با وجود گسترش استفاده از ارزهای دیجیتال در سال های اخیر، هنوز بسیاری از مفاهیم و اصطلاحات تخصصی این بازار برای کاربران مبهم است. یکی از اصطلاحات پرکاربرد اما مبهم این بازار ماینینگ یا استخراج ارز دیجیتال است که اکثر کاربران به دلیل مشکلاتی که برای سیستم توزیع برق ایجاد می کند با آن آشنا هستند. اما استخراج ارز دیجیتال چیست و کدام ارزهای دیجیتال را می توان استخراج کرد؟ در این مقاله به زبان ساده و قدم به قدم به این سوال پاسخ می دهیم. استخراج ابری و استخراج هارد دیسک از دیگر موضوعاتی است که در این مقاله به آن پرداخته شده است.
زمانی که از کلمه معدن استفاده می شود، اولین چیزی که به ذهن متبادر می شود استخراج فلزات گرانبها مانند طلا و نقره از معادن است. معدن به تمام فرآیندهایی اطلاق می شود که طی آن مواد معدنی به فلزات با ارزش تبدیل می شوند. در فضای ارز دیجیتال، مشابه این تعریف، ماینینگ به تمام فرآیندهایی اطلاق می شود که در شبکه بلاک چین برای به دست آوردن سکه های جدید انجام می شود.
از آنجایی که ارزهای دیجیتال به عنوان جایگزینی برای پول در نظر گرفته می شوند، فرآیند استخراج را می توان مشابه فرآیند تولید سکه طلا در قدیم به عنوان وسیله پرداخت در نظر گرفت. در معادن کارگران و مهندسان با صرف انرژی زیاد و طی مراحل مختلف به طلا می رسند. در استخراج ارزهای دیجیتال مانند استخراج لایت کوین یا هر ارز دیگری نیز همین اتفاق می افتد و کاربران از دستگاه های محاسباتی خود استفاده می کنند و انرژی زیادی را صرف استخراج سکه های جدید ارز دیجیتال می کنند. در دنیای واقعی هیچ راهی جز صرف انرژی برای بدست آوردن طلا وجود ندارد. اگرچه روش‌ها و ابزارهای استخراج دائماً برای آسان‌تر کردن استخراج در حال تغییر هستند، هیچ میانبری برای طلای خالص از سنگ معدن وجود ندارد.
سوالی که مطرح می شود این است که چه نیازی به استخراج ارز دیجیتال در دنیای مجازی وجود دارد؟ آیا نمی توان کد بلاک چین را به گونه ای نوشت که بتواند بدون صرف انرژی، کوین های شبکه را استخراج کند؟ پاسخ به این سوال در ماهیت بلاک چین و الگوریتم اجماع نهفته است. در قسمت بعدی به بررسی این موضوع می پردازیم.
هدف ارزهای دیجیتال ایجاد یک شبکه انتقال و پرداخت «همتا به همتا» و «غیرمتمرکز» است. با ایجاد چنین سامانه‌ای، واسطه‌هایی که برای ثبت و تایید تراکنش‌ها تلاش می‌کردند، حذف می‌شوند و تمامی فعالیت‌های مورد نیاز شبکه توسط کاربران آن از سراسر جهان انجام می‌شود. برای توضیح ساده تر، می توان سیستم بانکداری متمرکز را در نظر گرفت. در سیستم پرداخت متمرکز، نهاد واسط بانک اطلاعات حساب و تراکنش ها را در سرورهای مرکزی خود ذخیره می کند.
کاربران از سیستم بانکی برای انجام تراکنش های مالی استفاده می کنند. طی این فرآیند و پس از ایجاد تراکنش، بانک موجودی حساب کاربر را بررسی می کند و در صورت کافی بودن موجودی، مبلغ مورد نظر به شماره حساب طرف مقابل واریز می شود. در نهایت اطلاعات شبکه جدید در سرور آپدیت و تراکنش تایید می شود. در صورت بروز مشکل کاربران می توانند به بانک مراجعه و نسبت به رفع مشکل اقدام نمایند.
