زمانی که من هم سن شما بودم ساعت یک و نیم ظهر تعطیل می‌شدم و به خانه میرفتم و بعد از خوردن نهار مطالعه برای تیزهوشان را شروع می‌کردم. تقریبا همیشه در هنگام مطالعه خواب‌آلود بودم. حتی خیلی از وقت‌ها بر روی کتاب می‌خوابیدم. این اتفاق برای خیلی از شماها هر روز می‌افتد. چطوری می‌توانیم یک دقیقه کاملاً بیدار باشیم و دقیقه بعد به معنای واقعی کلمه از کتاب به عنوان بالش استفاده کنیم. امروز ما قصد داریم دلیل خواب‌آلودگی هنگام مطالعه برای تیزهوشان هم چنین راهکارهایی برای رفع آن به شما بدهیم.
همانطور که همه ما به خوبی می‌دانیم، خواندن یک ابزار عالی برای کاهش استرس است. مطالعه می‌تواند به آرامش ما کمک کند، تأثیر مفیدی بر وضعیت ذهنی ما ایجاد کند و همچنین می‌تواند باعث کاهش فشار خون و ضربان قلب ما شود. به همین دلیل زمانیکه شما در برخی از دروس مطالعه برای تیزهوشان را انجام می‌دهید باعث می‌شود که خوابتان بگیرد. البته یادتان باشد که این موضوع بستگی به درسی که مطالعه می‌کنید هم دارد. خیلی از دانش آموزان زمان مطالعه دروس عمومی مانند فارسی، قرآن، مطالعات اجتماعی و ... دچار این مشکل می‌شوند.
این عامل یکی از مهمترین نکته برای خواب‌آلودگی است. زمانی که شما از مدرسه به منزل می‌روید اولین کار خوردن غذا است. یادتان باشد قبل از مطالعه برای تیزهوشان به هیچ عنوان پرخوری نکنید و تا جای ممکن از خوردن غذاهای چرب پرهیز نمایید، زیرا این کار باعث کاهش سطح اکسیژن در مغز می‌شود و در این حالت ضربان غلب شما زیاد و احساس خواب‌آلودگی ایجاد می‌شود.
اغلب ما تمایل داریم که مطالعه برای تیزهوشان را در محیط‌های آرامش بخش انجام دهیم. اکثر دانش آموزان عاشق درس خواندن بر روی کاناپه یا مبل با نور کم هستند. همه‌ی ما از بچگی در شب می‌خوابیدیم و در طول روز کارهایمان را انجام می‌دادیم. این موضوع در ذهن ما به عنوان یک الگو تعبیه شده است. پس مغز ما طوری طراحی شده است که به نحوه تغییر شدت نور به طور طبیعی در طول روز پاسخ می‌دهد. این بدان معنی است که نور بر چرخه بیداری/خواب ما در طول روز تأثیر می‌گذارد. زمانی که نور برای مطالعه کم می‌شود، مغز ما شروع به تولید ملاتونین، هورمون خواب می‌کند. از طرفی کم بودن میزان نور در طول جلسات مطالعه برای تیزهوشان همچنین می‌تواند فشار بیشتری بر عضلات چشم ما وارد کند که به نوبه خود باعث می‌شود سریعتر احساس خستگی کنیم. خستگی ماهیچه‌های چشم عملکرد خواندن شما را کاهش می‌دهد و همچنین می‌تواند عوارض ناخوشایند دیگری مانند سردرد و خارش یا آبریزش چشم را ایجاد کند. یادتان باشد نور طبیعی خورشید خیلی بر کیفیت مطالعه تاثیر می‌گذارد.
احتمالاً یکی از رایج ترین عاملی که باعث می‌شود هنگام مطالعه برای تیزهوشان به خواب بروید کمبود خواب است. خیلی از دانش آموزان به دلیل نداشتن خواب کافی متاسفانه این مشکل را دارند. خانواده‌ها حتما باید فرزندانشان را زود بخوابانند تا آن‌ها دچار کم خوابی نشوند. متاسفانه کم خوابی باعث کاهش تمرکز و افزایش میزان استرس شما می‌شود. کم خوابی موجب می‌شود تا شما در هنگام مطالعه دروس خواب‌آلود باشید. یادتان باشد اگر به اندازه کافی نخوابیده باشید، نمی توانید به درستی تمرکز کنید. پس سعی کنید شب‌ها ساعت 10 الی 11 بخوابید.
