این روزها که صحبت تحریم داغه و برخی اون رو برای کشور نعمت میدونند و برخی دیگر بدبختی میخوایم بدونیم تحریم چطور کار میکنه
یکی از مهمترین انواع تحریم. تحریم به وسیله سازمان ملل هست. زمانی که شورای امنیت یک تحریم رو علیه یک کشور وضع کنه به این معنااست که بقیه کشورها ملزم به رعایت این نوع تحریم ها هستند و گرنه باید پاسخگو باشند. ضمانت اجرای این نوع تحریم ها معمولا قوی است هرچند اجماع روی این نوع تحریم معمولا سخت خواهد بود اما دارای الزام قانونی است.
کمتر کشوری تونسته بدون پاشیده شدن اززیر این نوع تحریم ها در بره اگر دچار فروپاشی نشه معمولا با جنگ این اتفاق افتاده
این نوع تحریم ها بیشتر روی کاغذ هستند نمیشه گفت که اصلا تحریم هستند. بیشتر یک جور بیانیه سیاسی هستند.
تقریبا هیچ ضمانت اجرایی حقوقی ندارند. برای مثال یک کشور مثل امریکا تصمیم میگیره که ایران رو تحریم کنه اما کشورهای دیگه ملزم به تبعیت حقوقی از این کشور نیستند.
خب پس چرا هیچ شرکت خارجی جرات نداره وارد بشه
بزارید با یه مثال ادامه بدیم. شما یک فروشنده هستید که سالی یک میلیارد با من کار میکنید. من با یک اقایی مشکل دارم که سالی ۱۰میلیون با شما کار میکنه. حالا میگم با اون اقا ۱۰۰۰ تومن هم کار کنی باید بیخیال کار کردن با من بشی!! شما از نظر قانونی هیچ الزامی ندارید اما به احتمال زیاد بیخیال کار با اون اقا میشید. حتی ممکنه شعار هم بدید که من مستقل هستم و از تحریمهای شما تبعیت نمیکنم اما در عمل این کار رو نمیکنید. اتفاقی که در جهان میفته همینه ما اقتصاد کوچکی هستیم و خیلی ساده بگم برای شرکت های دیگه کم میرزیم. هیچ شرکتی حتی در سطح کوچیک هم حاضر به معامله با ما نخواهد بود چون آمریکا ابزار مالی هم برای قفل کردن حسابهای این شرکت ها خواهد داشت
نکته بعدی که وجود داره بحث بانکیه. کمتر تراکنشی در دنیا هست که یک جورایی از سیستم بانکی آمریکا رد نشه. مثال ساده اش مستر کارت و ویزا کارته که برای همه دنیا گرفتنش چیزی در حد گرفتن کارت بانکی هست اما برای ایرانیها تقریبا از نظر قانونی و پاسپورت ایرانی یک ارزو!!
هردو این شرکت ها در امریکا هستند...
خب سوال دیگه اینه که چرا کشورهایی مثل روسیه و چین هم که تحریم هستند مثل ما با این مشکلات مواجه نمیشوند. جواب ساده اینه جهانی شدن
همه ما راجب مفهوم جهانی شدن چیزهایی شنیدیم اما خیلی از ما ایده درستی از این اسم نداریم. با یک مثال شروع میکنیم حدود ده سال پیش ارسال پول کار پر دردسری بود همه ما باید به بانک مراجعه میکردیم صف های شلوغ و..... اما امروز برای ارسال پول کافیه تو خونه بشینی و چند تا دکمه بزنی. در همون سالها دیدن جنس خارجی یک جورایی لاکچری به حساب میومد تقریبا بیشتر چیزهای ما ساخت داخل بود از کفش گرفته تا یخچال و......
حالا جهانی رو تصور کنید که در یک زنجیره به هم پیوسته اقتصادی داره عمل میکنه. شما پول رو به راحتی برای برادرتون در آمریکا کارت به کارت میکنید سوار ماشینتون میشید که ژاپنیه اما گیر بکسش آلمانیه و در چین سر هم شده. گوشی شما در آمریکا طراحی میشه اما در چین اسمبل. از این مثال ها تا دلتون بخواد زیاده گاهی میبینید که برای ساخت یک مداد چندین کشور درگیر هستند تمام نتیجه ای که میخوام از بحث بگیرم اینه که ما جزیره های جدا از هم نیستیم و مثل یک زنجیر به هم پیوسته هستیم
خب حالا کشوری رو تصور کنید که حلقه های زیادی رو به این زنجیر وصل کرده مثل چین. آیا میتونید به راحتی اون رو از صحنه سیاسی حذف کنید؟ بسیاری از ابر شرکت های آمریکایی در چین هستند و چین سهامدار بسیاری از شرکت های آمریکاییه حذف یک همچین قدرتی بصورت کامل تقریبا غیر ممکنه.
خب و اما میرسیم به کشوری مثل ایران. ما در تامین این زنجیره کجا هستیم؟!! احتمالا اولین چیزی که میگید نفته و در مراحل بعد محصولات نفتی.... برای اقتصاد جهانی حذف یک محصول چقدر میتونه سخت باشه؟ کما اینکه بعدها خواهم گفت که دوران نفتی یا بهتر بگم تعیین قیمت نفت در خلیج فارس به پایان رسیده است . حذف یک کشور تک محصولی که اتفاقاْ محصول خیلی خاصی هم به دنیا عرضه نمیکنه چندان سخت نخواهد بود. یادمون باشه ایران جزو معدود کشورهاییه که عضو سازمان تجارت جهانی نیست و بزرگترین اقتصاد خارج از این سازمان محسوب میشه.
الان میتونید بفهمید که چرا برجام روی کاغذ درست داره عمل میکنه اما در دنیای واقعی موفق نیست. نکته ای که تیم ظریف متوجه نشد این بود که الزامات اقتصادی در دنیای جدید گاهی از الزامات سیاسی و حقوقی قوی تر عمل میکنه.