حال فرض کنید به جای بانک یک سیستم غیرمتمرکز وجود دارد که مسئولیت نگهداری قبوض و تایید و ثبت تراکنش ها بر عهده کاربران است. در این سیستم اولین اصل، توزیع اطلاعات حساب بین تمامی کاربران شبکه است. با دسترسی همه کاربران به اطلاعات حساب کاربری، دستکاری اطلاعات دشوارتر می شود و تغییرات داده ها در شبکه باید با توافق بیش از نیمی از کاربران انجام شود. علاوه بر این، گره های شبکه با داشتن اطلاعات حساب کاربران می توانند تراکنش های جدید ارسال شده را بررسی و تایید کنند.
مشکل این سیستم این است که گره های شبکه باید برای ذخیره اطلاعات یکسان در پایگاه داده هماهنگ باشند. برای این منظور از «الگوریتم اجماع» استفاده می شود. الگوریتم اجماع یک فرآیند فنی-اقتصادی است که به گره‌های شبکه اجازه می‌دهد بر روی یک قطعه اطلاعات به توافق برسند. الگوریتم های مختلفی برای اجماع در بلاک چین طراحی شده است که «اثبات کار» (اثبات کار | PoW) و «اثبات سهام» (اثبات سهام | PoS) دو نوع اصلی آنها هستند.
برای رسیدن به اجماع در اثبات کار، گره های شبکه باید معادلات شبکه را با صرف انرژی و توان محاسباتی حل کنند. با این روش اگر کاربران بخواهند اطلاعات اشتباهی را وارد شبکه کنند شناسایی و از چرخه ماینینگ حذف می شوند. بنابراین کل انرژی مصرف شده و هزینه اولیه خرید دستگاه های ماینر توسط آنها هدر می رود.
ماینرها برای مصرف انرژی و استفاده از قدرت پردازش خود از شبکه پاداش دریافت می کنند. بدون انگیزه اقتصادی، کاربران دلیلی برای حضور در شبکه بلاک چین و ثبت و تایید تراکنش ها ندارند. این مشوق شامل کارمزدهای شبکه و ارزهای دیجیتال تازه ایجاد شده است. در سال های اولیه فعالیت شبکه، به دلیل قیمت بسیار پایین توکن های آن، پاداش کارمزد به تنهایی جذاب نیست، اما با گذشت زمان و افزایش قیمت توکن های شبکه و تکمیل ماینینگ ارزهای آن، کارمزد معامله نیز عدد قابل توجهی خواهد بود.
همانطور که در بخش‌های قبلی ذکر شد، استخراج ارز دیجیتال فرآیند تولید سکه‌های جدید در طی اجماع کاربران برای ثبت تراکنش‌ها در بلاک چین است. اما این کار در هیچ نوع الگوریتم اجماع انجام نمی شود. آنچه در قسمت قبل گفته شد مربوط به الگوریتم اثبات کار است. در الگوریتم اجماع اثبات سهام، برای وادار کردن کاربران به رفتار صادقانه در شبکه، به جای استفاده از مکانیسم حل معادله با دستگاه های کامپیوتری، از مکانیسم قفل سکه شبکه استفاده می شود. در این حالت، فعالیت مخرب در شبکه به معنای از دست دادن دارایی است. در بلاک چین‌های دارای الگوریتم اجماع اثبات سهام، نیازی به صرف انرژی زیاد و خرید دستگاه‌های محاسباتی قدرتمند نیست. از طرفی مالکیت سکه ها همیشه با کاربر است و هر زمان که بخواهد می تواند آنها را آزاد کند. به همین دلیل پاداش تایید و ثبت تراکنش در این شبکه ها کم بوده و تنها از محل کارمزد تراکنش پرداخت می شود. در اثبات سهام، سکه ها قبل از فعالیت شبکه استخراج می شوند و به نسبت های مختلف در بخش های مختلف استفاده می شوند. در این فرآیند، کاربران برای کسب درآمد از ثبت و تایید تراکنش ها، باید مقداری از سکه های ارز دیجیتال شبکه را خریداری و قفل کنند که به آن “staking” می گویند. با توجه به مطالب گفته شده، مشخص است که تنها ارزهایی قابل استخراج هستند که الگوریتم اجماع آنها اثبات کار باشد. برای یافتن سکه هایی با قابلیت استخراج می توانید از سایت Coinmarketcap استفاده کنید. در این سایت در صفحه هر ارز ویژگی های مختلف آن نوشته شده است. اگر ویژگی «Mineable» برای یک ارز دیجیتال وجود داشته باشد، به این معنی است که توکن آن شبکه قابل استخراج است. برای یافتن لیست ارزهای قابل استخراج، می توانید از قسمت «فیلترها» گزینه «Mineable» را فعال کنید. در تصویر زیر لیستی از ارزهای دیجیتال قابل استخراج را مشاهده می کنید.
