تپش قلب عارضه‌ای است که تقریبا همه افراد آن را یک بار تجربه کرده‌اند. دلیل اینکه می‌گوییم همه افراد این است که این عارضه در هنگام ترس و اضطراب و استرس و حتی ملاقات‌های مهم و گاه بی‌خوابی‌های شبانه سراغ فرد می‌آید و حس ناخوشایندی را ایجاد می‌کند. بعضی افراد تپش قلب را به شکل ضربان‌هایی در گردن و قفسه سینه حس می‌کنند و برخی هم فقط احساس ناراحتی کلی دارند. شاید جالب باشد بدانید که این عارضه در میان خانم‌ها شایع‌تر است.
تپش قلب به طور تخصصی به حالتی گفته می‌شود که ضربان قلب بیش از حد نرمال باشد. تپش قلب هنگامی رخ می‌دهد که اختلالی در قلب به وجود آمده و سیگنال‌های الکتریکی با سرعت بالا تولید شود. یک قلب سالم در یک فرد بالغ و در حالت استراحت، به طور معمول 60 تا 100 بار در دقیقه می تپد. گاهی تپش قلب بدون هیچ علامت یا عارضه‌ای است. بسته به اینکه علت بروز تپش قلب چه باشد، می‌تواند عوارض شدید یا خفیف داشته باشد. اختلال در عملکرد طبیعی قلب، افزایش خطر بروز سکته مغزی و گرفتگی عروق و مرگ ناگهانی از جمله این عوارض و بی‌توجهی به تپش قلب است.
در مقابل مشکل تپش قلب، مشکل ضربان آهسته قلب وجود دارد. ضربان آهسته قلب ممکن است بدون علائم و عوارض باشد. به طور کلی وقتی قلب به اندازه کافی خون غنی از اکسیژن را به بدن پمپ نکند، ضربان قلب کاهش پیدا می‌کند. حالت غش، ضعف، سنکوپ، سرگیجه، ضعف، خستگی، تنگی نفس، درد قفسه سینه، سردرگمی و مشکلات حافظه و احساس خستگی در طول فعالیت بدنی نشانه‌های ضربان آهسته قلب است.
چرا تپش قلب در خانم‌ها شایع‌تر از آقایان است؟
تپش قلب در خانم‌ها بیشتر از آقایان شایع است، زیرا مشکلاتی نظیر آریتمی، پرولاپس میترال و اختلالات دریچه‌ها در خانم‌ها بیشتر دیده می‌شود. البته علل غیر قلبی دیگری مانند مشکلات تیروئید و کم‌خونی و اختلالات هورمونی هم در این پدیده دخیل هستند. گاهی تپش قلب در خانم‌ها ممکن است عارضه جانبی مصرف برخی داروها هم باشد، مثل داروهایی که برای درمان آسم و اختلالات تیروئید استفاده می‌شوند.
این نکته را نیز یادآوری می‌کنیم که حتی قلب‌های سالم هم ممکن است تپش قلب و آریتمی را تجربه کنند. در یک قلب سالم تنها دلیل آریتمی و اختلال ریتم، ترس و اضطراب و استرس است. به خوبی هم می دانید که این حالات در یک خانم بیشتر از یک آقا است. همچنین فعالیت بدنی ورزش، بالا رفتن از پله‌ها، حمل خریدهای روزانه، فشار روحی، خوشحالی، غم، عصبانیت و هیجان در بالا رفتن ضربان قلب موثر هستند.
توجه داشته باشید در صورتی که اختلال ریتم قلب شدید باشد تا جایی که پمپاژ قلب را تحت تاثیر قرار دهد، منجر به سرگیجه و بیهوشی می‌شود. در صورتی که همراه با تپش قلب، احساس درد در سینه، تنگی نفس یا حالت تهوع وجود داشته باشد، سریعا باید به پزشک مراجعه کرد.
محرک‌های تپش قلب کدامند؟
-استرس، خشم یا ترس
-کم‌خوابی
-کمبود پتاسیم
-قند خون پایین
-مصرف زیاد کافئین، الکل یا شکلات
-نیکوتین
-ورزش
-مدت طولانی ایستادن
-بلعیدن
-تب
-افتادگی دریچه‌ی میترال
-کم‌خونی
-پرکاری تیروئید
-بارداری
-یائسگی
-سوزش سردل (رفلاکس اسید)
-مواد مخدر و داروهایی مثل کوکائین، آمفتامین، قرص‌های لاغری، برخی داروهای سرفه و سرماخوردگی، بعضی آنتی‌بیوتیک‌ها، هورمون تیروئید، دیگوکسین و داروهای درمان آسم؛
-مکمل‌های رژیمی مثل افدرا، جینسینگ، نارنج، والرین یا زالزالک.
عملکرد طبیعی قلب انسان چگونه است؟
قلب بخش مهمی از بدن است که باید از آن به عنوان یک پمپ عضلانی تعبیر کرد. این پمپ عضلانی خون را در تمام بدن جریان می‌دهد. در هر تپش قلب، حدود ۱۰۰ سانتی‌مترمکعب خون در بدن پخش می‌شود و تقریبا ۱۰ هزار لیتر خون به وسیله این تلمبه در درون رگ‌ها هدایت می‌شود. طول مدت هر دوره انقباض و انبساط قلب انسان، در حدود ۱ ثانیه است.
برای اینکه قلب بتواند عملکرد صحیح داشته باشد و به موقع عملیات پمپاژ را انجام دهد، یک مدار الکتریکی ویژه در قلب به خواست خداوند ایجاد شده است تا عملیات پمپاژ از دهليزها آغاز کند و پس از کمی تاخير (که برای پر شدن بطن‌ها لازم است) فرمان انقباض را به بطن‌ها بدهد. در هر بار ضربان قلب منبعی در دهلیز به نام گره سينوسی، يک موج الکتريکی ايجاد می‌کند و آن را به سوی دهليزها و منبع تولید‌کننده دیگری به نام گره دهليزی-بطنی می‌فرستد. گره دهليزی-بطنی پس از دريافت موج بالايی، اندکی تامل کرده و سپس امواجی را به سوی بطن‌ها می‌فرستد. زمانی که فرد دچار تپش قلب است به این معنی است که در عملکرد طبیعی قلب او اختلال ایجاد شده است.
توصیه‌هایی برای کنترل تپش قلب
-کمی آب بنوشید
-محکم سرفه کنید
-تحرک تان را کم کنید
-مصرف کافئین را کمتر کنید
-تغذیه متعادل داشته باشید
-در یک وعده غذا پرخوری نکنید
-استرس و اضطراب‌تان را کم کنید و سعی کنید بخوابید
-فعالیت بدنی منظم داشته باشید
چه زمانی تپش قلب خطرناک و جدی است؟
در صورتی که همراه با تپش قلب احساس تنگی نفس، احساس سنگینی روی قفسه سینه، دردهای تصادفی در بعضی نقاط بدن و کرختی در دست و پا هم دارید، باید این عارضه را جدی بگیرید و خیلی سریع به پزشک مراجعه کنید. گاهی تپش قلب همراه با حس لرزش قلب، خفگی یا مور مور شدن است. گاهی نیز ممکن است حس کنید که قلبتان یکی در میان می‌زند، یا به عبارت دیگر یک ضربان را جا می‌گذارد. در هر صورت در همه این موارد باید در سریع‌ترین زمان ممکن به یک متخصص قلب مراجعه کنید تا از وقوع اتفاقات ناگوار پیشگیری کنید.
