من هادی نجاری هستم فعال حوزه کوچینگ کسب و کار و مدتها دنبال جواب یک سوال همیشگی و پرتکرار که هر روزه از طرف مراجعین جدیدم پرسیده می شود، بودم که کوچینگ چیست؟ و در پی پیدا کردن و ایجاد یک تعریف جامع و درست و در عین حال ساده برای تعریف کلمه کوچینگ بودم، تعاریف خیلی زیادی در رابطه با کوچینگ در دسترس است اما آنچه که مدنظرم بود یک تعریف راحت و بسیار ساده و با مفهوم بود که بتوانم به صورت آسانسوری ارایه کنم و مخاطب را سریع به پاسخ برسانم، همه ما می دانیم که ساده گویی یک هنر و یک مهارتی هست که اساتید خیلی کمی توانایی ساده سازی مباحث گنگ و پیچیده را دارند و به نظرم هنر یک استاد در بیان ساده ی کلمات مبهم و پیچیده است یعنی ما توانایی و مهارت داشته باشیم که برای چیزهای سخت، روش‌های آسان و راحت پیدا کنیم و بتوانیم با ساده‌سازی مطالب پیچیده و گنگ یک مفهوم قابل درک ارائه کنیم.
در میان این مطالعه و تحقیق ها که کوچینگ چیست؟ و کوچ کیست؟ و چه معنایی دارد با یک کتاب بسیار مفید با عنوان کوچینگ چیست؟ (معرفی مسیر آینده موفقیت) نوشته جناب آقای یاسر متحدین و آقای مصطفی جهانگیر رسیدم از انتشارات مورد علاقه ام یعنی انتشارات نگاه نوین، یک کتاب کم حجم و پرمحتوا با زبانی ساده و کامل در رابطه با تعریف کوچینگ و اینکه اگر شما بخواهید وارد دنیای کوچینگ بشوید باید از کجا شروع کنید و بتوانید یک درک درست و پایه ای از کوچینگ داشته باشید در این کتاب آمده است، در آغاز کتاب، از پیداش واژه کوچ شروع شده که اولین بار یک روستایی بوده به نام روستای کاکس در غرب شهر بوداپست پایتخت مجارستان که در این روستا کالسکه های بسیار راحت و باکیفیتی می ساختند که می توانست مسافت های طولانی را بدون اذیت و ناراحتی مسافران را از مکان فعلی به مقصد مورد نظر با راحتی و خیال آسوده برساند و در واقع تعریفی از کوچ است که ریشه های بنیادین کوچ از کجا آمده و این که بعداً این واژه به چه زبان هایی رفته با چه لهجه‌هایی عنوان شده و نهایتاً تبدیل به کوچ امروزی در زبان انگلیسی شده است و چرا کوچ یک معادل فارسی ندارد که مثلاً به زبان عامیانه بگویند مربی، به خاطر اینکه خود کلمه کوچ در دل خود یک داستان و فرآیندی دارد که این داستان سیر و تکامل کلمه کوچ را در دل خود دارد و حامل تاریخچه و پیام مستقل هست.
کتاب دارای ۷ فصل است که در فصل یک با عنوان تعریف درست از کوچینگ کدام است، شروع میشود و حاوی اطلاعاتی است که به صورت مختصر در ذیل اشاره می شود:
در کتاب تعریف اساسی از نگاه شخصی به نام جان ویتمور ارائه شده است شاید بتوان تعریفی را که جان ویتمور از کوچینگ ارائه داده است بهترین تعریف از کوچ دانست و به این صورت معرفی می‌کند:
<< آشنایی افراد با توانمندی های خود تا بتوانند بهترین عملکرد را داشته باشند، کوچینگ به افراد کمک می‌کند خودشان یاد بگیرند تا اینکه به آنها آموزش داده شود.>>
تعریف فدراسیون بین المللی کوچینگ به این صورت است << همکاری با مراجع تا بتواند در یک فرایند برانگیزاننده و خلاقانه، از توان فردی و حرفه ای خود حداکثر استفاده را ببرد>>
تعریف که موسسه بین المللی کوچینگ (IIC) ارائه می کند چنین است:
کوچینگ شکل ساده ولی موثری است از توسعه فردی که طی آن مُراجعه و کوچ با هم ارتباط برقرار می کنند که نتیجه آن رشد فردی و تقویت شایستگی های مُراجع است. این رابطه قوی به مراجع این توانمندی را می‌دهد که بدون توجه به گذشته خود به آن کسی که می‌خواهد تبدیل شود.
