حقوق مالی زن، یکی از امتیازات مالی حاصل از عقد نکاح است، که به نام مهریه شناخته می‌شود. این حق طبق قوانین و مقررات اسلامی، به عهده مرد قرار دارد و حتی پس از درگذشت او نیز حفظ می‌شود. مهریه از آنچه از مال و اموال زن باقی می‌ماند، قابل وصول است.
بیشترین موارد، میزان مهریه زن پیش از ازدواج مشخص می‌شود و در عقدنامه ثبت می‌گردد. با این حال، در برخی مواقع و به دلیل علل مختلف، مهریه به صورت دقیق مشخص نمی‌شود و در این حالت، به انواع مختلفی تقسیم می‌شود.
از طریق یک مقاله در این زمینه، نوع‌های مختلف مهریه و اساسات تقسیم‌بندی آن طبق قوانین مدنی و حقوق اسلامی را بررسی و با شما به اشتراک خواهیم گذاشت. همراه ما باشید تا اطلاعات دقیق و کاملی را در این زمینه ارائه دهیم.
مهریه عندالمطالبه:
مهریه عندالمطالبه، حالتی است که زن هر زمان که بخواهد، مهریه خود را از مرد مطالبه کند و او ملزم به پرداخت آن خواهد بود. در این حالت، زن نیازی به اثبات استطاعت مالی مرد ندارد و مهریه به‌صورت آزاد و بدون مشکلات حقوقی می‌تواند مطالبه شود. حتی اگر مرد ادعا کند که توانایی مالی برای پرداخت مهریه را ندارد، زن می‌تواند با مراجعه به دادگاه، حکم پرداخت مهریه را دریافت کند.
مهریه عندالاستطاعه:
مهریه عندالاستطاعه نیازمند اثبات استطاعت مالی مرد است. در این حالت، مرد تنها زمانی ملزم به پرداخت مهریه خواهد بود که توانایی مالی لازم برای این پرداخت را داشته باشد. زن برای اثبات استطاعت مالی مرد می‌تواند از مدارکی مانند فیش حقوقی، اسناد ملکی، حساب‌های بانکی و سایر مدارک مرتبط استفاده کند. این حالت محدودیت‌هایی دارد و زن نیاز به ثابت کردن توانایی مالی مرد دارد تا بتواند مهریه را مطالبه کند.
مهرالمسمی:
مهرالمسمی یکی از انواع مهریه است که در عقد نکاح به‌صورت مشخص تعیین می‌شود. این نوع مهریه، رایج‌ترین و در اکثر عقدنامه‌ها ذکر شده‌اند. مهرالمسمی ممکن است به‌صورت وجه نقد، سکه، طلا، ملک، خودرو یا وسایل منزل باشد. تعیین مقدار مهریه در هنگام عقد، مزیت‌هایی همچون عدم نیاز به اثبات در دادگاه و امکان استفاده از ضمانت اجرایی را به همراه دارد. اما این نوع مهریه نیز ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی گردد، مانند تعیین مهریه‌های سنگین و غیرمنصفانه.
مهریه قانونی:
بر اساس قانون حمایت خانواده مصوب 1391، مهریه 110 سکه بهارآزادی به‌عنوان مهریه قانونی تعیین شده است. این مهریه به عنوان یک حداقل در نظر گرفته شده است و زن می‌تواند در صورت عدم پرداخت مهریه، از طریق دادگاه حق خود را اجرا کند. این مهریه برای جلوگیری از سوءاستفاده و تضمین حقوق زنان تعیین شده است.
مهرالمثل
مهرالمثل یکی از انواع مهریه است که در صورت عدم تعیین مهریه در عقد نکاح یا عدم توافق بر مقدار مهریه به زن تعلق می‌گیرد. این نوع مهریه با توجه به ویژگی‌های زن مانند شرافت خانوادگی، وضعیت اجتماعی، تحصیلات، زیبایی، سن و شرایط دیگر او، تعیین می‌شود.
ماده 1087 قانون مدنی ایران مشخص می‌کند که اگر مهریه در عقد نکاح مشخص نشده یا عدم مهر توافق شده باشد و نزدیکی بین زوجین قبل از عقد رخ دهد، زوجه مستحق مهرالمثل خواهد بود. دادگاه در صورت تعلق‌گیری به مهرالمثل، مقدار مهریه را بر اساس شرایط فوق‌الذکر تعیین می‌کند.
تعیین مهرالمثل به زن این امکان را می‌دهد که در صورت عدم تعیین مهریه در عقد، حق خود را مطالبه کند. مهرالمثل ممکن است کم‌تر از مهرالمسمی باشد. در صورت تعلق‌گیری به این نوع مهریه، مقدار آن توسط دادگاه بر اساس شرایط زن تعیین می‌شود.
مهرالمثل به زن حق داده است که در صورت نداشتن توافق در مورد مهر، حق خود را درخواست کند و این موضوع حقوقی را برای زنان فراهم کرده است.
مهرالمتعه
مهرالمتعه به مبلغی اطلاق می‌شود که در صورت وقوع طلاق قبل از نزدیکی و تعیین مهر، مرد ملزم به پرداخت آن است. این نوع مهر زن بر اساس وضعیت اقتصادی مرد و به‌منظور تعادل اقتصادی و مالی بین زن و مرد تعیین می‌شود.
مهرالمتعه می‌تواند به‌صورت نقدی یا غیرنقدی (مثلاً ملک) باشد و مقدار آن بر اساس وضع اقتصادی و ثروت مرد تعیین می‌گردد. در صورت عدم تعیین مهرالمتعه قبل از نزدیکی و تعیین مهر، زن مستحق دریافت آن خواهد بود.
این نوع مهر تأکید بر جبران خسارت معنوی و مادی زن قبل از ازدواج دارد و بر اساس شرایط و امکانات مالی مرد تعیین می‌شود. مهرالمتعه تا حدودی از محدودیت‌های قانونی برخوردار است و میزان آن در صورت تعلق‌گیری به زن توسط دادگاه مشخص می‌شود.
مهر السنه
مهر السنه مبلغی است که پیامبر اسلام (ص) برای همسران و دختران خود تعیین کرده‌اند. میزان این مهریه 500 درهم نقره معادل حدود 1500 گرم نقره خالص است. این مهریه باید با توجه به ارزش روز آن محاسبه شود. مهر السنه یک حداقل مهریه است که یک زن می‌تواند مطالبه کند و تعیین مقدار آن به توافق زوجین بستگی دارد.
مسائل مهریه در حقوق خانواده ممکن است تغییراتی کند و به لحاظ قانونی پیچیدگی‌های خاصی داشته باشد. بهترین راه برای حل مسائل مهریه و حقوق خانواده، مشاوره با وکیل متخصص در این زمینه است. وکیل مهریه و حقوق خانواده با تجربه و آگاهی کافی در زمینه قوانین مربوط به این مسائل، می‌تواند به شما در درک بهتر حقوق و تعهدات شما کمک کرده و موارد مختلفی از جمله تعیین مهر، مذاکرات در مورد مسائل مهریه، و همچنین حقوق و تعهدات طرفین را روشن سازی کند.
توصیه می‌شود هنگام مواجهه با مسائل حقوقی خانواده و مهریه، به مشاوره حقوقی نزد وکیل متخصص مراجعه کنید. اطلاعات حاصل از یک متخصص قانونی به شما کمک می‌کند تا تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرید و حقوق و تعهدات خود را به بهترین نحو ممکن حفظ کنید.