اکثر دانش آموزان دوست ندارد این را بپذیریند، که فقدان نظم و انضباط اغلب تأثیر منفی بر مطالعه برای تیزهوشان می‌گذارد. مطالعه برای تیزهوشان نیاز به تمرکز و گاهی اوقات حتی تلاش ذهنی دارد. بنابراین، منطقی است که مغز ما پس از مدتی خسته شود و علائم خستگی را نشان دهد. بدون نظم و انضباط لازم، به زودی تسلیم وسوسه چرت زدن 5 دقیقه‌ای یا دراز کشیدن برای مطالعه می‌شویم، که فقط به کاهش بیشتر توجه خواندن ما کمک می‌کند و حتی ممکن است منجر به به خواب رفتن ما شود. برای برطرف کردن این مورد باید برنامه مطالعاتی برای خودتان ایجاد کنید.
چرا وقتی قصد مطالعه برای تیزهوشان را دارم خسته می‌شوم؟ خوب، همانطور که در بالا گفته شد، خواندن فعالیتی است که نیاز به تمرکز دارد. علاوه بر این، چشمان شما باید روی متن تمرکز کنند و به طور مداوم و دقیق حرکت نمایند. این فعالیت به وضوح چشمان شما را خسته می‌کند. اما سرعت خستگی چشمان شما به ابعاد و وضوح متن و میزان نور و ... بستگی دارد.
تمامی عواملی که مطرح کردیم مواردی بودند که در بیشتر دانش آموزان وجود دارد. حالا بیایید عواملی که باعث می‌شود در هنگام مطالعه خوابمان نرود را صحبت کنیم.
بیایید با یک مورد واضح شروع کنیم: در رختخواب مطالعه نکنید. تختخواب شما قوی ترین محرک بصری و فیزیکی برای خواب است و حضور در آن (یا حتی دیدن آن) این قدرت را دارد که مواد شیمیایی را در بدن شما آزاد کند که باعث افزایش خواب می‌شوند. پس بهتر است به هیچ عنوان روی تحت خواب خود مطالعه نکنید. سعی کنید مطالعه برای تیزهوشان را پشت میز خودمطالعه انجام دهید.
نور باعث ایجاد تفاوت در هوشیاری ما می‌شود. اگر در طول روز مطالعه می‌کنید، از قدرت نور طبیعی استفاده کنید. اگر در شب مطالعه می‌کنید، واضح است که نمی‌توانید از نور طبیعی استفاده کنید، بنابراین یک لامپ با نور طبیعی را برای خود تهیه کنید.
مطالعه برای تیزهوشان یک کار بسیار سخت است. نیاز به تمرکز، نظارت بر خود (آیا من این را فهمیدم؟) و موارد دیگر را دارد. به عبارت دیگر، خواندن می‌تواند طاقت فرسا باشد. به همین دلیل سعی کنید حتما بعد از مطالعه استراحت کنید. پیشنهاد می‌کنیم در فواصل زمانی از پیش تعیین شده، یک استراحت کوتاه 10 دقیقه‌ای بعد از مطالعه داشته باشید. معمولا دانش آموزان بعد از 45 الی یک ساعت مطالعه مفید باید 10 الی 15 دقیقه استراحت کنند. هر کاری که انجام می‌دهید، از استراحت خود برای انجام کارهایی که از نظر احساسی تحریک آمیز است، مانند رفتن به شبکه‌های اجتماعی استفاده نکنید. وقتی از استراحت‌هایمان برای انجام کاری استفاده می‌کنیم که باعث ایجاد احساسات قوی می‌شود، از سرگیری کاری که قبل از استراحت انجام می‌دادیم بسیار سخت‌تر خواهد بود.
حاشیه نویسی متن شما حرکت فیزیکی را درگیر می‌کند، که می‌تواند مانع خوابیدن شما شود. حتی فقط حاشیه نویسی‌های ساده مانند خلاصه های ساده فصل می‌تواند تفاوتی در میزان خواب آلودگی شما ایجاد کند. (حاشیه نویسی همچنین درک شما از متن را افزایش می‌دهد.)
تمامی مواردی که ما در بالا گفتیم می‌تواند به شما کمک کند اما یادتان باشد مهمترین عامل داشتن هدف برای مطالعه است. همیشه حتی در زمان خستگی یا استراحت یا مطالعه برای تیزهوشان به اهداف خود فکر کنید تا برای رسیدن به آن‌ها قوی‌تر شوید. یادتان باشد زندگی شما حاصل نحوه‌ی تفکرتان است.