به طور کلی تمام صاحب نظران موافقند که کوچینگ :
یک) گفتگو و رابطه مدیریت شده است که بین دو نفر صورت میگیرد . دو) هدف از ایجاد تغییرات مطلوب در رفتار و سبک طرز فکر فرد است طوری که از آن به عنوان شتاب دهنده تغییر یاد میکنند. سه) روی یادگیری ارتقا و توانمندسازی مراجعه متمرکز است.
اینها تعاریفی است که در رابطه با سوال (کوچینگ چیست؟) در کتاب نوشته شده است و پس از ارائه یک تعریف در رابطه با مزایا و دستاوردهای کوچینگ صحبت می کند که شما در کوچینگ می توانید این مزایا را بدست آورید:
دیدن نقاط کور
غلبه بر اهمال کاری
پاسخگویی
یافتن نیت و چرایی پشت اهداف
افزایش بازدهی و بهره وری
شفاف سازی ارزش ها و باورهای محدود کننده
بهبود اعتماد به نفس و عزت نفس
بهبود مهارت های مدیریت و رهبری
افزایش روحیه انگیزه و امید در کارکنان
کمک به برقراری تعادل بین کار و زندگی
سرعت دادن به فعالیت فرایند تغییر و توسعه فردی و سازمانی
افزایش آگاهی افراد از توانمندی ها استعدادها و شایستگی هایشان
شناسایی و تشخیص مشکلات عملکردی و بهبود عملکرد های ضعیف
ارتقای دانش ها و مهارت های شغلی و بهبود عملکرد شغلی
تقویت مهارتهای ارتباطی مثل ارتباطات بین فردی، سخنرانی در جمع، فن بیان، مذاکره و ...
فصل ۲ در جستجوی ریشه ها :
در فصل دوم اشاره کرده به کاربردهای اساسی کوچینگ و اینکه چگونه کوچینگ وارد دنیای کسب و کار شد و برای اولین بار چه کسانی در چه صنعتی از مبحث کوچینگ استفاده کردند و ارتباط آن با روانشناسی مثبت گرا چیست و اینکه روانشناسی مثبت گرا و کوچینگ کاملاً با هم همسو هستند، چون هر دو بر این فرض استوارند که انسان ها توان و انگیزه کافی را برای رشد دارند. افراد به کوچینگ به دلایل گوناگونی روی می آورند، ولی در پس تمام این دلایل، میل به دستیابی به سعادت و شادکامی موج می‌زند که اینها مفاهیمی در حوزه روانشناسی مثبت گرا هستند.
در همین فصل در رابطه با ریشه های کوچینگ در فلسفه صحبت کرده که خاستگاه اصول کلاسیک و اولیه کوچینگ، فلسفه یونانی است و مربوط به گفتگوهای سقراط در آتن قرن پنجم پیش از میلاد مسیح، الهام‌بخش کوچینگ بوده است و به ریشه‌های کوچینگ در فرهنگ ایرانی و ادبیات عرفانی اشاره کرده است که کلمات مربی، مراد، مرشد، خضر و پیر از نظر مفهومی به کوچ نزدیک اند.
فصل سوم کتاب در رابطه با شایستگی‌ها و چارچوب‌های کوچینگ است: فدراسیون جهانی کوچینگ بزرگترین مرجع کوچ های حرفه‌ای در سراسر جهان است و نقش نظارتی روی آن دارد، این فدراسیون برای کسانی که می‌خواهند وارد عرصه کوچ حرفه ای شوند علاوه بر الزامات دیگر ۸ صلاحیت تعیین کرده است که تمام کوچ ها ملزم به رعایت آنها هستند این صلاحیت‌ها اساس روند ارزیابی و اعتبارسنجی مدرک صادر شده از سوی فدراسیون محسوب میشود با توجه به اینکه فدراسیون بین‌المللی کوچینگ متعهد هستند که استانداردهای خود را در بالاترین سطح نگه دارد و در صورت نیاز آنها را به روز کند در راستای این تعهد فدراسیون تصمیم گرفته است تا صلاحیت های اصلی کوچینگ را به‌روزرسانی کنند در واقع در نسخه قبلی صلاحیت‌های کوچینگ به ۱۱ مورد اشاره شده بود ولی در نسخه جدید و به روز شده این ۱۱ صلاحیت به 8 صلاحیت تغییر پیدا کردند که بر اساس نسخه جدید به صورت ذیل می باشد:
اجرای کوچینگ بر اساس اصول اخلاقی
عمل مطابق با طرزفکر کوچینگ
تنظیم و حفظ توافق نامه ها
ایجاد و توسعه اعتماد و امنیت
حضور و توجه کامل
گوش دادن فعال
ایجاد یا برانگیختن آگاهی
تسهیل و رشد مراجه
پس ازعنوان کردن این شایستگی ها به ترتیب در رابطه با اصول اخلاقی و چارچوب های تعیین شده با جزئیات کامل نوشته شده است و اینکه ما بتوانیم چارچوب‌های اساسی کوچینگ را بر اساس استاندارد جهانی کوچینگ یاد بگیریم، مسیر و روند اصولی و درست را شناسایی کرده و بر اساس آن چارچوب ها حرکت کنیم و شناخت کاملی از حرفه کوچینگ داشته باشیم.
