کرونا در حال درنوردیدن کشورها است. تقریبا در تمامی کشورها مشاهده شده است و آمار آن هرروز بالا میرود. خیلی سخت نیست تا حساب کنیم اگر در کمتر از دو ماه نیم میلیون نفر مبتلا به این ویروس شده اند رسیدن به عدد یک میلیون نفر در کمتر از چند هفته اتفاق خواهد افتاد. بدیهی است که ممکن است سرعت ابتلا به آن بدلایل قرنطینه کشورها اندکی کاهش یابد اما نرخ رشد مبتلایان در بهترین حالت خطی خواهد بود. نکته بعدی تاب آوری اقتصادی و اجتماعی قرنطینه است. شاید چند هفته کار نکردن و بستن شهرها برای ما ساده به نظر برسد اما جهان در اولین روزهای قرنطینه دچار بحران عظیم اقتصادی شده است حال تصور اینکه کشورها بخواهند روند قرنطینه را تا مدت زیادی ادامه دهند تقریبا غیر ممکن است و ساده است که با شروع زندگی عادی اعداد ده میلیون یا صد میلیون مبتلا چندان دور از ذهن به نظر نخواهد آمد. نکاتی که در ادامه مطرح میشود در صورت ادامه پیدا کردن بحران تا یکسال آینده است.
بزرگترین بودجه حمایتی به مبلغ دو تریلیون دلار در کنگره آمریکا تصویب شده است. بیش از سه میلیون نفر درخواست بیمه بیکاری در آمریکا کرده اند. اوضاع اروپا نیز به شدت وخیم است به گونه ای که مرکل بحران را بزرگترین بحران پس از جنگ جهانی دوم نامگذاری کرده است. امروز بوریس جانسون و چند روز پیش ولیعهد انگلستان مبتلا به کرونا شده اند. در ایران اما بحران از قبل وجود داشت قیمت نفت در کانال ۳۰ دلار قرار گرفت که با احتساب هزینه تحریم ها فشار مضاعفی بر بودجه وارد خواهد کرد. تمرکز دولت یا بهتر است بگوییم امید دولت به مالیات ها بود که با شرایط موجود دستیابی به آن چیزی شبیه خیال است. مهمترین بخش اقتصاد ایران یعنی بخش خدمات که چندان متاثر از تحریم ها نبود نیز این روزها در حال خورد شدن در زیر بحران کرونا است. از مهمترین بخش هایی که به دلایل تعطیلات امید زیادی به تعطیلات عید داشتند میتوان به هتلها ُ- صنایع پوشاک - رستوران ها و.... اشاره کرد که بخش اعظم درامد سال خود را در این چند هفته عید از دست دادند. مشخصا در سال جدید نرخ بیکاری در تمامی نقاط جهان افزایش چشمگیری خواهد داشت. البته میتوان تصور کرد که کسب و کارهای اینترنتی اوضاع بهتری پیدا کنند علی الخصوص خرده فروشی هایی مثل دیجی کالا و امازون
روبوسی ریشه در بسیاری از فرهنگ ها دارد. کرونا یکی از عادات دیرینه ما دید و بازدید را در کمتر از یک ماه متحول کرده است. در روزهای عید امسال بسیاری از فرزندان مجازی و گاهی از پشت در به دیدار پدر و مادر خود رفتند. چنین چیزی حتی در زمان جنگ هم مشاهده نشده بود. پارتی و مسجد امروز هردو تعطیل شده اند و افراد به خانه های خود پناه برده اند. دوری از اجتماعات دیگر تاثیری است که کرونا بر جوامع ما خواهد گذاشت و به تدریج افراد درونگرا تر و انزوا طلب تر خواهند شد. از دیگر این بحران علاقه به انبار کردن اجناس و همچنین افزایش بیمار گونه رعایت بهداشت به صورت وسواس خواهد بود. همچنین نرخ افسردگی و بیماریهای روانی افزایش پیدا خواهد کرد.
بدیهی است که جامعه ای که افراد ناسالمی داشته باشد نمیتواند سالم بماند. جامعه ایرانی بحران های زیادی را از سر گذرانده است اما این ویروس آخرین سنگرهای فردی را هدف قرار گرفته است یعنی میل به بقا. در این شرایط که افراد برای رفع بحران های فردی به گروه های دوستان یا اقوام خود مراجعه میکردند و برخی از مشکلات با بودن در جمع حل میشد دیگر وجود ندارد. افزایش شکاف اجتماعی بدلیل اقتصادی و کاهش ضریب امنیت از دیگر پسا بحران های کرونا خواهد بود. افزایش دزدی های خرد ُیا حمله به مغازه ها در صورت تداوم وضعیت و ضعیف تر شدن قشر متوسط تنها گوشه ای از دنیای پسا کرونا در جهان است.
دولت های دموکراتیک در برابر کرونا مجبور به اعمال روش های دیکتاتورانه شده اند. این شرایط باعث خواهد شد که دولتها قدرت اعمال حاکمیت خود در زندگی فردی افراد را افزایش دهند بدون آنکه با مقاومت اجتماعی روبرو شوند. در این مواقع انجمن های صنفی و بازیگران اجتماعی به شدت تضعیف و حاکمین تمامیت خواه قدرتمند تر خواهند شد. متاسفانه روند پیش رو به ضرر دموکراسی خواهان در جهان است و میتوان پیشبینی کرد جهان پسا کرونا جهان تمامیت خواهانه تر و ملی گرا تری خواهد بود. با ادامه بحران ملی گراها در تمامی کشورها دست بالا را خواهند داشت و احتمالا در انتخابات پیش رو کرسی های بیشتری بدست خواهند آورد. کما اینکه هم اکنون آنان در بسیاری از کشورها دست بالا را در سیاست گذاری پیدا دارند.
همچنین بدست آوردن واکسن توسط یکی از کشورها میتواند معادلات سیاسی قدرت در جهان را تغییر داده و ابزاری برای اعمال فشار بر کشورهای ناهمسو باشد.
پیش بینی در این زمینه بسیار سخت است. اما اگر این بحران بیش از یک سال ادامه یابد یا کشته های بسیار زیادی را بر جوامع بشری تحمیل کند افراطی ها دینی و غیر دینی در جوامع بشری مقبولیت پیدا خواهند کرد. درواقع میتوان تصور کرد که پوچ گرایان از یک طرف و افراطی های دینی از طرف دیگر شاهد عضو گیریهای بسیاری خواهند بود.
متاسفانه چشم اندازی برای حل بحران کرونا در آینده نزدیک وجود ندارد. در خوشبینانه ترین حالت پیدا کردن واکسن چندین ماه طول خواهد کشید که حتی با تصور وجود یک واکسن و رشد انفجاری مبتلایان مشخص نیست چگونه میتوان چند صد میلیون واکسن در زمان کوتاه آماده نمود. پس خیلی دور از ذهن نخواهد بود اگر بحران تا چند ماه آینده به نوعی حل نشود تبدیل به معضلی در جوامع بشری در حد جنگ جهانی دوم باشد که جهان را به دو تاریخ قبل از کرونا و بعد از کرونا تقسیم نماید.
