A Guide to the Business Analysis Body of Knowledge (BABOK® Guide) نسخه 3.0

کتاب موردنظر، A Guide to the Business Analysis Body of Knowledge (BABOK® Guide) نسخه 3.0 است که توسط موسسه بین‌المللی تحلیل کسب‌وکار (IIBA) منتشر شده است. این کتاب استاندارد جهانی برای حرفه تحلیل کسب‌وکار است و شامل دانش‌حوزه‌ها، وظایف، شایستگی‌های زیربنایی، تکنیک‌ها و دیدگاه‌هایی برای انجام تحلیل کسب‌وکار است. در ادامه، سرفصل‌های کتاب به فارسی و انگلیسی ارائه شده و سپس خلاصه‌ای از محتوای هر فصل یا بخش اصلی آورده می‌شود.

سرفصل‌های کتاب (فارسی و انگلیسی)

فصل 1: مقدمه (Introduction)

• 1.1 هدف راهنمای BABOK (Purpose of the BABOK® Guide)
• 1.2 تحلیل کسب‌وکار چیست؟ (What is Business Analysis?)
• 1.3 تحلیلگر کسب‌وکار کیست؟ (Who is a Business Analyst?)
• 1.4 ساختار راهنمای BABOK (Structure of the BABOK® Guide)

فصل 2: مفاهیم کلیدی تحلیل کسب‌وکار (Business Analysis Key Concepts)

• 2.1 مدل مفهومی هسته تحلیل کسب‌وکار (BACCM) (The Business Analysis Core Concept Model™)
• 2.2 اصطلاحات کلیدی (Key Terms)
• 2.3 طرح طبقه‌بندی نیازمندی‌ها (Requirements Classification Schema)
• 2.4 ذینفعان (Stakeholders)
• 2.5 نیازمندی‌ها و طراحی‌ها (Requirements and Designs)

فصل 3: برنامه‌ریزی و نظارت بر تحلیل کسب‌وکار (Business Analysis Planning and Monitoring)

• 3.1 برنامه‌ریزی رویکرد تحلیل کسب‌وکار (Plan Business Analysis Approach)
• 3.2 برنامه‌ریزی تعامل با ذینفعان (Plan Stakeholder Engagement)
• 3.3 برنامه‌ریزی حاکمیت تحلیل کسب‌وکار (Plan Business Analysis Governance)
• 3.4 برنامه‌ریزی مدیریت اطلاعات تحلیل کسب‌وکار (Plan Business Analysis Information Management)
• 3.5 شناسایی بهبودهای عملکرد تحلیل کسب‌وکار (Identify Business Analysis Performance Improvements)

فصل 4: استخراج و همکاری (Elicitation and Collaboration)

• 4.1 آماده‌سازی برای استخراج (Prepare for Elicitation)
• 4.2 اجرای استخراج (Conduct Elicitation)
• 4.3 تأیید نتایج استخراج (Confirm Elicitation Results)
• 4.4 انتقال اطلاعات تحلیل کسب‌وکار (Communicate Business Analysis Information)
• 4.5 مدیریت همکاری با ذینفعان (Manage Stakeholder Collaboration)

فصل 5: مدیریت چرخه عمر نیازمندی‌ها (Requirements Life Cycle Management)

• 5.1 ردیابی نیازمندی‌ها (Trace Requirements)
• 5.2 نگهداری نیازمندی‌ها (Maintain Requirements)
• 5.3 اولویت‌بندی نیازمندی‌ها (Prioritize Requirements)
• 5.4 ارزیابی تغییرات نیازمندی‌ها (Assess Requirements Changes)
• 5.5 تأیید نیازمندی‌ها (Approve Requirements)

فصل 6: تحلیل استراتژی (Strategy Analysis)

• 6.1 تحلیل وضعیت کنونی (Analyze Current State)
• 6.2 تعریف وضعیت آینده (Define Future State)
• 6.3 ارزیابی ریسک‌ها (Assess Risks)
• 6.4 تعریف استراتژی تغییر (Define Change Strategy)

فصل 7: تحلیل نیازمندی‌ها و تعریف طراحی (Requirements Analysis and Design Definition)

