خلاصه کلام:
آرزو به معنای علاقه به اتفاقات خوب در آینده است. امید به معنای قائل شدن احتمال بالا برای تحقق آرزوهاست. آروزهای ما نشانه‌ی ترجیحات و علایق ما هستند؛ اما امیدواری ما نشانه‌ی تحلیل و درک ما از جهان پیرامون است.
مخاطب: همه
ما می‌توانیم نسبت به آینده‌ی خود، اطرافیان و جامعه‌مان "آرزو"های خوب داشته باشیم. این آرزوها نشان‌گر علایق و ترجیحات ما هستند. آرزوی زندگی راحت، درآمد کافی، جامعه‌ای رو به رشد که هر روز به آمار مرفهینش افزوده و از آمار فقرایش کاسته شود و... . با این حال جنس "امید" از آرزو متفاوت است. امید به معنای احتمال ذهنی است که فرد برای یک رخداد خوب در آینده قائل است. همه‌ی ما احتمالا دوست داریم به میزان زیادی درآمد و ثروت داشته باشیم که با استفاده از آن تمام فقرای دنیا را بی‌نیاز کنیم. با این حال هیچکدام به تحقق این آینده، امیدوار نیستیم؛ چون احتمال وقوع بدست آوردن چنان ثروتی برای ما، صفر است. آرزو نشانه‌ی علایق ماست؛ اما امید از درک و تحلیل ما نسبت به دنیای پیرامونی خبر می‌دهد. کسی که به بدست آوردن چنان ثروتی امیدوار است که بتواند تمام فقرای دنیا را بی‌نیاز کند؛ تحلیل متفاوت (و احتمالا نامعقول) نسبت به دنیای پیرامون خود دارد.
همه‌ی ما دوست داریم در سال 1400 مشکلات اقتصادی کشور حل شود. کاهش تورم و افزایش رشد اقتصادی، پیش‌نیاز هر بهبود مطلوب (کاهش پایدار فقر، افزایش رفاه خانوار، افزایش اشتغال و...) است. با این حال چقدر می‌توان نسبت به کاهش تورم و افزایش رشد اقتصادی در سال 1400 امیدوار بود؟ احتمالا با توجه به میراثی که سال‌های قبل برای خود مهیا کرده‌ایم، شرایط تحریم‌ها، زمان‌بر بودن واکسیناسیون کرونا و... امید زیادی به بهبود وضعیت اقتصادی کشور در سال 1400 نیست (به بیان دقیقتر احتمال وقوع آن بسیار کم است). حال اگر این سوال را برای چشم انداز طولانی‌تر مطرح کنیم؛ جواب چه خواهد بود؟ آیا می‌توان امید داشت که ایران تا چشم‌انداز سال 1415 بصورت متوسط تورم پایین‌تر از 5 درصد و رشد اقتصادی بالاتر از 5 درصد داشته باشد؟ همه‌ی ما آرزو داریم که چنین آینده‌ای (که ظرفیت‌های اقتصاد کشور امکان تحقق قله‌های فراتر از آن را نیز دارد) رخ دهد. با این حال امید مقوله‌ای متفاوت از آرزو است. پاسخ هر فرد به این سوال، نشان‌گر تحلیل او از وضعیت اقتصادی کشور، نظام حکمرانی و جعبه سیاه سیاست‌گذاری است.
*جواب من به سوال آخر، خیر است.
**شاید بتوان گفت که ما از واژه‌ی امید بیش از حد، و در بسیاری از موارد، بصورت نابجا استفاده می‌کنیم. ما در بیان خود، عملا آرزو را حذف کردیم و امید را جای نشانده‌ایم.
***آیا ما باید به آینده امید داشته باشیم؟ طبعا ما باید نسبت به تحقق آرزوهای معقول امیدوار باشیم. مثلا راقم این سطور نسبت به رحمت خداوند در زندگی دنیا، بخشایش او در روز جزا، شفاعت پیامبر رحمت (صلی الله علیه و آله) از امت خود، ظهور امام عصر (که در روایت ما را از تعیین زمان برای آن بر حذر داشته‌اند؛ از این رو هر آن، احتمال ظهور او هست و ما همواره به حضور آن منجی امیدواریم) و... امیدوارم و اینها نشانه‌ی نگاه من به زندگی است.
**** مرگ یک جامعه زمانی است که "آرزو"های خود را فراموش کند. فراموشی آرزوها زمانی رخ می‌دهد که امیدهای چندساله برای تحقق آرزوها محقق نشود. از این رو (به نظر من) القای امید واهی به مردم، به مرگ آرزو و مرگ جامعه می‌انجامد.