در قسمت سخت افزار آنچه برای استخراج ارز دیجیتال مورد نیاز است، گفته شد که با افزایش تعداد ماینرها و قدرت پردازش دستگاه های ماینینگ، استخراج برای سرمایه گذاران خرد بی معنی می شود. در شبکه‌هایی با الگوریتم اجماع اثبات کار، استخراج‌کننده‌ای که زودتر از دیگران به هش هدف شبکه دست یابد، برنده رقابت است. اگرچه رسیدن به عدد Nance مناسب در تابع هش کاملا تصادفی است، اما هر ماینری با قدرت محاسباتی بالا می تواند توابع بیشتری را حل کند و به Nance برسد. این مشکل باعث می شود کاربرانی که قدرت پردازش بالایی ندارند عملا هیچ وقت جواب بلاک را پیدا نکنند و جایزه دریافت کنند.
"استخر معدن" برای حل این مشکل ایجاد شد. در استخر ماینینگ، افراد مختلف از سراسر جهان، قدرت پردازش خود را جمع آوری می کنند تا به صورت واحد در فرآیند استخراج شرکت کنند. با انجام این کار، قدرت پردازش انباشته شده به عدد قابل توجهی تبدیل می شود که امکان برنده شدن در فرآیند ماینینگ را دارد. بخشی از پاداش دریافتی به عنوان کارمزد استخراج در نظر گرفته می شود و مابقی به نسبت قدرت پردازش مشترک بین کاربران تقسیم می شود.
«کاوی ابری» یکی دیگر از مفاهیم در حوزه استخراج است. سایت‌های استخراج ابری به کاربران اجازه می‌دهند تا قدرت پردازش دستگاه‌های ماینر را اجاره کنند. در این صورت نیازی به خرید دستگاه های ماینر برای ماینینگ ندارید و مدیران سایت ماینینگ ابری پس از دریافت پول از شما، میزان توان پردازشی مورد نیاز را وارد شبکه کرده و ارز دیجیتال استخراج می کنند.
این روش مزایای زیادی برای کاربران شبکه دارد. کاربران بیشترین بهره را از ماینینگ ابری می برند زیرا می توانند با سرمایه بسیار کمتری بدون نگرانی در مورد استخراج شخصی مانند خرید دستگاه، اجاره سایت ماینینگ، اخذ مجوزهای لازم برای استفاده از برق، نصب نرم افزار، در فرآیند استخراج شرکت کنند. و نظارت بر فعالیت ماینرها محتوای گفته شده جنبه مثبت و جذاب استخراج ابری است. روی منفی این سکه، کلاهبرداری های بی شماری وجود دارد که به نام استخراج ابری انجام می شود.
بسیاری از وب‌سایت‌هایی که ادعای استخراج ابری با هزینه‌های بسیار پایین دارند، در واقع از مردم کلاهبرداری می‌کنند. بنابراین اگر می خواهید در ماینینگ ابری ارز دیجیتال شرکت کنید، حتما اطلاعات کافی را از شرکت و وب سایت ارائه دهنده این سرویس دریافت کنید. ساده ترین کار این است که هزینه های جاری استخراج را شخصاً محاسبه کنید. اگر هزینه های استخراج ابری کمتر از این مقدار بود، احتمال تقلبی بودن پروژه بسیار زیاد است.
در قسمت سخت افزار مورد نیاز ارز دیجیتال اشاره کردیم که ابزار اصلی مورد نیاز برای ماینینگ سخت افزار است. انتخاب سخت افزار با توجه به ارز دیجیتال مورد نظر و میزان سرمایه انجام می شود. نوع ارز دیجیتال می تواند نوع خاصی از سخت افزار را دیکته کند. به عنوان مثال، استخراج بیت کوین کش یا بیت کوین تنها با دستگاه های ماینر امکان پذیر است، در حالی که برای ارزهایی مانند ZCash و Horizon، می توان آن را با کارت گرافیک و CPU انجام داد. ابزارهای دیگری نیز برای راه اندازی سیستم استخراج مورد نیاز است که در زیر لیست شده است.