• 7.1 مشخص‌سازی و مدل‌سازی نیازمندی‌ها (Specify and Model Requirements)
• 7.2 تأیید نیازمندی‌ها (Verify Requirements)
• 7.3 اعتبارسنجی نیازمندی‌ها (Validate Requirements)
• 7.4 تعریف معماری نیازمندی‌ها (Define Requirements Architecture)
• 7.5 تعریف گزینه‌های طراحی (Define Design Options)
• 7.6 تحلیل ارزش بالقوه و توصیه راه‌حل (Analyze Potential Value and Recommend Solution)

فصل 8: ارزیابی راه‌حل (Solution Evaluation)

• 8.1 اندازه‌گیری عملکرد راه‌حل (Measure Solution Performance)
• 8.2 تحلیل معیارهای عملکرد (Analyze Performance Measures)
• 8.3 ارزیابی محدودیت‌های راه‌حل (Assess Solution Limitations)
• 8.4 ارزیابی محدودیت‌های سازمانی (Assess Enterprise Limitations)
• 8.5 توصیه اقدامات برای افزایش ارزش راه‌حل (Recommend Actions to Increase Solution Value)

فصل 9: شایستگی‌های زیربنایی (Underlying Competencies)

• 9.1 تفکر تحلیلی و حل مسئله (Analytical Thinking and Problem Solving)
• 9.2 ویژگی‌های رفتاری (Behavioural Characteristics)
• 9.3 دانش کسب‌وکار (Business Knowledge)
• 9.4 مهارت‌های ارتباطی (Communication Skills)
• 9.5 مهارت‌های تعاملی (Interaction Skills)
• 9.6 ابزارها و فناوری (Tools and Technology)

فصل 10: تکنیک‌ها (Techniques)

• شامل 50 تکنیک مانند:10.1 معیارهای پذیرش و ارزیابی (Acceptance and Evaluation Criteria)
  10.2 مدیریت بک‌لاگ (Backlog Management)
  10.3 تحلیل کسب‌وکار (Business Capability Analysis)
  ... (تا 10.50 کارگاه‌ها (Workshops))
  

فصل 11: دیدگاه‌ها (Perspectives)

• 11.1 دیدگاه چابک (The Agile Perspective)
• 11.2 دیدگاه هوش تجاری (The Business Intelligence Perspective)
• 11.3 دیدگاه فناوری اطلاعات (The Information Technology Perspective)
• 11.4 دیدگاه معماری کسب‌وکار (The Business Architecture Perspective)
• 11.5 دیدگاه مدیریت فرآیند کسب‌وکار (The Business Process Management Perspective)

پیوست‌ها (Appendices)

• پیوست A: واژه‌نامه (Glossary)
• پیوست B: نگاشت تکنیک‌ها به وظایف (Techniques to Task Mapping)
• پیوست C: مشارکت‌کنندگان (Contributors)
• پیوست D: خلاصه تغییرات نسبت به نسخه 2.0 BABOK (Summary of Changes from BABOK® Guide v 2.0)

خلاصه محتوای هر بخش

1. مقدمه (Introduction)خلاصه: این فصل هدف و ساختار راهنمای BABOK را توضیح می‌دهد. تحلیل کسب‌وکار به‌عنوان فرآیند ایجاد تغییر در سازمان با شناسایی نیازها و توصیه راه‌حل‌هایی که ارزشی برای ذینفعان دارند، تعریف می‌شود. تحلیلگر کسب‌وکار فردی است که وظایف تحلیل کسب‌وکار را انجام می‌دهد، صرف‌نظر از عنوان شغلی. ساختار BABOK شامل حوزه‌های دانش، وظایف، شایستگی‌ها، تکنیک‌ها و دیدگاه‌هاست.
   
2. مفاهیم کلیدی تحلیل کسب‌وکار (Business Analysis Key Concepts)خلاصه: این بخش مفاهیم بنیادین مانند مدل مفهومی هسته (BACCM) شامل تغییر، نیاز، راه‌حل، ذینفع، ارزش و زمینه را معرفی می‌کند. اصطلاحات کلیدی (مانند نیازمندی، طراحی، سازمان) تعریف شده و نیازمندی‌ها به انواع تجاری، ذینفعی، راه‌حلی و انتقالی طبقه‌بندی می‌شوند. نقش ذینفعان نیز شرح داده می‌شود.
   
