ترموستات وسیله است که دمای سیستم یا محیط را متوجه می شود و باعث می شود که دما در درجه دلخواه حفظ شود. در مواقعی نقش عمل سنج و کنترل سیستم را به عهده می گیرد و در واقع پرکاربردترین آنها ، ترموستات بکار رفته در سیستم خنک کننده موتورهای احتراق داخلی است به این صورت که با تنظیم جریان خنک کننده از رادیاتور و هوا باعث حفظ شدن دمای موتور و کار کرد آن در یک دمای استاندارد میشود. دیگر کار برد ترموستات در سیستمهای سرمایشی و گرمایشی خانه است به این صورت که زمانی که دمای محیط خانه پایین می آید ، ترموستات این سرد شدن محیط را حس می کند و دستور روشن شدن سیستم گرمایش را میدهد.
همه ی ما در محل کار یا خانه ی خود با ترموستات (دماپا) ها تماس داشته ایم و می دانیم که برای کنترل دما در سیستم های گرمایشی و سرمایشی استفاده می شوند.ترموستاتها به طور کلی یک سنسور حرارتی است که دارای یک کلید برای قطع و وصل سیستم و یک حافظه برای تنظیم دمای مطلوب می باشد.
دسته بندی ترموستاتها معمولا بر دو پایه انجام می پذیرد؛ اول نحوه ی فعالیت آن ها که یک جنبه ی تکنیکال ار اساس آن به دو دسته ی "ولتاژ پایین" و "ولتاژ شهری" (ولتاژ خطی) دسته بندی می شوند.دوم خصوصیات و امکانات آن ها است که بر اساسست و ب آن به انواع مختلف از جمله هوشمند، قابل برنامه ریزی، غیر قابل برنامه ریزی و ... تقسیم می شوند.
ترموستات (Thermostat) یا دماپا یکی از مهم ترین تجهیزات در صنعت می باشد که وظیفه اصلی آن کنترل دما در یک محدوده از قبل تعیین شده است. به عبارت دیگر، با این تجهیزات می توان کارکرد دستگاه های مختلف را در دماهای متفاوت کنترل کرد. با توجه به مزایای بسیار زیاد ترموستات، از این تجهیزات نه تنها در مصارف صنعتی و کارخانجات استفاده میشود، بلکه در بسیاری از لوازم خانگی مانند یخچال فریزر و پکیج و حتی مایکروفر نیز کاربرد دارد. در ادامه نگاهی جامع به ترموستات، موارد استفاده و انواع مختلف آن و هر آنچه که باید درباره این تجهیزات بدانید خواهیم داشت.
ترموستات کاربرد بسیار گسترده ای دارد و با توجه به عملکرد کلی دستگاه مورد نظر وظایف مختلفی برای آن تعیین می گردد. یکی از اصلی ترین دلایل برای استفاده از آن، خنک کردن موتور خودرو می باشد که مانع از جوش آوردن آن می گردد. برای این منظور، بعد از تشخیص افزایش دمای موتور از حد معمول، دریچه آن باز شده و مایع خنک کننده به رادیاتور منتقل می گردد. با این عمل دمای موتور تا حد مطلوبی کاهش پیدا می کند.
از دیگر دلایل استفاده از ترموستات می توان به کنترل کارکرد دستگاه های مختلف مانند یخچال فریزر، مایکروفر و لباسشویی و غیره اشاره نمود. به عنوان مثال، اگر دمای داخلی یخچال فریزر بیشتر از مقدار تنظیم شده گردد، ترموستات به موتور فرمان روشن شدن می دهد. با روشن شدن موتور دمای یخچال شروع به کاهش می کند. بعد از رسیدن دما به حداقل مقدار تعیین شده، مجدد به موتور فرمان خاموش شدن را ارسال می کند.
برای سایر موارد و دستگاه هایی که از ترموستات استفاده میشود نیز شرایط به همین صورت می باشد. در حالت کلی می توان گفت، دلیل اصلی استفاده از دماپا، کنترل دما در دستگاه های سرماساز و گرما ساز می باشد و از کارکردن مداوم .آنها و آسیب وارد شدن به موتور جلوگیری می گردد. علاوه براین، از بروز خطراتی مانند انفجار دستگاه در اثر بالا رفتن بیش از حد دما و یا ترکیدگی لوله ها در اثر یخ زدن مایع داخل آن نیز جلوگیری می گردد
اکثر خانه ها برای گرمایش از موتورخانه و یا پکیج استفاده می کنند به این صورت که موتور خانه ی مرکزی یا پکیج با استفاده از گاز به عنوان سوخت گرما تولید می کند و سپس توسط سیستم توزیع ( معمولا رادیاتور) حرارت را در نقاط مختلف خانه توزیع می کند. این سیستم های گرمایشی را ولتاژ پایین می گویند زیرا در آن ها برای تولید حرارت از برق استفاده نمی شود.
سیستم های گرمایشی ای مانند هیتر های دیواری و کف که از الکتریسیته برای تولید حرارت استفاده می کنند را سیستم ولتاژ شهری می نامند.
همانطور که احتمالا خودتان پیش بینی کردید، برای کنترل دما در سیستم های ولتاژ پایین از ترموستاتهای ولتاژ پایین و برای کنترل دما در سیستم های ولتاژ شهری، از نوع ولتاژ شهری استفاده می شود.
در مورد مدل های دماپا اطلاعات بیشتری کسب کنید.
