نگاهی به مهمترین فیواستارهای توییتر فارسی در زمستان ۹۹ همزمان با آغاز سال ۱۴۰۰ و در آستانهٔ انتخابات ریاست جمهوری
در توییتر فارسی توییتهایی را که حداقل ۱۰۰۰ لایک دریافت کردهاند فیواستار مینامند. تاریخچهٔ این نامگذاری به زمانی باز میگردد که توییتر به جای لایک از اصطلاح فیو (fave) استفاده میکرد.
در سهماههٔ پایانی سال ۱۳۹۹ بیش از ۳۱ هزار توییت از بیش از ۷٫۵ هزار کاربر در توییتر فارسی فیواستار شدهاند. توییتهای حذفشده و توییتهایی که به اصطلاح شدو بن (shadow ban) شدهاند در این آمار شمرده نشدهاند. همچنین توییتهای ایرانیان به زبانهای دیگر، از جمله توییتهای انگلیسی محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه، بررسی نشدهاند.
خبر رهایی کاربری به نام روناک از سرطان با حدود ۳۵٫۵ هزار لایک در صدر فهرست فیواستارهای زمستان ۹۹ قرار دارد.
توییت اعتراضی مهرنوش دژم به وضع اقتصادی، توییت محمد مساعد پس از رسیدن به وضعیت مناسب در ترکیه و بازگشت به توییتر و توییت حساب فارسی باشگاه فوتبال پورتو با بیش از سی هزار لایک در رتبههای بعدی قرار دارند.
بیشترین ریتوییتها مربوط به توییتهای سیاسی بوده است. توییت حساب فارسی آیتالله خامنهای، رهبر انقلاب، دربارهٔ شرایط بازگشت به برجام، نظرسنجی علیاکبر رائفیپور، فعال رسانهای اصولگرا، دربارهٔ محاکمهٔ روحانی، توییت فارسی مایک پومپئو، وزیر خارجهٔ آمریکا در دولت ترامپ، دربارهٔ مؤثر بودن فشار حداکثری با بیش از پنج هزار ریتوییت توییتهایی با بیشترین بازنشر هستند. رتبههای بعدی نیز به چندین توییت از رضا پهلوی، فرزند شاه مخلوع ایران، در مخالفت با جمهوری اسلامی و اقدامات آن با حدود چهار هزار ریتوییت تعلق یافتهاند.
توییت محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات، دربارهٔ ایموجیهای مورد استفادهٔ او با بیش از شش هزار کامنت پربحثترین فیواستار توییتر فارسی در زمستان ۹۹ بوده است. توییت دیگر او دربارهٔ راهحلهای گسترش دولت الکترونیک و گله از وضعیت آن، توییت حسن روحانی رئیس جمهور، دربارهٔ گسترش پهنای باند و حمایت از اقدامات وزیر ارتباطات دربارهٔ این مسئله و توییت صادق زیباکلام دربارهٔ علاقه به استفاده از واکسنهای انگلیسی و آمریکایی با بیش از سه هزار کامنت در جایگاههای بعدی قرار دارند.
پاسخ محسن بیات زنجانی، فرزند آیتالله اسدالله بیات زنجانی و از فعالین خیریه، به علی احمدنیا دربارهٔ مشارکت این دو در تهیهٔ کفش برای کودکان بیبضاعت در شب عید نیز با بیش از شش هزار لایک، پرلایکترین کامنت توییتر فارسی در زمستان ۹۹ بوده است.
برخی کاربران مهمان ثابت فهرست فیواستارهای توییتر فارسی بودهاند.
کاربری انقلابی به نام آدم بن حوا با ۲۶۸ فیواستار بیشترین تعداد فیواستارهای توییتر فارسی را در زمستان ۹۹ داشته است. کاربری برانداز و طرفدار ترامپ به نام نقاد بیرحم با ۲۴۹ توییت، کاربری به نام ضدند که خود را روانشناس میخواند با ۲۰۰ توییت، کاربر انقلابی دیگری به نام حاج حیدر با ۱۹۵ توییت و علیحسین قاضیزاده، تحلیلگر سیاسی و فعال رسانهای، با ۱۸۳ توییت در جایگاههای بعدی قرار دارند.
جمعه ۱۹ دی با نزدیک به پانصد فیواستار پرتوییتترین روز فیواستارهای توییتر فارسی در زمستان ۹۹ بوده است. این روز با سخنرانی آیتالله خامنهای مبنی بر ممنوعیت واردات واکسنهای انگلیسی و آمریکایی مصادف بوده است و همین مسئله موضوع بسیاری از فیواستارهای این روز بوده است.