3. برنامه‌ریزی و نظارت بر تحلیل کسب‌وکار (Business Analysis Planning and Monitoring)خلاصه: این فصل وظایف برنامه‌ریزی و هماهنگی تلاش‌های تحلیلگران و ذینفعان را پوشش می‌دهد. شامل برنامه‌ریزی رویکرد تحلیل، تعامل با ذینفعان، حاکمیت، مدیریت اطلاعات و بهبود عملکرد است. خروجی‌های این بخش به‌عنوان راهنما برای سایر وظایف BABOK استفاده می‌شوند.
   
4. استخراج و همکاری (Elicitation and Collaboration)خلاصه: این بخش به آماده‌سازی، اجرای و تأیید فعالیت‌های استخراج اطلاعات از ذینفعان و همچنین ارتباط و همکاری مستمر با آن‌ها می‌پردازد. هدف، جمع‌آوری اطلاعات تحلیل کسب‌وکار (مانند نیازمندی‌ها و طراحی‌ها) و اطمینان از صحت آن‌هاست.
   
5. مدیریت چرخه عمر نیازمندی‌ها (Requirements Life Cycle Management)خلاصه: این فصل وظایف مدیریت و نگهداری نیازمندی‌ها و طراحی‌ها از ابتدا تا پایان را شرح می‌دهد. شامل ردیابی، نگهداری، اولویت‌بندی، ارزیابی تغییرات و تأیید نیازمندی‌هاست تا اطمینان حاصل شود که با اهداف سازمان هم‌راستا هستند.
   
6. تحلیل استراتژی (Strategy Analysis)خلاصه: این بخش بر شناسایی نیازهای استراتژیک یا تاکتیکی، تحلیل وضعیت کنونی، تعریف وضعیت آینده، ارزیابی ریسک‌ها و تدوین استراتژی تغییر تمرکز دارد. هدف، هم‌راستایی استراتژی تغییر با اهداف سازمانی است.
   
7. تحلیل نیازمندی‌ها و تعریف طراحی (Requirements Analysis and Design Definition)خلاصه: این فصل وظایف ساختاردهی، مدل‌سازی، تأیید و اعتبارسنجی نیازمندی‌ها و طراحی‌ها را پوشش می‌دهد. همچنین شامل تعریف معماری نیازمندی‌ها، گزینه‌های طراحی و تحلیل ارزش بالقوه برای توصیه راه‌حل مناسب است.
   
8. ارزیابی راه‌حل (Solution Evaluation)خلاصه: این بخش به ارزیابی عملکرد و ارزش ارائه‌شده توسط راه‌حل در حال استفاده می‌پردازد. شامل اندازه‌گیری عملکرد، تحلیل معیارها، ارزیابی محدودیت‌های راه‌حل و سازمان، و توصیه اقداماتی برای افزایش ارزش راه‌حل است.
   
9. شایستگی‌های زیربنایی (Underlying Competencies)خلاصه: این فصل شایستگی‌های لازم برای تحلیلگر کسب‌وکار، از جمله تفکر تحلیلی، ویژگی‌های رفتاری، دانش کسب‌وکار، مهارت‌های ارتباطی و تعاملی، و استفاده از ابزارها و فناوری را شرح می‌دهد. این شایستگی‌ها برای اجرای مؤثر وظایف ضروری هستند.
   
10. تکنیک‌ها (Techniques)خلاصه: این بخش 50 تکنیک متداول در تحلیل کسب‌وکار را معرفی می‌کند، از جمله تحلیل قابلیت‌های کسب‌وکار، مدل‌سازی داده‌ها، تحلیل ریسک، و کارگاه‌ها. هر تکنیک شامل هدف، توضیحات، عناصر و ملاحظات کاربرد است.
    
11. دیدگاه‌ها (Perspectives)خلاصه: این فصل دیدگاه‌های مختلف تحلیل کسب‌وکار (چابک، هوش تجاری، فناوری اطلاعات، معماری کسب‌وکار و مدیریت فرآیند) را بررسی می‌کند. هر دیدگاه چگونگی اعمال حوزه‌های دانش و تکنیک‌ها را در زمینه‌های خاص نشان می‌دهد.
    
