تئاترنویسی سپید عنوان کتابی است که سال گذشته به قلم سعیدرضا خوش‌شانس از سوی انتشارات یکشنبه منتشر شد. اکنون که در حدود یک سال از حضور این اثر در بازار کتاب ایران گذشته است فرصت خوبی است تا دربارۀ این کتاب چیزهایی بنویسم و آن را مورد بررسی قرار دهیم.
در حوزۀ تئاتر و نمایشنامه‌نویسی تا کنون کتاب‌های زیادی به فارسی نوشته یا ترجمه شده‌اند، اما آنچه کتاب تئاترنویسی سپید را از سایر کتاب‌های این حوزه متمایز می‌کند، توجه و تیزبینی نویسنده به مقوله‌ی تئاترنویسی پست‌مدرنیستی است؛ نکته‌سنجی هوشمندانه‌ای که نوید ظهور یک نویسنده و پژوهشگر توانمند در حوزه ادبیات دراماتیک می‌دهد.
کتاب تئاترنویسی سپید به سرعت جای خود را میان آثار پژوهشی تئاتر و نمایشنامه‌نویسی باز کرد و در میان دانشجویان این حوزه به اقبالی دست یافت، به طوریکه پس از انتشار آن، به یکی از سوژه‌های بحث‌های دانشجویی تبدیل شد.
اهمیت این کتاب به‌خاطر این است که نویسنده به جنبه‌ای مهم از تئاترنویسی پست‌مدرنیستی توجه کرده و سعی کرده است تا در این کتاب جوانب درام‌نویسی پس از 1960 را مورد پژوهش قرار دهد.
«#تئاترنویسی_سپید: درآمدی بر تئاترنویسی پست‌مدرنیستی» در 4 فصل به موضاعات زیر می‌پردازد: فصل اول: تاریخ تحلیلی، #فلسفه، پیدایش، چیستی و نظریه‌های #پست_مدرنیسم و #هنر_پست‌مدرنیستی؛ فصل دوم: پست‌مدرنیسم در ادبیات دراماتیک و تئاتر؛ فصل سوم: خواننده با یکی از نویسندگان جریان تئاترنویسی پست‌مدرنیستی به نام #ریچارد_فورمن آشنا می‌شود و در نهایت نویسنده در فصل چهارم نظریات درام‌نویسی پست‌مدرنیست را با آثار و سبک فورمن مطابقت می‌دهد.
خوش‌شانس در این کتاب توضیح می‌دهد که پست‌مدرنیسم در واقع واکنشی به رخ‌داد مدرنیسم و مدرنیته پیاده شده در قرن بیستم است، اما آنچه این کتاب را از سایر آثار در حوزه‌ی مطالعات پست‌مدرنیسم متمایز می‌کند، نگاه دگرگونی است که پژوهشگر به تعریف پست‌مدرنیسم پیشنهاد کرده است، به طوری که او پست‌مدرنیسم را نه یک مکتب فرهنگی یا هنری منسجم مثل مکاتب #هنر_مدرن، بلکه یک برحه‌ی تاریخی از هنر می‌دند که انبوهی از سبک‌های فردی متنوع، متمایز و متفاوت با واکنش‌های متفاوت به باورها و ارزش‌های مدرنیته و مدرنیسم به وجود می‌آورد. او بررسی و مطالعه‌ی تئاتر پست‌مدرنیستی و هنر پست‌مدرنیست را با نگاهی تعمیم‌گرا ممکن نمی‌داند و پیشنهاد می‌کند که هر هنرمند متعلق به این جریان هنری را به شکل مستقل با تأکید بر ویژگی‌های فردی آن‌ها مورد بررسی قرار دهد. خود او در به کارگیری این روش، ریچارد فورمن را مورد بررسی قرار داده است؛
این نگاه ضد کلان‌روایی، که به خرده روایت‌ها از این جریان توجه می‌کند در بررسی مدیوم‌های متفاوت هنر نیز کاربرد دارد، به طوری که خوش‌شانس با تکیه بر آرای ایهاب حسین پژوهشگر فلسفه و ادبیات پست‌مدرنیستی، این نظریه را مطرح و توضیح می‌دهد که: واکنش‌های مدیوم‌های هنری در گستره پست‌مدرنیسم به ارزش‌های هنر مدرنیستی یکسان نیست، باوجود واکنش خصمانه و پرخاشگرانه‌ی معماری پست‌مدرنیستی به معماری مدرنیستی، تئاتر پست‌مدرنیستی امتداد تئاتر مدرنیستی و تئاتر آوانگارد قرن بیستم است. این مطلب را ایهاب حسین نیز در مقاله‌ای تحت عنوان به سوی ادبیات پست‌مدرن، مورد اشاره قرار می‌دهد.
عنوان این کتاب به جریان شعر سپید در ایران اشاره دارد و نویسنده معتقد است چنان که در این شعر اقتدار وزن عروضی مورد پرسش قرار می‌گیرد، در تئاترنویسی پست‌مدرنیستی اقتدار سه رکن اساسی درام یا #تئاترنوشت یعنی پیرنگ، دیالوگ و شخصیت مورد پرسش و بازنگری اساسی قرار می‌گیرد. این کتاب در فروردین 97 از سوی انتشارات یکشنبه به چاپ رسید.
دلیل توجه مخاطبان به تئاترنویسی سپید، کاستی‌ها و فقدان نوشته‌هایی از این دست است که بتواند با ارائه بحث‌هایی مفصل در حوزه‌های ادبی و علوم انسانی گفتمان ویژه‌ای را مطرح و پرداخت نماید. این مزیت در جایجای کتاب یادشده دیده می‌شود.
#سعیدرضاخوش_شانس، نویسنده این کتاب دانش‌آموخته رشته ادبیات نمایشی، تئاترنویسی، مدرس دانشگاه، منتقد و مترجم ایرانی است که در سال 1365 در شیراز متولد شد. او نوشتن نمایشنامه‌هایی مثل «از یونان باستان تا جون آدمیزاد»، «پره پروانه پولادی»، «مرثیه‌ای برای مادمازل کارمو»، «هفت دقیقه یک‌نفس سکوت»، «گربه‌ای چار دست‌وپا در پوست گردو»، «یلدای سیما و رویا»، «در کنج جمجمه، جایی که خواب لانه می‌کند» و مقالات «سنجش کاربردی واژه نمایشنامه»، «سنجش پدیده نورسیده نمایشنامه‌خوانی»، «اسپرانتوی نمایش»، «آسیب‌شناسی تئاتر دیده‌باخته» و... را در کارنامه خود دارد.
آخرین اثر این نویسنده ترجمه نمایشنامه‌های به نام «نیچه، ای پسر بد!» و «حالا که کمونیسم مرده...» از ریچارد فورمن، نمایشنامه‌نویس و کارگردان آوانگارد آمریکایی است که بزودی از سوی نشر بیدگل به چاپ خواهد رسید.
