند موجب شود که درد کمتری را در طول زایمان احساس کنید. برای استفاده از روش خودهیپنوتیزمی باید پیشاپیش تمرین کرده باشید تا یاد بگیرید که چگونه می‌توانید بر عضلات خود تمرکز کرده و آنها را رها و شل کنید.
ماساژ موجب ریلکس و شل تر شدن عضلات می‌شود، ماهیچه‌های کشیده‌شده و منقبض‌شده را به حالت عادی باز می‌گرداند و می‌تواند موجب کاهش دردی که از زایمان احساس میکنید شود. ماما یا فرد دیگری که برای کمک به شما تعیین شده است می‌تواند شما را ماساژ دهد؛ همچنین همسر شما نیز می‌تواند شما را ماساژ بدهد (اگر کسی که دوستش دارید شما را لمس کند می‌تواند اضطراب شما را تا حد زیادی کاهش دهد).
ممکن است ضربات نرم و آرام که بصورت ماساژ ملایم با کف دست یا لمس پوستی انجام می‌شود، شما را آرام کند و یا ممکن است به یک ماساژ محکم‌تر و با توان بیشتر نیاز داشته باشید.
اگر درد زایمان شما به صورت کمردرد است ممکن است احتیاج داشته باشید که ماساژ محکم یا فشار مداوم در طول زایمان بر کمر شما اعمال شود. با این حال ممکن است در زمان زایمان متوجه شوید که این ماساژ شما را آزار می‌دهد که در این صورت باید این مطلب را به افرادی که برای کمک به شما به اتاق زایمان آمده‌‌اند اطلاع دهید.
همچنین برخی از خانمها استفاده از کمپرس گرم یا بطری‌های آب داغ را بر روی قسمتی از شکم یا کمر یا هرجای دیگری که احساس درد و ناراحتی دارد توصیه می‌کنند که این کار به ریلکس کردن عضلات و کاهش درد کمک می‌کند. برخی افراد نیز استفاده از کمپرس سرد را آرامش‌بخش می‌یابند و برخی دیگر نیز استفاده متناوب از کمپرس گرم و سرد را ترجیح می‌دهند. بهتر است هر دو مورد را امتحان کنید. اما باید دقت کنید که پوست شما در معرض گرما یا سرمای مستقیم قرار نگیرد.
آب‌درمانی شامل استفاده از آب برای کاهش دردها و ناراحتی‌های زایمان می‌شود. قرار گرفتن در وان حمام در زمان شروع درد زایمان یک نمونه از آب‌درمانی محسوب می‌شود. در ایران تعدادی از بیمارستانها به تازگی شرایط زایمان در آب را فراهم کرده اند. می توانید از آنها بپرسید که آیا وانهای بسیار بزرگ یا شبیه به جکوزی را برای خانمهای در حال زایمان دارند؟
آب درمانی همانند سایر روشهایی که در آنها از دارو استفاده نمی‌شود به شما امکان می‌دهند که در طول زایمان هوشیار بمانید. آب با اثر آرامش‌بخشی و نقشی که در کاهش فشارها دارد می‌تواند ریلکس بودن ماهیچه‌ها را افزایش داده و درد، اضطراب و نیاز به استفاده از دارو را کاهش دهد. (بسیاری از خانمها معتقدند که یک حمام گرم نیز می‌تواند در زمان زایمان آرامش‌بخش باشد هرچند هیچ مطالعه جدی در این مورد صورت نگرفته است.)
یک مطالعه نشان داده است که قرار گرفتن طولانی و مداوم در وان حمام در زمان آغاز دردهای زایمان می‌تواند فرآیند زایمان را کمی کُندتر کند.بنابراین برخی از پزشکان معتقدند که استفاده از وان در مراحل اولیه دردهای زایمان ممکن است روند زایمان را آهسته کند و توصیه می کنند که زمان دوش گرفتن تا وقتی که دردهای زایمان کاملا شروع شود، بهتر است کوتاه باشد. (پس می‌توان گفت که یک حمام گرم راهی بسیار مناسب برای مقابله با درد زایمان کاذب است.) همچنین ابتدا مطمئن شوید که دمای آب وان برابر با دمای بدن (37 درجه سانتی گراد) یا کمتر از آن است چون دمای بالاتر از این مقدار می‌تواند دمای بدن شما (و در نتیجه دمای بدن کودک شما و ضربان قلب او) را افزایش دهد.
با این حال نمی‌توان گفت که همه خانمها می‌توانند در هنگام زایمان از آب‌درمانی استفاده کنند. به عنوان مثال اگر مشکل خاصی دارید که باید به خاطر ان به طور مداوم تحت کنترل با دستگاههای الکترونیکی باشید، نمی‌توانید از آب‌درمانی استفاده کنید. همچنین اکثر پزشکان توصیه می‌کنند که اگر کیسه آب شما پاره شده است بهتر است داخل وان آب نروید زیرا خطر عفونت از طریق باکتریهای موجود در وان، شیر آب یا لوله‌ها وجود دارد. (با این حال دوش گرفتن اشکالی ندارد.)
طب سوزنی که قرنهاست در پزشکی سنتی چینی مورد استفاده قرار می‌گیرد شامل وارد کردن سوزنهایی ریز در نقاط خاصی از بدن است. شواهدی مبنی بر مفید بودن طب سوزنی در التیام دردهایی مانند درد دندان یا کمردرد وجود دارند. اما مطالعات کمی در مورد موثر بودن آن در درد زایمان انجام شده است. اکثر متخصصان معتقدند که باید تحقیق بیشتری در این زمینه انجام شود اما برخی تحقیقات نشان داده اند که طب سوزنی می‌تواند برای برخی خانمها مفید باشد: میزان ریلکس بودن عضلات را افزایش دهد، درد را تا حدودی کاهش دهد و نیاز به دارو را کم کند.یچ کس به درستی نمی‌داند که طب سوزنی چگونه موجب کاهش درد می‌شود. دو تئوری عنوان می‌کنند که تکنیک طب سوزنی مسیر برخی مسیر های درد به سوی مغز را می‌بندد یا بدن را تحریک می‌کند که مسکنهای طبیعی درد (که اندورفین خوانده می‌شوند) آزاد کند. نقاطی که معمولا در طب سوزنی برای کاهش درد زایمان استفاده می‌شوند شامل نقاطی در دستها، پاها و گوشها هستند.مشکل این روش این است که انجام آن به یک فرد متخصص در این زمینه نیاز دارد و تعداد کمی از پزشکان یا ماماها در زمینه طب سوزنی آموزش دیده‌اند. اگر مایل به استفاده از این روش هستید باید با یک فرد ماهر در این تکنیک مشورت کنید.