12. پیوست‌ها (Appendices)خلاصه: شامل واژه‌نامه اصطلاحات، نگاشت تکنیک‌ها به وظایف، لیست مشارکت‌کنندگان در تدوین BABOK، و خلاصه تغییرات نسخه 3.0 نسبت به نسخه 2.0 است.
    

توضیحات تکمیلی

• زبان و سبک: BABOK به زبان انگلیسی نوشته شده و سبک آن رسمی و حرفه‌ای است، مناسب برای تحلیلگران کسب‌وکار و متخصصانی که به دنبال استانداردسازی فرآیندهای خود هستند.
• کاربرد: این کتاب به‌عنوان مرجع برای گواهینامه‌های IIBA (مانند CBAP و CCBA) و بهبود عملکرد حرفه‌ای در تحلیل کسب‌وکار استفاده می‌شود.
• دسترسی به اطلاعات بیشتر: برای جزئیات دقیق‌تر هر بخش، لطفاً فایل BABOK را به‌صورت عمومی به اشتراک بگذارید یا بخش‌های خاصی از متن را ارائه دهید تا خلاصه‌های دقیق‌تری تهیه شود.

فصل 10: تکنیک‌ها (Techniques)

در ادامه، لیست کامل 50 تکنیک ذکر شده در A Guide to the Business Analysis Body of Knowledge (BABOK® Guide) نسخه 3.0 که در فصل دهم (Techniques) آمده است، به همراه توضیح مختصر هر تکنیک ارائه شده است. این تکنیک‌ها ابزارها و روش‌هایی هستند که تحلیلگران کسب‌وکار برای انجام وظایف تحلیل کسب‌وکار از آن‌ها استفاده می‌کنند.

50 تکنیک از راهنمای BABOK نسخه 3.0

10.1 معیارهای پذیرش و ارزیابی (Acceptance and Evaluation Criteria)

• توضیح: تعریف معیارهایی برای ارزیابی اینکه آیا یک راه‌حل نیازمندی‌ها را برآورده می‌کند یا خیر. این معیارها به تأیید و پذیرش راه‌حل کمک می‌کنند.

10.2 مدیریت بک‌لاگ (Backlog Management)

• توضیح: سازمان‌دهی و اولویت‌بندی آیتم‌های کاری (مانند کاربرگ‌ها یا وظایف) در یک بک‌لاگ برای اطمینان از تمرکز بر موارد با ارزش بالا.

10.3 کارت امتیازی متوازن (Balanced Scorecard)

• توضیح: ابزاری برای اندازه‌گیری عملکرد سازمان از طریق چهار منظر: مالی، مشتری، فرآیندهای داخلی و یادگیری/رشد.

10.4 بنچ‌مارکینگ و تحلیل بازار (Benchmarking and Market Analysis)

• توضیح: مقایسه فرآیندها، محصولات یا عملکرد سازمان با استانداردهای صنعت یا رقبا برای شناسایی فرصت‌های بهبود.

10.5 طوفان فکری (Brainstorming)

• توضیح: تکنیکی برای تولید ایده‌های خلاقانه در یک گروه با تشویق به مشارکت آزاد و بدون انتقاد.

10.6 تحلیل قابلیت‌های کسب‌وکار (Business Capability Analysis)

• توضیح: شناسایی و ارزیابی قابلیت‌های سازمان برای پشتیبانی از اهداف استراتژیک و تعیین شکاف‌های موجود.

10.7 مورد کسب‌وکار (Business Cases)

• توضیح: سندی که توجیه اقتصادی و ارزش یک پروژه یا ابتکار را با تحلیل هزینه‌ها، فواید و ریسک‌ها ارائه می‌دهد.

10.8 بوم مدل کسب‌وکار (Business Model Canvas)

• توضیح: ابزاری بصری برای توصیف، طراحی و تجزیه‌وتحلیل مدل کسب‌وکار یک سازمان با تمرکز بر 9 بلوک کلیدی.

10.9 تحلیل قوانین کسب‌وکار (Business Rules Analysis)

• توضیح: شناسایی و مستندسازی قوانینی که رفتار یا فرآیندهای کسب‌وکار را هدایت می‌کنند.

10.10 بازی‌های مشارکتی (Collaborative Games)

• توضیح: فعالیت‌های گروهی که برای تشویق همکاری و استخراج نیازمندی‌ها از طریق بازی‌های تعاملی استفاده می‌شوند.