در فصل 4 مهارت های اساسی و مورد نیاز یک کوچ بررسی شده است که یک کوچ حرفه ای باید چه مهارت هایی را داشته باشد و چه قابلیت هایی را در خود پرورش دهد و تقویت کند و در رابطه با مهارت هایی همچون پرسشگری قدرتمند: چه نوع پرسش هایی در کوچینگ پرسیده شود و چه سوال های اشتباهی نباید پرسیده شود و انواع پرسش‌ها اشاره شده است، در رابطه با همدلی و مهارتهای همدلی کردن و اجزای همدلی صحبت کرده و اینکه یک کوچ باید مهارت بازخورد سازنده را داشته باشد و چگونه بازخورد بدهد و در ارائه بازخورد سازنده باید به چه نکاتی توجه کند.
فصل پنجم کتاب به جزئیات یک جلسه موفقیت‌آمیز کوچینگ پرداخته است که یک جلسه کوچینگ چگونه تشکیل میشود، با چه قدم‌هایی شروع می شود و گام‌های کوچینک را با معرفی مدلی به نام مدل رشد یا GROW بررسی کرده و توضیح داده است که چگونه کار می کند و نحوه استفاده از سوالات قدرتمند و نمونه سوالاتی که در جلسه کوچینگ پرسیده می شود اشاره شده است و شما با خواندن این فصل با یک جلسه اصولی کوچینگ آشنا می شوید.
فصل ششم در رابطه با مدل های مختلف کوچینگ است که چند نوع کوچینگ داریم و سطح بندی های کوچینگ به چه صورتی است: سطح فردی، سطح تیمی، سطح سازمانی که در سطح فردی :
کوچینگ زندگی،کوچینگ روابط،کوچینگ سلامت، است، درسطح تیمی: کوچینگ تیم و در سطح سازمانی: کوچینگ مدیریت و رهبری و کوچینگ کسب و کار است، در ادامه کتاب به حوزه های فعالیت هر سطح و کاربرد آنها و اینکه چه وظایفی دارند و چه خدماتی را می توانند انجام بدهند و در چه بخش هایی از زندگی می توانیم از مهارت های یک کوچ استفاده کنیم نوشته شده است.
در فصل هفتم کتاب در رابطه با مزایا و فواید مثبت کوچینگ است که تاثیرات کوچینگ برای مدیران، تاثیرات کوچینگ برای والدین، تاثیرات کوچینگ برای اساتید و معلمان به چه شکلی است را بیان کرده و نمونه‌و مثال هایی در رابطه با مزایای ایفای نقش کوچ از سوی مدیر و تاثیرات آن بر روی سازمان را بررسی کرده است.
طبق معمول در آخر کتاب منابع به صورت کامل نوشته شده است که شما می توانید با مطالعه بیشتر و با دسترسی به منابع اطلاعات زیادی را به دست بیاورید.
در نگاه کلی به این کتاب: کتابی بسیار مفید و در عین حال با زبانی ساده برای کسانی است که می خواهند با کوچینگ آشنا بشوند و قدم‌های ابتدایی کوچ شدن را بردارند و در میان انبوه اطلاعات و تعاریف گونان سردرگم نشوند و قابل توجه است که این کتاب منطبق با استاندارد به روز شده فدراسیون بین‌المللی کوچینگ ۲۰۲۱ است که بر اساس استاندارد ملی کوچینگ ایران که توسط فراکوچ تبیین شده، نوشته شده است.
امیدوارم که معرفی کتاب به باز شدن گره های ذهنی در رابطه با تعریف کوچینگ کمک کند و انگیزه خواندن این کتاب در شما ایجاد کرده باشد، برای تهیه نسخه چاپی کتاب می توانید به سایت انتشارات نگاه نوین مراجعه کنید یا بر روی لینک زیر کلیک کنید:
https://negahnovin.ir/product/%da%a9%d9%88%da%86%db%8c%d9%86%da%af-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa%d8%9f/
بینهایت سپاسگزارم که وقت گرانبها و ارزشمند خود را برای خواندن این مقاله سرمایه گذاری کردید.
گردآورنده و نویسنده: هادی نجاری
متخصص طراحی مدل بوم کسب و کار، منتور و بیزینس کوچ