۱۲ دی (مصادف با درگذشت محمدتقی مصباح یزدی)، ۱۸ دی (سالگرد شلیک به هواپیمای ۷۵۲ اوکراین)، ۲۳ دی (همزمان با قطعی گستردهٔ برق در تهران)، ۲۹ دی (شب شهادت حضرت فاطمهٔ زهرا)، ۱۵ بهمن (مصادف با درگذشت علی انصاریان بر اثر کرونا)، ۱۹ بهمن (پخش شدن خبر ابتلای علی رضوانی به کرونا و واکنشهای کاربرانی که او را بازجو-خبرنگار میدانند)، ۲۱ و ۲۲ بهمن (سالروز پیروزی انقلاب اسلامی ۵۷ و واکنشهای مخالفان با هشتگ #از_شما_بیزاریم و موافقان) و ۵ اسفند (اعتراضات سراوان) دیگر روزهای زمستان ۹۹ هستند که توییتر فارسی در آنها بیش از ۴۰۰ فیواستار را به خود دیده است.
هشتگ انگلیسیزبان #hero که دربارهٔ سردار قاسم سلیمانی به کار رفته است با ۱۸۶ فیواستار بیشترین تعداد فیواستارها را داشته است. هشتگهای #سراوان (۱۷۰ توییت)، #بهنام_محجوبی (۱۵۰ توییت) و #برای_سرباز (۱۳۶ توییت) نیز در ردههای بعدی قرار دارند.
با در نظر گرفتن مجموع همهٔ توییتهای فارسی فیواستارشده در زمستان ۹۹، موضوعات گوناگونی در بین آنها دیده میشود. ایران، سال، دوست، عکس، خونه و زندگی، در کنار واکسن و جمهوری اسلامی، جزء پرکاربردترین کلمات کلیدیاند که نشان از متنوعبودن محتوای توییتها دارد.
با بررسی روابط دنبال کردن میان بیش از پانصد کاربری که در زمستان ۹۹ حداقل ده فیواستار فارسی داشتهاند، میتوان این کاربران را به پنج دسته تقسیم کرد.
جز سه کاربر جدا از بدنهٔ اصلی کاربران که گروهی مجزا تشکیل میدهند، چهار گروه عمده دیده میشود.
اصولگرایان و طرفداران حکومت (رنگ آبی) یکی از گروههای اصلی کاربرانی را که حداقل ده فیواستار داشتهاند تشکیل میدهند. حساب فارسی آیتالله خامنهای تأثیرگذارترین این کاربران است. حسن دلیریان و وحید یامینپور برخی دیگر از کاربران تأثیرگذار این گروه هستند.
براندازان و اصلاحطلبان (رنگ صورتی) گروه عمدهٔ دیگر کاربران دارای حداقل ده فیواستار را تشکیل میدهند. مهدی پرپنچی و مصطفی تاجزاده شاخصترین کاربران این گروهند.
گروه دیگری که به این گروه بسیار نزدیکند کاربرانیاند که به طور سنتی به عنوان سلبریتیهای توییتری (رنگ نارنجی) شناخته میشوند. «کروموزوم شماره ۱۱» (hesamism) شاخصترین این کاربران است. کاربران دیگری به نامهای «یغما»، «ژنرال» و «اشکان مدیری» از دیگر اعضای شاخص این گروه هستند.
گروه آخر کاربران ناآشناتری هستند که میتوان آنها را روزمرهنویسها (رنگ سبز) نامید. کاربری به نام «لی لی الی» شاخصترین کاربر این گروه است. کاربران دیگری به نامهای «گل کویر»، «محمد مسیح» و «خواهر خونده تیلور» از دیگر کاربران تأثیرگذار این گروهند. تعداد بالای دنبالکنندگان، نسبت بالای دنبالکننده به دنبالشونده، شناختهشده نبودن در دنیای واقعی، ریتوییتهای زیاد و توییتهای روزمره و غیرسیاسی از مشخصههایی است که این گروه از کاربران را از گروههای دیگر متمایز میکند.
به نظر میرسد محبوبترین فیواستارهای توییتر فارسی در زمستان ۹۹ متعلق به توییتها و کاربران سیاسی بوده است؛ هرچند جایگاه کاربران روزمرهنویس و مردم عادی و حتی حساب کاربری نهجالبلاغه که به بازنشر ترجمهٔ فارسی گفتارهایی از نهجالبلاغه میپردازد نیز محفوظ بوده است. از بین سیاسیون، در مجموع توییتها و کاربرانی که در دو سر طیف سیاسی امروز ایران قرار دارند بیشتر از میانهروها مورد توجه کاربران توییتر فارسی قرار گرفته است. در بین فیواستارهایی با محبوبیت کمتر موضوعات متنوعی دیده میشود.
خلاصهٔ انگلیسی این نوشتار به شکل تحت وب در Linkedin و به شکل فایل PDF در Academia و ResearchGate در دسترس است.