10.11 مدل‌سازی مفهومی (Concept Modelling)

• توضیح: ایجاد مدل‌هایی برای سازمان‌دهی و تعریف مفاهیم کلیدی کسب‌وکار و روابط بین آن‌ها.

10.12 فرهنگ داده (Data Dictionary)

• توضیح: مستندسازی تعاریف و ویژگی‌های عناصر داده‌ای برای اطمینان از درک مشترک در میان ذینفعان.

10.13 دیاگرام‌های جریان داده (Data Flow Diagrams)

• توضیح: نمایش بصری جریان داده‌ها در یک سیستم، نشان‌دهنده فرآیندها، مخازن داده و تعاملات.

10.14 داده‌کاوی (Data Mining)

• توضیح: تحلیل داده‌های بزرگ برای کشف الگوها، روندها و روابط که می‌توانند تصمیم‌گیری را بهبود بخشند.

10.15 مدل‌سازی داده (Data Modelling)

• توضیح: ایجاد مدل‌های مفهومی، منطقی یا فیزیکی برای نمایش ساختار و روابط داده‌ها در یک سیستم.

10.16 تحلیل تصمیم‌گیری (Decision Analysis)

• توضیح: ارزیابی گزینه‌های مختلف برای تصمیم‌گیری با استفاده از معیارها و وزن‌دهی به نتایج.

10.17 مدل‌سازی تصمیم‌گیری (Decision Modelling)

• توضیح: نمایش بصری تصمیمات، ورودی‌ها و خروجی‌ها برای درک بهتر فرآیندهای تصمیم‌گیری.

10.18 تحلیل اسناد (Document Analysis)

• توضیح: بررسی اسناد موجود (مانند گزارش‌ها، سیاست‌ها) برای استخراج نیازمندی‌ها یا درک زمینه.

10.19 تخمین (Estimation)

• توضیح: پیش‌بینی منابع، زمان یا هزینه‌های مورد نیاز برای یک پروژه یا فعالیت با استفاده از روش‌های مختلف.

10.20 تحلیل مالی (Financial Analysis)

• توضیح: ارزیابی جنبه‌های مالی یک پروژه یا راه‌حل، مانند بازگشت سرمایه (ROI) یا تحلیل هزینه-فایده.

10.21 گروه‌های کانونی (Focus Groups)

• توضیح: گردهمایی گروهی از ذینفعان برای بحث و جمع‌آوری بازخورد در مورد نیازها یا راه‌حل‌ها.

10.22 تجزیه عملکردی (Functional Decomposition)

• توضیح: تقسیم یک سیستم یا فرآیند پیچیده به اجزای کوچک‌تر و قابل مدیریت برای تحلیل بهتر.

10.23 واژه‌نامه (Glossary)

• توضیح: ایجاد فهرستی از اصطلاحات کلیدی و تعاریف آن‌ها برای اطمینان از استفاده مداوم در پروژه.

10.24 تحلیل رابط (Interface Analysis)

• توضیح: شناسایی و تعریف تعاملات بین سیستم‌ها، کاربران یا اجزای مختلف برای تعیین نیازمندی‌ها.

10.25 مصاحبه‌ها (Interviews)

• توضیح: گفتگوهای ساختاریافته یا غیرساختاریافته با ذینفعان برای جمع‌آوری اطلاعات و نیازمندی‌ها.

10.26 ردیابی آیتم‌ها (Item Tracking)

• توضیح: مدیریت و ردیابی مسائل، ریسک‌ها یا سایر آیتم‌های پروژه برای اطمینان از حل آن‌ها.

10.27 درس‌های آموخته (Lessons Learned)

• توضیح: مستندسازی تجربیات و یافته‌ها از پروژه‌ها برای بهبود فرآیندهای آینده.

10.28 معیارها و شاخص‌های کلیدی عملکرد (Metrics and Key Performance Indicators - KPIs)

• توضیح: تعریف معیارهای قابل اندازه‌گیری برای ارزیابی عملکرد راه‌حل یا فرآیند.

10.29 نقشه ذهنی (Mind Mapping)

• توضیح: نمایش بصری ایده‌ها و روابط بین آن‌ها برای سازمان‌دهی اطلاعات و تسهیل بحث.

