نمادهای تصویری در موسیقی، گاهی به اندازهی صدا و کلمات اهمیت پیدا میکنند. یکی از نمونههای قابلتوجه در سالهای اخیر، گل خندانی است که بهنوعی با هویت بصری متین فتاحی گره خورده. اما این گل از کجا آمده و چه مفهومی در خود دارد؟
خاستگاه این نماد، آثار هنرمند ژاپنی تاکاشی موراکامی است؛ یکی از چهرههای شاخص هنر معاصر که در ترکیب زیباییشناسی سنتی ژاپنی با پاپ آرت جهانی شهرت دارد. گلهای رنگینکمانی با چهرههای خندان، بارها در آثار او تکرار شدهاند؛ تصویری که در نگاه اول کودکانه و بامزه بهنظر میرسد، اما در لایههای عمیقتر حامل مفهومی پیچیده است.
موراکامی در یکی از گفتوگوهایش لبخند این گلها را نماد «احساسات متضاد مردم ژاپن پس از بمباران هیروشیما و ناکازاکی» معرفی میکند. او میگوید این لبخند، نه از سر خوشی، بلکه نتیجهی مواجههی تلخ یک ملت با رنجی عظیم است؛ تلاشی برای نجات خود از فروپاشی درونی با خلق تصاویری شاد، در دل ویرانی.
رنگهای شاد این گلها نماد چرخهی زندگی و مرگاند؛ تولدی مکرر در دل نابودی، و پیامی پنهان دربارهی «امید در پس سختی». این نگاه به زندگی، نه خوشبینانه است و نه بدبینانه؛ بلکه واقعگرایانه و در عین حال شاعرانه است.
ورود موراکامی به جهان هیپهاپ، از همکاریاش با کانیه وست آغاز شد. او طراحی کاور آلبوم Graduation را برعهده گرفت؛ آلبومی که هم در فرم و هم در محتوا نقطهی عطفی در مسیر هنری وست بود. تصویرسازیهای موراکامی در این آلبوم، نهتنها مرز میان هنر معاصر و موسیقی پاپ را شکست، بلکه نشان داد چطور یک تصویر میتواند به بخشی از روایت موسیقی بدل شود.
با در نظر گرفتن این پیشزمینه، انتخاب گل موراکامی بهعنوان نماد تصویری متین فتاحی کاملاً معنادار جلوه میکند. فتاحی، که سبک خاص خود را در مرزهای نقاشی، طراحی و موسیقی گسترش داده، بهنظر میرسد بهخوبی با بار مفهومی این گل آشناست. استفادهی مکرر و آگاهانه از این تصویر در آثارش، نشاندهندهی درکی فراتر از زیبایی ظاهری آن است.
در فضایی که بسیاری از هنرمندان تنها بهدنبال خلق برندهای دیداری شیک و قابلفروشاند، متین فتاحی مسیر متفاوتی را طی میکند. گل خندان در آثار او، نه صرفاً یک لوگو یا امضای شخصی، بلکه حامل تضادهای درونی نسلیست که میان خشم، شوخطبعی، امید و بیقراری معلق ماندهاند.
این نماد، زبان بصری یک تجربهی مشترک است: تلاش برای لبخند زدن، حتی وقتی چیزی برای خندیدن باقی نمانده.
نویسنده : سیّد