10.30 تحلیل نیازمندی‌های غیرعملکردی (Non-Functional Requirements Analysis)

• توضیح: شناسایی و مستندسازی نیازمندی‌های کیفی مانند عملکرد، امنیت یا قابلیت استفاده.

10.31 مشاهده (Observation)

• توضیح: تماشای کاربران یا فرآیندها در محیط واقعی برای درک نیازها و شناسایی بهبودها.

10.32 مدل‌سازی سازمانی (Organizational Modelling)

• توضیح: ایجاد مدل‌هایی برای نمایش ساختار، نقش‌ها و روابط در یک سازمان.

10.33 اولویت‌بندی (Prioritization)

• توضیح: رتبه‌بندی نیازمندی‌ها یا وظایف بر اساس ارزش، ریسک یا سایر معیارها.

10.34 تحلیل فرآیند (Process Analysis)

• توضیح: بررسی فرآیندهای موجود برای شناسایی ناکارآمدی‌ها و پیشنهاد بهبودها.

10.35 مدل‌سازی فرآیند (Process Modelling)

• توضیح: نمایش بصری فرآیندهای کسب‌وکار برای درک جریان کار و شناسایی فرصت‌های بهینه‌سازی.

10.36 نمونه‌سازی (Prototyping)

• توضیح: ایجاد نمونه‌های اولیه (مانند رابط کاربری یا فرآیند) برای تأیید نیازمندی‌ها و بازخورد ذینفعان.

10.37 بازبینی‌ها (Reviews)

• توضیح: بررسی اسناد یا محصولات توسط ذینفعان برای تأیید صحت و کامل بودن آن‌ها.

10.38 تحلیل و مدیریت ریسک (Risk Analysis and Management)

• توضیح: شناسایی، ارزیابی و مدیریت ریسک‌های مرتبط با پروژه یا راه‌حل.

10.39 ماتریس نقش‌ها و مجوزها (Roles and Permissions Matrix)

• توضیح: مستندسازی نقش‌ها و دسترسی‌های کاربران به سیستم برای تعریف نیازمندی‌های امنیتی.

10.40 تحلیل علل ریشه‌ای (Root Cause Analysis)

• توضیح: شناسایی علل اصلی مشکلات برای ارائه راه‌حل‌های مؤثر.

10.41 مدل‌سازی محدوده (Scope Modelling)

• توضیح: تعریف مرزهای پروژه یا راه‌حل برای اطمینان از تمرکز بر اهداف کلیدی.

10.42 دیاگرام‌های توالی (Sequence Diagrams)

• توضیح: نمایش تعاملات بین اجزای یک سیستم در طول زمان برای مدل‌سازی جریان کار.

10.43 لیست، نقشه یا پرسوناهای ذینفعان (Stakeholder List, Map, or Personas)

• توضیح: شناسایی و توصیف ذینفعان و روابط آن‌ها برای مدیریت بهتر تعاملات.

10.44 مدل‌سازی حالت (State Modelling)

• توضیح: نمایش حالت‌های مختلف یک موجودیت (مانند یک سیستم یا محصول) و переход بین آن‌ها.

10.45 نظرسنجی یا پرسشنامه (Survey or Questionnaire)

• توضیح: جمع‌آوری اطلاعات از گروه بزرگی از ذینفعان از طریق سؤالات استاندارد.

10.46 تحلیل SWOT (SWOT Analysis)

• توضیح: ارزیابی نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها برای تصمیم‌گیری استراتژیک.

10.47 موارد کاربرد و سناریوها (Use Cases and Scenarios)

• توضیح: توصیف تعاملات بین کاربران و سیستم برای تعریف نیازمندی‌های عملکردی.

10.48 داستان‌های کاربر (User Stories)

• توضیح: توصیف کوتاه و ساده از نیازمندی‌های کاربر برای تسهیل توسعه چابک.

10.49 ارزیابی تأمین‌کننده (Vendor Assessment)

• توضیح: ارزیابی تأمین‌کنندگان یا فروشندگان برای انتخاب بهترین گزینه برای پروژه.

10.50 کارگاه‌ها (Workshops)

• توضیح: جلسات گروهی تعاملی برای استخراج نیازمندی‌ها، حل مسائل یا تصمیم‌گیری.